اعتباریابی الگوی اجرای برنامه‌های فرهنگی در سند چشم‌انداز افق 1404

فصلنامه علمی مطالعات میان فرهنگی

مقاله 1، دوره 11، شماره 29، شهریور 1395، صفحه 9-40   

نوع مقاله: علمی_ پژوهشی

نویسندگان

ذولفقار رشیدی¹؛ کرم اله دانش فرد^{* 2}

¹دانشجوی دکترای رشته مدیریت و برنامه ریزی فرهنگی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

²دانشیار مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

هدف این مقاله اعتبار یابی الگوی اجرای برنامه‌های فرهنگی سند چشم‌انداز در افق 1404 است. برای ساخت الگو، از سه ساحت عام «سیاستگذاری»، «نهادی» و «خُرد» که هر کدام به ترتیب از 3، 4 و 2 مولفه اصلی تشکیل شده­اند استفاده شده است. به­ منظور کسب اطمینان از درجه تناسب و اعتبار الگوی نظری پیشنهادی با شرایط امروزی از «روش دلفی» استفاده شد. در این راستا 20 تن از متخصصان و مجریان برنامه­های فرهنگی با استفاده از «روش نمونه­گیری هدفمند» انتخاب شدند و نظرات آنها با استفاده از «پرسشنامه کتبی» محقق ساخته در «2 راند» جمع آوری شد. پرسشنامه کتبی در راندهای اول و دوم به ترتیب شامل 95 و 97 پرسش از متخصصان در خصوص «میزان تاثیر 9 مولفه اصلی بر اجرای
برنامه­ های فرهنگی» است که اعتبار آن از طریق «اعتبار محتوایی» و پایایی آن با استفاده از «پایایی همسانی درونی» به روش «ضریب آلفای کرونباخ» احراز شد. داده ­ها با استفاده از نرم­افزارهای SPSS و LISREL مورد پردازش و تحلیل قرار گرفتند. طبق نتایج، همبستگی معناداری میان ساحت ­های سه ­گانه الگوی پیشنهادی برقرار است که از وجود همسانی درونی قابل قبول الگوی پیشنهادی حکایت می­کند. حسب اولویت­بندی های مبتنی بر آزمون فریدمن، مشخص شد که ساحت «سیاست گذاری» به ترتیب اهمیت بیشتری نسبت به ساحت­ های «نهادی» و «خُرد» دارد. نتایج مدل­سازی معادلات ساختاری نیز موید
اولویت­بندی مذکور است. نتایج مدل­سازی معادلات ساختاری نشان داد که الگوی پیشنهادی برای اجرای برنامه­ های فرهنگی برازش مطلوبی با داده­ های تجربی دارد و بر این مبنا می­توان ادعا کرد که الگوی مذکور از مطلوبیت مناسبی برخوردار است.
 

کلیدواژه‌ها

برنامه­ های فرهنگی؛ خط مشی­ گذاری عمومی؛ سیاست گذاری فرهنگی؛ اعتباریابی؛ چشم ­انداز افق 1404

مراجع

 

اشتریان، کیومرث(1391). مقدمه ای بر روش سیاست گذاری فرهنگی. تهران: انتشارات جامعه شناسان.

الوانی، سیدمهدی (1393). تصمیم‌گیری و تعیین خط‌مشی دولتی. تهران: انتشارات سمت.

الوانی، سیدمهدی؛ شریف‌زاده، فتاح (1379). فرایند خط‌مشی‌گذاری عمومی. تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.

الوانی، سیدمهدی؛ شریف‌زاده، فتاح (1379). فرایند خط‌مشی‌گذاری عمومی. تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.

اشتریان، کیومرث (1389ب). چالش‌های اجرای سیاست‌گذاری عمومی در ایران. پروژه دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت.

امیرخانی، امیرحسین؛ شهبازی، مهدی؛ بهمنی چوبستی، اکبر (1390). شناسایی عوامل محیطی موثر در برنامه ریزی راهبردی فرهنگی کشور. فصلنامه فرهنگ در دانشگاه اسلامی. سال 15. شماره 2. صص 136-111.

بشیریه، حسین (1386). تاریخ اندیشه‌های سیاسی در قرن بیستم. تهران: انتشارات نی.

بنیانیان، حسن (1385). مهندسی فرهنگی از نظر تا عمل در جامعه ایران، تهران: دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی. ارائه شده درخلاصه مقالات نخستین همایش ملی مهندسی فرهنگی.

بختیاری، حسن؛ حاتمی، حمیدرضا؛ سیاووشی، رضاحسین (1392). طراحی مدل برنامه‌ریزی فرهنگی در سازمانهای فرهنگی مردم پایه با تاکید بر مقابله با جنگ نرم. دو فصلنامه پاسداری فرهنگی انقلاب اسلامی. سال 3. شماره 8. صص 152-145.

براتی، ناصر؛ پوراحمد، احمد؛ کشاورزترک، عین‌الله (1392). بررسی روندهای مؤثر بر برنامه ریزی فرهنگی شده در جهان اسلام (رویکرد آینده پژوهی). دوفصلنامه ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺟﻬﺎن اﺳﻼم. دوره 2. شماره 5-6. صص 47-25.

پارکه، بیکهو (1383). قدرت فرهنگ؛ جهانی سازی و چالش های سده بیست و یکم. ترجمه: ضیاء تاج‌الدین. تهران: انتشارات اداره کل پژوهش های سیما.

پورعزت، علی‌اصغر؛ باقری، محمدرضا؛ باقری‌میاب، شهلا؛ مظاهری، محمدمهدی (1392). تدوین سییستم خط‌مشی‌گذاری فرهنگی آینده‌نگر با استفاده از هم‌افزایی مدل‌ها. فصلنامه راهبرد فرهنگ. شماره 22. صص 162-135.

مولینیر، پیر(1372). آموزش حرفه الی مدیران فرهنگی، ترجمه علی هاشمی گیلانی، تهران: نشر مرکز پژوهش های بنیادی.

توسلی، غلامعباس (1381). بحران مدیریت فرهنگی. نشریه بازتاب اندیشه. شماره 33. صص 31-26.

چلبی، مسعود (1373). جامعه شناسی نظم. تهران: انتشارات نی.

حسینی، سید احمد و سید علی هاشمی گیلانی (1387). «بررسی میزان تحقق اهداف فرهنگی در برنامة اول و دوم توسعه»، مجموعة مقالات همایش نقش دولت در توسعة فرهنگی، سازمان برنامه و بودجه.

جلالی، پرویز (1379). سیاستگذاری و برنامه‌ریزی فرهنگی در ایران. تهران: انتشارات آن.

خنیفر، حسین؛ الوانی، سیدمهدی؛ حاجی ملا میرزایی، حمید (1394). الگوی اسلامی ایرانی اجرای خط‌مشی های فرهنگی کشور و مقایسه تطبیقی آن با برخی از الگوهای موجود داخلی و خارجی. فصلنامه مدیریت فرهنگ سازمانی. آماده انتشار. انتشار آنلاین در تاریخ 14 شهریور 1394.

دانش‌فرد، کرم‌الله (1389). فرایند خط‌مشی‌گذاری عمومی. تهران: انتشارات دانشگاه آزاد علوم و تحقیقات تهران.

دانایی فرد، حسن، الوانی، سید مهدی(1388). گفتارهایی در فلسفه تئوری های سازمان دولتی پدید آورنده، ناشر:اشراقی، صفار.

رضایی، عبدالعلی‌ (1381). جایگاه‌ دولت‌ در برنامه‌ریزی‌ فرهنگی‌ و دامنة‌ تأثیرگذاری‌ آن. فصلنامه شورای فرهنگ عمومی. شماره 33. صص 11-1.

رضائیان، علی(1379)، مبانی سازمان و مدیریت، چاپ اول، تهران:انتشارات سمت.

فرهنگی، علی اکبر(1383)، نظریه‌های ارتباطات سازمانی،  نشر خدمات فرهنگی رسا.

روح‌الامینی، محمود (1391). زمینه فرهنگ شناسی: تالیفی در انسان شناسی فرهنگی و مردم‌شناسی: با تجدید نظر و اضافات. تهران: انتشارات عطار.

سهیلی، محمد(1389). آشنایی با برنامه ریزی فرهنگی، انتشارات قدس رضوی.

شمسینی غیاثوند، حسن (1385). مهندسی فرهنگی از دیدگاه مقام معظم رهبری، تهران: دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، ارائه شده درخلاصه مقالات نخستین همایش ملی مهندسی فرهنگی.

صالحی‌امیری، سیدرضا (1386). مفاهیم و نظریه های فرهنگی. تهران: انتشارات ققنوس.

قلی پور، رحمت الله و دانایی فرد، حسن و زارعی متین، حسن و جندقی، غلامرضا و فلاح، محمدرضا(1390)، ارائه مدلی برای اجرای خط‌مشی‌های صنعتی، مطالعه موردی در استان قم، مدیریت فرهنگ سازمانی، دوره نهم، شماره دوم، پاییز و زمستان 1390، صص 103-130.

هاولت، مایکل، ام. رامش (1380). مطالعه خط مشی عمومی. ترجمه عباس منوریان و ابراهیم گلشن. سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور. مرکز آموزش مدیریت دولتی.

مختاریان‌پور، مجید (1391). طراحی مدل اجرای سیاست‌های فرهنگی مبتنی بر برنامه‌های توسعه کشور. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی.

مرعشی، سیدجعفر (1381). چالشی‌ نو در مقولات‌ اجتماعی. تهران: انتشارات سازمان‌ مدیریت‌ صنعتی.

لستر، جیمز. و جوزف استوارت(1381)، فرآیند خط‌مشی‌گذاری عمومی، ترجمه طبری، تهران: نشر سبلان.

لک زایی، نجف، و مرادیان، محسن(1388). ظرفیت های علمی و فرهنگی ایران برای تحقق سند چشم انداز، مجله علمی و ترویجی علوم سیاسی، دانشگاه باقرالعلوم(ع)، سال دوازدهم، شماره چهل و ششم.

غلامرضا، معمارزاده و شکری، نرجس(1385). ارایه مدل پویا برای اجرای خط‌مشی‌های عمومی، فصل نامه مدیریت(پژوهشگر)، سال سوم، شماره 3/8.

 

DMU (2005) "Course prospectus for MA in European Central Planning", Leicester: De Montfort University.

Hill, Michael and Peter Hupe. (2002). Implementing Public Policy:Governancein Theory and in Practice, SAGE Publications, London,.

Jenkins. W. I (1978). Policy, Analysis: A Political and Organizational Perspective, NY: Palgrave Macmillan.

Linder, S. & Peters, G (1989). “Instruments of Government” Journal of Public Policy, 10.1.

Meter, d. and horn, c (1975). The Policy Implementation Process, Sage Publication, inc.

Munro, Thomas (2002) The Arts and their Interrelation, Cleveland, W. Reserve University.

Robert M. Friedman, A. (1999). Conceptual Framwork for Developing and Implementing Effective Policy in Childrens Mental Health, USA, University of South Florida.

Thomas, R. Dye (1995). Understanding Public Policy, Prentice Hall.