ارزیابی آسیب‌پذیری آبخوان رامهرمز با تلفیق مدل دراستیک و تحلیل سلسله مراتبی

سنجش‌ازدور و سامانه اطلاعات جغرافیایی در منابع طبیعی

مقاله 5، دوره 7، شماره 4 - شماره پیاپی 25، اسفند 1395، صفحه 62-78   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

پوریا مرادی^{* 1}؛ حسن روحی²؛ کاظم رنگزن³؛ نصرالله کلانتری⁴؛ نازنین قنبری⁵

¹دانش آموخته کارشناسی ارشد سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشگاه شهید چمران اهواز

²دانشجوی دکتری هیدروژئولوژی، دانشگاه شهید چمران اهواز

³دانشیار دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید چمران اهواز

⁴استاد دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید چمران اهواز

⁵دانشجوی کارشناسی ارشد سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

در مسائل مدیریت منابع آب زیرزمینی ارزیابی آسیب‌پذیری آبخوان‌ها به منظور حافظت از این منابع در برابر آلودگی، از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی از راه‌کارهای مهم و اولیه برای جلوگیری از آلودگی آب‌های زیرزمینی، شناسایی مناطق آسیب‌پذیر آبخوان و استفاده از نتایج آن برای  مدیریت کاربری اراضی است. در این تحقیق، آسیب­پذیری آبخوان آبرفتی دشت رامهرمز در برابر آلودگی، به کمک سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدل دراستیک ارزیابی شده است. در مدل دراستیک نقشه هفت خصوصیات هیدروژئولوژیکی مؤثر بر آلودگی آب‌های زیرزمینی (عمق تا سطح ایستابی، تغذیه خالص آبخوان، محیط آبخوان، محیط خاک، توپوگرافی، منطقۀ غیراشباع و هدایت هیدرولیکی) با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی با یکدیگر ترکیب، و نقشه آسیب‌پذیری آبخوان تهیه گردید. تلفیق لایه­ها با سه روش دراستیک- دراستیک، دراستیک- فرآیند سلسله مراتبی و فرآیند سلسله مراتبی- فرآیند سلسله مراتبی انجام شد. از داده‌های نیترات برای صحت­سنجی مدل به‌دست‌آمده، استفاده گردید. نتایج نشان می­دهد که قسمت وسیعی از دشت دارای آسیب­پذیری کم تا متوسط بوده و تنها قسمت­های جنوب شرق دارای آسیب­پذیری زیاد می­باشد. همچنین نتایج دو روش دراستیک- دراستیک، دراستیک- فرآیند سلسله مراتبی نسبت به روش فرآیند سلسله مراتبی- فرآیند سلسله مراتبی جواب‌های بهتری را در منطقه موردمطالعه داشته­اند. مقادیر همبستگی میان شاخص کیو (Q) و غلظت نیترات در روش­های دراستیک- دراستیک، دراستیک- فرآیند سلسله مراتبی و فرآیند سلسله مراتبی- فرآیند سلسله به ترتیب 97/0، 96/0 و 81/0 به دست آمد که تأییدی بر نتایج حاصل‌شده است.

کلیدواژه‌ها

آسیب پذیری آب های زیرزمینی؛ دراستیک؛ تحلیل سلسله مراتبی؛ سیستم اطلاعات جغرافیایی؛ آبخوان رامهرمز

مراجع