بررسی رابطه ارزش‌های فرهنگی و نگرش نسبت به مهاجران افغانستانی (مورد مطالعه: شهروندان هجده سال و بالاتر شهر کاشان)

فصلنامه علمی مطالعات میان فرهنگی

مقاله 5، دوره 11، شماره 29، شهریور 1395، صفحه 143-165   

نوع مقاله: علمی_ پژوهشی

نویسندگان

محسن شاطریان¹؛ حامد نظری^{* 2}؛ حسین امام علی زاده²

¹دانشیار جغرافیای انسانی، دانشگاه کاشان

²دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی مسائل اجتماعی ایران، دانشگاه کاشان

چکیده

با وجود گذشت سال­ها از حضور مهاجران افغانستانی در ایران، هنوز این گروه از افراد با مسائل و مشکلات بسیاری درگیر هستند، یکی از مهم­ترین این مشکلات، وجود نگرش‌های منفی در تعاملات روزمره با ایرانیان است. به نظر می‌رسد نگرش منفی به مهاجران افغانستانی به دلیل وجود ارزش‌های فرهنگی خاص نزد ایرانیان باشد. از این رو، پژوهش حاضر به بررسی رابطه میان ارزش­های فرهنگی و نگرش نسبت به مهاجران افغانستانی می­پردازد. فرضیات این پژوهش حول این موضوع سامان یافته است که ارزش­های فرهنگی ایرانیان می­توانند با نگرش آنها نسبت به مهاجران افغانستانی و لذا نحوه تعامل و رفتار با آنان تأثیرگذار باشند. روش تحقیق، پیمایش بوده و برای گردآوری داده‌ها از ابزار پرسش­نامه استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش، شهروندان شهر کاشان هستند که از میان آنها 389 نفر به­عنوان نمونه انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. داده­ها به کمک نرم افزار SPSS و آزمون­های آماری همبستگی و رگرسیون تحلیل گردید. یافته­ها حاکی از آن است که بین ارزش­های فرهنگی مردانگی/ زنانگی، ابهام گریزی و فاصله قدرت با نگرش نسبت به مهاجران افغانستانی رابطه  منفی و معناداری وجود دارد. لذا می‌توان گفت با افزایش میزان ارزش‌های فرهنگی مردانگی، فاصله قدرت و ابهام گریزی، نگرش به مهاجران منفی­تر می­شود. تحلیل رگرسیون نشان می­دهد که سه متغیر فوق، در مجموع حدود 15 درصد از تغییرات نگرش ایرانیان نسبت به مهاجران را تبیین می‌کنند. فرضیه مربوط به رابطه جمع­گرایی/ فردگرایی با نگرش نسبت به مهاجران مورد تأیید قرار نگرفت و به لحاظ آماری رابطه دو متغیر مذکور معنادار نیست.

کلیدواژه‌ها

مهاجران افغانستانی؛ ارزش‌های فرهنگی؛ مردانگی/ زنانگی؛ فاصله قدرت؛ ابهام گریزی؛ جمع‌گرایی/ فردگرایی

مراجع

 

امانی، مهدی و دیگران (1354)، لغت نامه جمعیت شناسی؛ تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

پیرزاده، سارا (1389). بررسی انسان شناختی سازگاری فرهنگی و اجتماعی مهاجران زن افغان ساکن شهرستان شیراز، پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته انسان شناسی، دانشگاه تهران، دانشکده علوم اجتماعی.

چلبی، مسعود ؛ جنادله ؛ علی (1386). بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر موفقیت اقتصادی؛ پژوهش­نامه علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی، ویژه‌نامه جامعه‌شناسی، شماره53، صص 154-117.

رفیع­پور، فرامرز (1384)، کندوکاوها و پنداشته­ها، تهران: شرکت سهامی انتشار، چاپ پانزدهم.

زاهدی اصل، محمد و طیبه طارزاری (1392)، رابطه میزان سرمایه اجتماعی با احساس امنیت اجتماعی (مطالعه موردی: مهاجران افغان ساکن شهر تهران)؛ فصلنامه برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، شماره 16.

زنجانی، حبیب الله (1380)، مهاجرت؛ تهران: انتشارات سمت.

ساروخانی، باقر (1370)، دایره­المعارف علوم اجتماعی؛ تهران: انتشارات اطلاعات.

شاطریان، محسن و محمود گنجی­پور (1389)، تأثیر مهاجرت افغان­­ها بر شرایط اقتصادی و اجتماعی شهر کاشان؛ مجله پژوهش و برنامه­ریزی شهری، سال اول، شماره سوم.

صادقی، رسول (1390).  سازگاری اجتماعی – جمعیتی نسل دوم مهاجران افغانستانی در ایران، رساله برای دریافت درجه دکتری در رشته جمعیت­شناسی، دانشگاه تهران، دانشکده علوم اجتماعی.

کوروش­نیا، مریم و مرتضی لطیفیان (1390)، بررسی رابطه بین ارزش­های فرهنگی جامعه و گرایش­های تفکر انتقادی دانشجویان با واسطه­گری ابعاد الگوهای ارتباطات خانواده و استادان، مجله مطالعات آموزش و یادگیری، دور سوم، شماره دوم.

کوئن، بروس (1372)، درآمدی بر جامعه شناسی؛ ترجمه محسن ثلاثی، تهران: انتشارات توتیا.

گیدنز، جرج (1390)، جامعه­شناسی؛ ترجمه حسن چاوشیان، تهران: نشر نی.

لویر، رابرت اچ (1395)، مبانی درک مسائل اجتماعی؛ ترجمه حامد نظری، تهران: انتشارات خرسندی.

محمودیان، حسین (1386). مهاجرت افغان­ها به ایران: تغییر در ویژگی­های اقتصادی، اجتماعی و جمعیتی و انطباق با جامعه مقصد، فصلنامه انجمن جمعیت­شناسی ایران، شماره 4.

وحیدی، پریدخت (1364)، مهاجرت بین المللی و پیامدهای آن؛ سازمان برنامه و بودجه.

 

Alport, Gordon (1954) the Nature of Prejudice. New York: Addison-Wesley.

Encyclopedia of Sociology, Edited by Edgar F. Borgatta and Rhonda J.V. Montgomery, Second Edition, New York 2000, Macmillan Reference USA.

Hofstede G (1980). Cultural consequences:  International differences in work-related values. Beverly Hills, CA: Sage Publications.

Hofstede G (1997). Culture and organization: Software of the mind. New York: McGraw-Hill.

Lauer Robert H. and Jeanette C. Lauer (2011). Social Problems and the Quality of Life , 13th Edition. New York: McGraw Hill.

Lebedeva, Nedezhda et al (2013). Values and Social Capital as Predictors of Attitudes towards Innovation, European Commission.

 Myers, D. (2005). Social Psychology, 8th Edition. New York: McGraw Hill.

Schommer-Aikins, M.  (2004).  Explaining  the  epistemological  belief system:  Introducing  the  embedded  systemic  model  and  coordinate research approach. Educational Psychologist, 39(1), 19-29.

Srite M, Karahanna E. (2006), the role of espoused national cultural values in technology acceptance.  MIS Quart.; 30(3):679–704.

Triandis, H.  C. (1988).  Collectivism and individualism:  A reconceptualization of a basic concept in cross-cultural psychology. In C. Bagley & G. Verma (Eds.), Personality, cognition and values: Cross-cultural perspectives of childhood and adolescence (pp.  60- 95). London: Macmillan.