معادل‌گذاری حال در ترجمه‌های فارسی معاصر قرآن: تحلیل اختلافها و اشکالها

مطالعات تاریخی قرآن و حدیث

مقاله 3، دوره 22، شماره 59، شهریور 1395، صفحه 51-74   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

چکیده

مطالعۀ پیش رو به بررسی و نقد معادلهای فارسی در پاره‌ای از ترجمه‌های قرآن برای اعراب نحوی حال اختصاص دارد؛ اعرابی که بر اساس شمارش منابع، حدود 700 مورد از کاربرد آن در قرآن کریم دیده می‌شود. پیچیدگی اِعراب حال در برخی آیات قرآن سبب شده است که تلاشهای مترجمان در معادل‌یابی برای آن سمت‌وسوهای مختلف بیابد؛ امری که جلوه‌اش را در تنوع ادبی اسلوبهای فارسی معادل‌گرفته برای این نقش نحوی عربی می‌توان یافت. به‌طبع تلاش این مترجمان، خود هم از جهات مختلفی شایان مطالعه است. می‌توان با مطالعۀ تطبیقی این کوششها، اولا، برخی لغزشها و خطاها در تشخیص این اعراب نحوی یا اشکال در استفاده از اسلوبهای فارسی را بازشناخت. گذشته از این، می‌توان به ظرفیتها و محدودیتهای زبان فارسی در ترجمۀ آن پی برد و بدین سان، در کوششهای آینده ترجمۀ دقیق‌تری از آیات قرآن کریم حاصل کرد. بدین منظور، برخی از مهم‌ترین موارد اختلافی کاربرد این نقش در قرآن را برخواهیم گزید و معادلهای انتخابی مترجمان برای این موارد را بازخواهیم شناخت، همچنان که معادلها را نیز با توجه به الگوهای ترجمۀ حال در فارسی ارزیابی و نقد خواهیم کرد.

کلیدواژه‌ها

حال؛ ترجمۀ قرآن؛ نقد ترجمۀ قرآن؛ ترجمه‌های فارسی قرآن