بررسی ارتباط بین دما، شار تابش خالص با خصوصیات بیوفیزیکی و کاربری اراضی با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست 8

سنجش‌ازدور و سامانه اطلاعات جغرافیایی در منابع طبیعی

مقاله 6، دوره 7، شماره 4 - شماره پیاپی 25، اسفند 1395، صفحه 79-96   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمد کریمی فیروزجایی¹؛ مجید کیاورز مقدم^{* 2}

¹دانشجوی کارشناسی ارشد سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشگاه تهران

²استادیار دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

چکیده

با توجه به وجود ناهمگنی زیاد در خصوصیات سطح زمین ازجمله تنوع در نوع پوشش سطح، شرایط توپوگرافی متنوع و قرارگیری در موقعیت­های جغرافیایی مختلف، بررسی ارتباط دما و شار تابش خالص سطح با خصوصیات ذکرشده از اهمیت بالایی برخوردار است. هدف از مطالعه حاضر، بررسی ارتباط بین دما، تابش خالص سطح با خصوصیات بیوفیزیکی و کاربری اراضی منطقه می­باشد. برای این منظور، از تصویر ماهواره­ای لندست 8، محصول بخارآب مودیس و نقشه مدل رقومی ارتفاع شهرستان ساری استفاده گردید. جهت محاسبۀ­ دمای سطح از الگوریتم تک کاناله، شار تابش خالص از الگوریتم سبال کوهستانی، استخراج خصوصیات مختلف سطح از شاخص­های تسلد کپ (TCT) و برای تهیۀ نقشۀ کاربری ‏اراضی منطقه از تلفیق روش­های طبقه­بندی بیشترین شباهت و درخت تصمیم­گیری استفاده شد. نتایج نشان داد که شار تابش خالص با پارامترهای NDVI، سبزینگی و رطوبت ارتباط مستقیم و با پارامترهای NDBI، آلبیدو، روشنایی و دمای سطح ارتباط معکوس با میانگین ضریب همبستگی 8/0 دارد. ضریب همبستگی ارتباط بین شاخص­های رطوبت، سبزینگی و روشنایی و تابش خالص سطح 94/0 می­باشد. اراضی ساخته­شده با میانگین  38/600 دارای کمترین و اراضی جنگل با میانگین  5/759 دارای بیشترین شار تابش خالص در منطقه است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می­دهد که استفاده از داده­های سنجش‌ازدور همراه با در نظر گرفتن شاخص­های TCT مربوط به خصوصیات بیوفیزیکی سطح برای ارزیابی دما و شار تابش خالص منطقه بسیار مفید می­باشد.

کلیدواژه‌ها

دمای سطح زمین؛ تابش خالص؛ کاربری اراضی؛ خصوصیات بیوفیزیکی؛ لندست 8

مراجع