بررسی زیست‌شناسی پروانه برگ‌خوار دو‌لکه‌ای بلوط Dicycla oo (Lepidoptera, Noctuidae) در استان فارس

تحقیقات نوین در گیاه پزشکی

مقاله 1، دوره 7، شماره 1 - شماره پیاپی 19، خرداد 1394، صفحه 1-13   

نویسندگان

سید اصغر آل‌حسین^* ؛ سید حسن سعادتی؛ حسن آل منصور

کارشناس پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، شیراز، ایران

چکیده

برگ‌خوار دولکه‌ای بلوط Dicycla oo (Lepidoptera: Noctuidae) در سال‌های اخیر بخشی‌هایی از جنگل‌های بلوط در استان فارس را مورد هجوم قرار داده است. لاروهای این آفت در ابتدای فصل رشد ضمن تغذیه از جوانه‌های زایا، از میوه و برگ درختان بلوط نیز تغذیه نموده و خسارت فراوانی وارد می‌کنند.  در این تحقیق باتوجه به این‌که اولین آلودگی از بلوط‌زارهای کازرون مشاهده گردید، منطقه موردک از توابع کازرون به‌عنوان محلی جهت انجام مطالعات انتخاب و طی سال‌های 1383 تا 1386 ویژگی‌های زیستی آن مورد مطالعه قرار گرفت. طی نتایج به‌دست آمده این آفت یک نسل در سال داشت و از اواسط اسفند ماه تا اوایل تیر ماه فعال بود و سپس تا سال بعد در زیر پولک‌هایی به‌صورت تخم، که به رنگ پوست درختان بلوط بود سپری نمودند. لاروهای نئونات از نیمه‌ی دوم اسفندماه بر روی جوانه‌های متورم بلوط ظاهر شدند. دوره‌ی رشد جنینی، مراحل لاروی، پیش شفیرگی، شفیرگی و  طول عمر حشرات کامل به‌ترتیب (8.37 ± 320)، (2.12 ± 25)، (0.34 ± 3)، (0.84 ± 8) و (0.71 ± 10) روز به طول انجامید. نسبت جنسی حشرات نر به ماده در شرایط آزمایشگاه و طبیعت 1:1 برآورد شد. طول عمر حشرات کامل نر و ماده، در شرایط آزمایشگاه به ترتیب 7 و 9 روز تعیین شدند. اولین پروانه‌ها از اواخر فروردین ماه به‌تدریج ظاهر و براساس مشاهدات حاصل از تله‌ نوری، اوج پرواز پروانه‌ها طی سال‌های 84 و 85، در 9 اردیبهشت ماه و طی سال 86 در 18 اردی‌بهشت ماه اتفاق افتاد. در این تحقیق ویژگی‌های شکل‌شناسی آفت، میزان تخم‌گذاری، ابعاد بدن و قطر کپسول سر لاروهای سنین مختلف و هم‌چنین ابعاد بدن شفیره‌ها وحشرات کامل بررسی شد. پروانه‌های نر و ماده پس از فرم‌دهی نزد دکتر Michael Fibiger به دانمارک ارسال شد و جنس و گونه‌ی این حشره تایید گردید. 

کلیدواژه‌ها

برگ‌خوار دولکه‌ای بلوط؛ زیست‌شناسی؛ تغییرات جمعیت؛ فارس

مراجع