قابلیت سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) در نقشه نمایی شاخص‌های عملکرد کتابخانه‌های دانشگاهی

دانش شناسی

مقاله 1، دوره 9، شماره 35، اسفند 1395، صفحه 7-22   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

رقیه اسکروچی¹؛ فریده وزیری هشی²؛ مژگان جان بزرگی^{* 3}

¹دانشیار گروه کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی، دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ایران

²دانشجوی دوره دکتری زمین شناسی اقتصادی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی

³کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران

چکیده

هدف: این پژوهش با هدف تعیین قابلیت‌های جی. آی. اس. در نقشه‌نمایی شاخص های عملکرد کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی انجام شد.
روش پژوهش: این پژوهش از نوع بنیادی و روش آن پیمایشی توصیفی است. کلیه کتابخانه‌های مرکزی و دانشکده‌ای دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی (22 کتابخانه) به عنوان نمونه انتخاب شدند. شش شاخص عملکرد منتخب در این پژوهش مقوله‌های گسترده ای را در حوزه های مختلف کتابخانه از قبیل: امکانات، کارکنان، مجموعه و هزینه ها در بردارند که  داده‌های موردنظر جهت محاسبه آنها با استفاده پرسش‌نامه گردآوری شد. در نهایت تحلیل داده‌ها با نرم افزار ArcGIS 9.3 صورت گرفت.
یافته ها: نرم افزار ArcGIS قابلیت نمایش شاخص های عملکردی را در قالب تصاویر بسیار واضح و گویا جهت تحلیل و آنالیز دارا است؛ به طوری‌که نمایش این شاخص‌ها در قالب نمودارها و جداول نه تنها فرایند تجزیه و تحلیل را دشوار، بلکه فاقد هر گونه جذابیتی نیز برای خواننده می‌باشد.
نتیجه گیری: نقشه‌هایی که در آنها با استفاده از جی. آی. اس. به تجزیه و تحلیل شاخص‌های عملکردی پرداخته شد، به مثابه نقشه راهی می ماند که افراد را بنا به نیازشان هدایت کرده و پاسخ‌گوی سؤال‌های مختلف آنها هستند؛ به‌طوری‌که افراد می‌توانند تجزیه و تحلیل‌های فراوانی را از این نقشه‌ها استخراج کنند؛ علاوه بر این، تجزیه و تحلیل داده‌ها تنها یکی از قابلیت‌های جی. آی. اس. در میان قابلیت‌های بیشمار آن است.

کلیدواژه‌ها

سیستم اطلاعات جغرافیایی؛ جی. آی. اس؛ ارزیابی عملکرد؛ شاخص‌های عملکرد؛ کتابخانه‌های دانشگاهی- ایران

مراجع

امیدی فر، س.؛ موسوی زاده، ز. (1388). سنجش سطوح کیفیت خدمات کتابخانه دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی با استفاده از مدل لایب کوال. تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی، 15(4)، 80-61.

باب الحوائجی، ف.؛ اسفندیاری مقدم، ع. (1388). کیفیت ‌سنجی عملکرد کتابخانه‌های دانشگاهی: رویکردی متن‌ پژوهانه. فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی، 12(1).

پل، ر.؛ بوی خورست، پ. (1390). سنجش کیفی: ارزیابی عملکرد کتابخانه ها. ویرایش دوم. ترجمه نجفی، عبدالله. تهران: نشر کتابدار، و سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.

پورنقی، رؤیا، باب الحوائجی، فهیمه، قراگوزلو، علیرضا، و حریری، نجلا (1392). مدل پیشنهادی بازنمائی مکانی مجموعه منابع کتابخانه با استفاده از جی آی اس(مطالعه موردی: کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران). مدیریت سلامت، 16(53).

پورنقی، ر.؛ پورنقی، ل. (1389). کاربردها و نقش GIS در تصمیم‌های مدیریتی کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی. همایش ملی ژئوماتیک.

تهوری، ز. (1392). شاخص‌های اختصاصی ارزیابی عملکرد کارمندان کتابخانه ملی ایران: گزارش یک طرح. فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی.

صادق نژاد، م. اصطلاحات و مفاهیم پایه جی آی اس(GIS). بازیابی 15 اسفند، 1392، از

http://gis-rs-world.blogsky.com/1392/03/13/post-14

 صیادی تورانلو، ح.؛ منصوری، ح.؛ جمالی، ر. (1387). شناسایی و رتبه بندی ابعاد کیفیت خدمات کتابخانه ای با رویکرد فازی مطالعه موردی کتابخانه های دانشگاه یزد. فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی، 11(4).

منصوری، ح.؛ نجاتی آجی بیشه، م. (1388). اجرا و پیاده سازی مدل sears: ابزاری نوین جهت ارزیابی عملکرد کتابخانه های دانشگاهی .فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی، 12(3).

 

ArcGIS resources. Retrieved January 22, 2014 from http://resources.arcgis.com/en/help.

Bavakutty, M. & Abdul Majeed, K. (2005). Methods for measuring quality of libraries. New Delhi: Ess Ess pulications.

Booth, A. (2002). What is quality and how can we measure it.

Brundin, M. (2007). Using a geographic  information system to analyze public library performance measures.  Annual Conference Tampa, Florida.

Creaser, C., Maynard, S. & White, S. LISU Annual Library Statistics 2006: Featuring trend analysis of UK public and academic libraries 1995–2005.

Derfert-Wolf, L., Gorski, MM. & Marcinek, M. (2005).Quality of academic libraries-funding bodies, librarians and users perspective: A common project of Polish research libraries on comparable measures.

Hertel, K. & Sprague, N. (2007). GIS and census data: tools for library planning. Library Hi Tech, 25(2), 246-59.

LaRue, EM. (2004). Using GIS to establish a public library consumer health collection. Biomedical digital libraries,1(1), 3.

Littman, J. & Connaway, LS. (2004). A Circulation Analysis of Print Books and E-Books in on Academic Research Library. Library Resources and Technical Services, 48(4), 256-262.

Mandel, LH. (2010) Geographic information systems: tools for displaying in-library use data. Information technology and libraries, 29(1), 47-52.

Performance indicator. Retrieved Feb.1, 2014 from http://www.eqavet.eu/qa/gns/glossary/p/performance-indicator.aspx.

 

Sweetkind-Singer, J. & Williams, M. (2001). Supporting the information needs of Geographic Information Systems (GIS) users in an academic library. Science & Technology Libraries, 21(3-4), 90-175.

Xia, J. (2005a), Visualizing occupancy of library study space with GIS maps. New library world, 106(5/6), 219-233.

Xia, J. (2005b). Locating library items by GIS technology. Collection  Management, 30(1), 63-72