تحلیلی بر ساختارهای اقتصادی و اجتماعی بافت قدیم شهر کاشان

آمایش محیط

مقاله 1، دوره 6، شماره 23، اسفند 1392، صفحه 1-26   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

حمید رضا وارثی¹؛ علی زنگی آبادی²؛ ابوذر وفایی^{* 3}؛ محسن شاطریان⁴

¹(دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه اصفهان )

²(دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه اصفهان)

³(کارشناس ارشد رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه اصفهان)

⁴(دانشیار دانشگاه کاشان)

چکیده

بافت تاریخی و با ارزش کاشان با توان بالقوه­ی تاریخی، فرهنگی و کالبدی نهفته در درون خود بهترین نشانه ی هویت شهری کاشان محسوب شده، به دلیل ویژگی های ساختاری خاص در گذشته موجب وحدت فضایی شهر می گردد. این محدوده زمانی با محدوده ی کل شهر قدیم یکی بود اما بر اثر تحولات و تغییراتی که در طول زمان رخ داد، شهر به تدریج گسترش یافت و آنچه که به عنوان بافت تاریخی هسته­ی مهم مسکونی، تجاری و ... بود به تدریج در حاشیه قرار گرفت.
توسعه و گسترش شهر و ایجاد هسته های جمعیتی حاشیه ی شهر، ساخت متمرکز و متراکم بافت قدیم را تبدیل به بافت پراکنده­ی چند هسته ای نموده که از نظم ساختاری خاصی پیروی نمی کرد. رفته رفته میل به فرار از بافت قدیم در دل ساکنین بومی بافت جان گرفت و به تدریج این نواحی از بافت به علت عدم موفقیت در جذب و نگهداشت ساکنین در درون خود به علت کمبود خدمات رسانی هم به لحاظ کالبدی و هم از نظر فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی رو به فرسودگی نهاد. تأکید همزمان بر احیای کالبدی و احیای سازمان اجتماعی و اقتصادی بافت قدیم، شناخت عناصر مختلف بافت قدیم شهر کاشان و تطبیق آن با ساختار و نیاز های بافتجدید و به طور کلی ارائه­ی راه حل هایی به منظور بهبود بهینه سازی توسعه­ی شهری در راستای ایجاد یک منطقه­ی فعال و زنده­ی شهری از لحاظ کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جهت تأمین مطلوب نیازها و خواسته های شهروندان از اهداف مهم این پژوهش به شمار می رود.
جهت بررسی و تبیین موضوع تحقیق ترکیبی از روش های توصیفی، تحلیلی و پیمایشی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد عدم تطبیق بافت قدیم شهر با نیازهای روز ساکنین، ناتوانی در خدمت رسانی به خصوص ورود اتومبیل به درون بافت که از جدید ترین نیازهای ساکنین بوده به همراه عدم توانایی مالی ساکنین بافت جهت احیاء مجدد و کم شدن احساس تعلق به بافت به ویژه در بین جوانان و نیز مهاجران غیر بومی، سبب فرسودگی  اقتصادی، اجتماعی و در نهایت نابسامانی بافت شده است.

کلیدواژه‌ها

بافت قدیم؛ کاشان؛ ساختار اقتصادی و اجتماعی؛ احیاء

مراجع