تبیین اثرات گردشگری در پایداری روستایی (مورد مطالعه: روستای شمشک، استان تهران)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 8، دوره 11، شماره 37، اسفند 1395، صفحه 133-149   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حیدر لطفی¹؛ ابوالفضل مرادی^{* 2}؛ ابراهیم خلیفه³؛ زهرا حقیقی مطلق⁴

¹استادیار گروه جغرافیا، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران

²دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

³دانش آموخته دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

⁴دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

امروزه با گسترش روز افزون جمعیت و گسترش فقر درجوامع محلی، توجه به گردشگری روستایی به عنوان منبعی جهت افزایش درآمد و ایجاد رفاه مالی مطرح شده و در نتیجه سیاستگذاری­ها و سرمایه گذاری­های دولتی و خصوصی زمینه­های تحولات ساختاری- عملکردی این گونه فضاهای روستایی را فراهم نموده که منجر به پایداری/ ناپایداری سکونتگاهی شده است. این پژوهش سعی برآن دارد تا به این مساُله پاسخ دهد که گسترش گردشگری روستایی به عنوان یک فعالیت اقتصادی - فرهنگی چگونه منجربه پایداری/ ناپایداری سکونتگاهی در روستای مورد مطالعه (شمشک) درمقطع زمانی (1390- 1375 ) شده است. روش تحقیق در این پژوهش (توصیفی – تحلیلی ) می­باشد، و داده­ها و اطلاعات مورد نیاز نیز به صورت  اسنادی و میدانی گردآوری شده­اند، نرم افزارهای آماریExcel  وSPSS  جهت تحلیل داده­ها و نیز  جهت ترسیم نقشه­ها از Arc GIS استفاده گردیده است. جامعه آماری شامل 362 خانوار بوده که از طریق فرمول کوکران، 20 خانوار به عنوان نمونه انتخاب و مورد پرسشگری قرار گرفته است؛ و از میان گردشگران نیز 20 نفر به عنوان نمونه تعیین شده است. گردشگری با تشدید مشکلات زیست محیطی و همچنین ایجاد دوگانگی و تضاد در بافت کالبدی روستای مورد مطالعه منجر به ناپایداری محیطی– اکولوژیک و کالبدی گردیده؛ اما در زمینه اجتماعی - فرهنگی و اقتصادی، گردشگری با افزایش درآمد،کاهش مهاجرت های روستایی -  شهری و در نتیجه بالابردن تمایل به ماندگاری در سکونتگاه روستایی منجر به پایداری اجتماعی -  فرهنگی و اقتصادی شده است.

کلیدواژه‌ها

گردشگری؛ سکونتگاه روستایی؛ پایداری؛ ناپایداری سکونتگاهی؛ روستای شمشک

مراجع

Asghari, M. M. (2005). Studies of natural factors on rural planning. Tehran: Sara Publication. (In Persian)

Farasooy Consulting Engineers. (2003). Guidance Plan of Shemshak village of Shemiranatcounty. Tehran: Housing Foundation of Islamic Revolution of Tehran province. (In Persian)

Hall, C. M., & lew, A. A. (1999). Sustainable tourism; a geographical perspective.

Ko, T. G. (2005). Development of a tourism sustainability assessment procedure: a conceptual approach; Tourism management, 26, 431-445, Available from: WWW. Sciencedirect.com.

Lee, john. (1999). Tourism and development in the 3^rd world. Translated by Rokn-al-din, E.  et. al. Tehran: Bazargani Publishing Company. (In Persian)

Monshizadeh, R. (2006). On the tourism category. Tehran: Monshi Publication.

Motiy Langroodi, S. H. (2003). Rural planning with an emphasis on Iran. Mashhad: Mashhad Jahad Daneshgahi Publication. (In Persian)

Naghsheh click company. (2008). Strategic-structural Plan of tourism targeted villages(Shemshak) Shemiranat County. Tehran. (In Persian)

Rahnamaee, M. T. (2002). Tourism development: an opportunity for urban management.  Journal of Municipalities, 43, pp. 32-36. (In Persian)

Saeidi, A. (1998). Sustainable development and unsustainability of rural development.  Housing and Revolution Journal, 84, 1-7. (In Persian)

Saeidi, A. (2006). Foundations of rural geography. (7^th Eds.). Tehran: Samt Publication. (In Persian)

Saeidi, A. (2008). Rural structure. Encyclopedia of urban and rural management. (1^st Ed.). Tehran: Publications of the Country's Municipalities and Village Administrations Organization. (In Persian)

Sharpley, R., & Julia. (2001). Rural tourism. Translated by Monshizadeh R. Tehran: Monshi Publication. (In Persian)

Statistical Center of Iran. (1967). Culture of the country's villages. Shemiranat County in year 1966. Tehran: Statistical Center of Iran. (In Persian)

Statistical Center of Iran. (1977). Culture of the country's villages. Shemiranat County in year 1976. Tehran: Statistical Center of Iran. (In Persian)

Statistical Center of Iran. (1987). Culture of the country's villages. Shemiranat County in year 1986. Tehran: Statistical Center of Iran. (In Persian)

Statistical Center of Iran. (1997). Culture of the country's villages. Shemiranat County in year 1996. Tehran: Statistical Center of Iran. (In Persian)

Statistical Center of Iran. (2008). Culture of the country's villages. Shemiranat County in year 2006. Tehran: Statistical Center of Iran. (In Persian)