بررسی تطبیقی میزان استفاده پژوهشگران کشورهای خاورمیانه از شبکه‌های اجتماعی علمی

دانش شناسی

مقاله 8، دوره 9، شماره 34، آذر 1395، صفحه 101-111   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

محمدرضا نیازمند^{* 1}؛ سعیده ابراهیمی²؛ عبدالرسول جوکار²

¹کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی

²عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی میزان استفاده پژوهشگران کشورهای خاورمیانه از شبکه‌های اجتماعی علمی و اهداف پیوستن آنها به این شبکه‌ها صورت گرفته است.
روش پژوهش: این پژوهش به روش نمونه گیری تصادفی طبقه‌ای غیر درصدی و با رویکرد پیمایشی- تطبیقی انجام گرفته است. جامعه این پژوهش را محققین کشورهای منطقه خاورمیانه تشکیل دادند که برحسب حجم نمونه پرسش‌نامه برای 728 نفر از آنها ارسال شد. پرسش‌نامه­ به صورت محقق ساخته بوده و 444 نفر از محققین به پرسش‌نامه پاسخ دادند. پایایی پرسش‌نامه نیز به روش آلفای کرونباخ با عدد قابل قبول 79/0 محاسبه شد. به منظور پاسخ‌گویی به سؤال‌های پژوهش از آمار توصیفی، استنباطی و آزمون‌های خی دو و تحلیل واریانس یک راهه استفاده شد.
یافته‌ها: یافته­های پژوهش نشان داد، پژوهشگران کشورهای کویت، امارات متحده عربی و قطر، بیشترین استفاده را از شبکه­های اجتماعی علمی دارند. همچنین، پژوهشگران کشورهای بحرین، امارات متحده عربی و سوریه بیشترین میزان حضور را در شبکه‌های اجتماعی علمی دارند. نمایانی و افزایش استناد و به اشتراک گذاری مقاله‌ها توسط پژوهشگران کشورهای خاورمیانه، هدف عمده­ی پیوستن به این شبکه­ها است.
نتیجه گیری: در کل، میزان حضور پژوهشگران این منطقه در شبکه‌های اجتماعی علمی، رضایت بخش نیست و جای خود را در میان جامعه مورد مطالعه به خوبی باز نکرده است.

کلیدواژه‌ها

شبکه‌های اجتماعی؛ شبکه‌های اجتماعی علمی؛ پژوهشگران خاورمیانه؛ مشارکت علمی

مراجع

ابراهیمی، ق. (1372). اجتماع علمی، ساختار و هنجارهای آن. فصلنامه سیاست، 5.

ایزدپناه، پ. (1384). وب 2 شوق یک جهان نو. ماهنامه شبکه، 8(63)، 215.

بتولی، ز.؛ فهیم نیا، ف. (1392). قابلیت‌های شبکه‌های اجتماعی تحقیقاتی در مدیریت تولیدات علمی پژوهشگران. مجموعه مقالات همایش محتوای ملی در فضای مجازی.

حریری، ن.؛ عنبری، ا.م. (1390). سنجش قابلیت‌های شبکه‌های اجتماعی تخصصی وبی فارسی و ارائه راهکارهای مناسب برای بهینه سازی این شبکه‌ها در ایران. فصلنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 28(2). قابل دسترس در: http://jipm.irandoc.ac.ir

خلقتی، م. (1389). شبکه‌های اجتماعی، پیدایش و تحولات. فصلنامه کتاب مهر، 1 (1)، 21-9.

دیدگاه،ف؛ دیدگاه، آ. (1390). بررسی انتشارات علمی کشورهای خاورمیانه در نمایه استنادی علوم اجتماعی طی 30 سال اخیر. فصلنامه علوم و فناوری اطلاعات، 3 (26)، 717-734.

عطارها، ح. (1388). بررسی جهت گیری­های موضوعی در تولیدات علمی ایران و کشورهای خاورمیانه در نمایه گسترش یافته استنادی علوم در سا‌‌‌‌‌‌‌لهای 1998-2007. پایان نامه کارشناسی ارشد علوم کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه شیراز، شیراز.

کرمی، ن.؛ علیجانی، ر.؛ وزیری، ا. (1389). ده سال تولید علم در خاورمیانه بر اساس داده­های پایگاه اطلاعاتی آی. اس. آی (1998 الی 2007). فصلنامه مطالعات خاورمیانه، 1(17)، 123-148.

لارچ، ا.؛ تد، ل.؛ هارتلی، ر. ج. (1382). جستجوی اطلاعات در عصر اطلاعات: اصول و روش‌ها. (زاهد بیگدلی، مترجم). تهران: کتابدار

نیازمند، م.ر.؛ اولیایی، س. (1390). نقش وب 2 در سواد اطلاعاتی. ارائه شده در سیزدهمین همایش دانشجویی کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه الزهرا، 27 و 28 اردیبهشت.

Amichai -Hamburger, Y.; Vinitzky, G. (2010). Social network useandpersonality. Computers in Human Behavior, 26 (2), 1289-1295.

Brenner, J. (2013). Pew internet: Social networking. Retrieved April 7, 2013 from:http://pewinternet.org/Commentary/2012/March/Pew-Internet-Social-Networkingfull-detail.aspx.

Bukvova, H. (2011). Online Impression Management for Scientists. Sprouts: Working Papers on Information Systems, 11(140), Retrieved Nov. 20, 2013 from http://sprouts.aisnet.org/11-140.

Bullinger, A. C.; Hallerstede, S. H.; Renken, U., Soeldner, J.; Moeslein, K. M. (2010, August). Towards Research Collaboration- a Taxonomy of Social Research Network Sites. Paper presented at the Peru for 16th Americas Conference on Information Systems.

Godwin, p. (2007, May). The web 2.0 challenge to information literacy. Paper presented at the Prague for 13th Conference on Professional Information Resources.

Hargittai, E. (2007). Whose space? Differences among users and non-users of social networksites. Journal of Computer-Mediated Communication, 13(1), 276-297.

Hu, C.; Racherla P. (2008).Visual representation of knowledge networks: A social network analysis of hospitality research domain. International Journal of Hospitality Management, 27(1), 302-312.

Jackson, A.; DeCormier, R. (1999). E-mail survey response rates: targeting increases response. Marketing intelligence and planning, 17(3), 135-139.

Katz, J.S.; Martin, B.R. (1997). What is Research Collaboration?. Research Policy, 26(4), 1-18.

Li, J. H.; Shao, X. Y.; Long, Y. M.; Zhu, H. P.,;Schlessman, B. R. (2012). Global optimization by small-world optimization algorithm based on social relationship network. Journal of Central South University, 19(8), 2247-2265.

Madhusudhan, M. (2012). Use of social networking sites by research scholars of the University of Delhi: A study. The international Information and library Review, 44(2), 100-113.

Nández, G.; Borrego, A. (2013). Use of social networks for academic purposes: a case study. Retrieved Nov. 19, 2013 from: http://emeraldinsight.com. Pre print

Raacke, J.; Bonds-Raacke, J. (2008). MySpace and Facebook: Applying the uses andgratifications theory to exploring friend-networking sites. CyberPsychology & Behavior, 11(2), 169-174.

Schaefer, D. R.;  Dillman, D. A.  (1998).  Development of a standard e-mail methodology: Results of an experiment. Public Opinion Quarterly, 3 (62), 378–390.

Sheehan, K.B. (2001). E-mail Survey Response Rates: A Review. Journal of Computer-Mediated Communication, 6(2).

Thelwall, M.; Kousha, K. (2013). Academia.edu: social network or Academic Network?. Journal of the American Society for Information Science and Technology. pre print. Retrieved Dec. 12, 2013 from: http://sciencedirect.com

Tredinnick, L. (2006). Web2.0 and Business: A pointer to the intranetsof the future?. Business Information Review, 23(24), 228-234.  Retrieved from: http://bir.sagepub.com/cgi/reprint/23/4/228