ارزیابی توانایی پیش بینی مدل های آماری و لجستیک برای تهیه نقشه پهنه بندی خطر زمین لغزش (مطالعه موردی: حوضه ونک)

جغرافیای طبیعی

مقاله 8، دوره 9، شماره 32، شهریور 1395، صفحه 123-140   

نوع مقاله: مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

علیرضا عرب عامری^{* 1}؛ کورش شیرانی²؛ امیرحسین حلبیان³

¹دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی،دانشگاه تربیت مدرس،تهران، ایران

²استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان،اصفهان،ایران

³دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

هدف از این پژوهش تهیه نقشه حساسیت زمین لغزش با استفاده از مدل های آماری بر اساس سیستم اطلاعات جغرافیایی در جنوب غرب استان اصفهان، حوضه ونک می باشد. نخست، موقعیت زمین لغزش ها در منطقه مطالعاتی با استفاده از تفسیر عکس های هوایی و پیمایشات میدانی متعدد تعیین گردید. از ۲۰۰ زمین لغزش شناسایی شده ۱۴۰ مورد (۷۰٪) به صورت تصادفی برای اجرای مدل و ۶۰ مورد (۳۰٪) برای صحت سنجی مدل مورد استفاده قرار گرفت. عوامل موثر در زمین لغزش شامل شیب، جهت شیب، ارتفاع، لیتولوژی، بارندگی، فاصله از گسل، تراکم آبراهه، فاصله از جاده و کاربری اراضی از پایگاه داده های مکانی استخراج گردید. با استفاده از این فاکتورها، حساسیت زمین لغزش و وزن هر فاکتور بوسیله روش های رگرسیون لجستیک، تراکم سطح و فاکتور اطمینان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.نتایج ارزیابی مدل ها با استفاده از روش جمع کیفی  نشان داد مدل تراکم سطح بالاترین میزان جمع کیفی (35/0) و بعد از آن مدل های فاکتور اطمینان و رگرسیون لجستیک به ترتیب با مقادیر جمع کیفی 29/0 و 11/0 در رده های بعدی قرار گرفتند. تفسیر نقشه های زمین لغزش نشان داد که پارامترهای طبقات ارتفاعی، بارندگی و جهت شیب نقش اصلی را در وقوع زمین لغزش ها در منطقه مورد مطالعه بازی می کنند. این نقشه های حساسیتزمین لغزش می تواند به منظور برنامه ریزی کاربری اراضی، ساخت جاده در آینده و کاهش خطرات مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

ارزیابی؛ زمین لغزش؛ روش های آماری؛ شاخص جمع کیفی؛ حوضه ونک

مراجع

1. بلورچی، م، انصاری، ف، (۱۳۷۸): سنگ افت در روستای آبیکار در استان چهارمحال و بختیاری، کنفرانس زمین شناسی مهندسی و محیط، دانشگاه تربیت مدرس، صص ۵۹-۶۰.
2. سپهر، ع، بهنیافر، ا، محمدیان، ع.ع، عبداللهی،ا، 1392: تهیه نقشه حساسیت پذیری زمین لغزش دامنه های شمالی بینالود بر پایه الگوریتم بهینه سازی توافقی ویکتور، پژوهش های ژئومورفولوژی کمی، شماره 1، صص. 36-19.
3. شیرانی، ک، عرب عامری، ع.ر، (۱۳۹۴): پهنه بندی خطر وقوع زمین لغزش با استفاده از روش رگرسیون لجستیک مطالعه موردی: دز علیا، مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، علوم آب و خاک، شماره ۷۲، صص ۳۳۴-۳۲۱.
4. عرب عامری، ع.ر، کلوراژان، ع، کرمی، ج، علیمرادی، م، شیرانی، ک، (۱۳۹۳): استفاده از شبکه عصبی در پهنه بندی خطر زمین لغزش مطالعه موردی: حوضه ماربر، نشریه پژوهشی تحلیلی زمین پویا، شماره ۲، صص ۱۱۲-۱۲۸.
5. عربعامری،ع.ر،حلبیان، ا.ح، (۱۳۹۴):پهنهبندیخطرزمینلغزشبااستفادهازمدلآماریدو ‏متغیرهوزنی ‏AHP‏ وسیستماطلاعاتجغرافیایی (مطالعهموردی: حوضهزرند)،جغرافیایطبیعی،شماره ‏‏۲۸،صص۸۶-۶۵.‏
6. عربعامری،ع.ر،شیرانی،ک، (۱۳۹۵): اولویتبندیعواملموثردرزمینلغزشوپهنهبندیخطرآنبا ‏استفادهازتئوریاحتمالاتیدمپسترشفر (مطالعهموردی: حوضهونک،استاناصفهان)،مهندسیومدیریت ‏آبخیز،سالهشتم،شماره۱،صص۱۰۶-۹۳.‏