مقایسه نگرش‌های ناکارآمد و انعطاف پذیری شناختی در زنان با و بدون سابقة طلاق

روان‌شناسی فرهنگی زن

مقاله 8، دوره 8، شماره 30، دی 1395، صفحه 103-112   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

معصومه شفیعی¹؛ سجاد بشرپور²؛ حدیث حیدری راد^{* 2}

¹دانشگاه لرستان، گروه روان شناسی، خرم آباد، ایران.

²دانشگاه محقق اردبیلی، گروه روان شناسی، اردبیل، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر مقایسه نگرش‌های ناکارآمد و انعطاف پذیری شناختی در زنان با و بدون سابقه طلاق بود. جامعه آماری شامل تمام زنانی است که در سال 1395 به علت مواجهه شدن با رویداد آسیب‌زای طلاق و نداشتن بضاعت مالی تحت حمایت کمیته امداد شهرستان گیلان غرب بودند. از این میان تعداد 40 نفر به عنوان نمونه آماری، و 40 نفر نیز از میان افراد بدون سابقه طلاق به عنوان گروه مقایسه به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. طرح پژوهش از نوع علی- مقایسه-ای بود. ابزارهای پژوهش مقیاس نگرش‌های ناکارآمد (وایسمن و بک، 1978) و پرسشنامه انعطاف پذیری شناختی (دنیس، وندر، وال، 2010) بود. برای تحلیل داده‌ها از آزمون تحلیل واریانس چند متغیره (مانوا) استفاده شد. نتایج نشان داد که میانگین نمرات گروه افراد مطلقه در متغییر نگرش‌های ناکارآمد (66/12=f؛ 001/0>p) به طور معنی‌داری بالاتر از افراد بدون سابقه طلاق است، اما در انعطاف پذیری شناختی (94/8=f؛ 01/0>p) و زیرمؤلفه‌های آن یعنی ادراک کنترل (12/14=f؛ 001/0>p)، ادراک چندین راه حل (21/6=f؛ 01/0>p) و ادراک توجیحات (81/3=f؛ 05/0>p)، میانگین نمرات افراد مطلقه به طور معنی‌داری پایین‌تر از افراد بدون سابقه طلاق است.

کلیدواژه‌ها

نگرش های ناکارآمد؛ انعطاف پذیری شناختی؛ طلاق

مراجع

- آقامحمدیان شعرباف، حمیدرضا. (1379). بررسی ویژگی­های شخصیتی زنان مطلقه و غیرمطلقه شهر مشهد. مجموعه مقالات نخستین همایش سراسری علل و پیامدهای طلاق، 34-13.

- ابراهیمی، امراله.، نشاط دوست، حمیدطاهر.، کلانتری، مهرداد.، مولوی، حسین.، و اسدالهی، قربانعلی. (1386).  سهم مقیاس نگرش های ناکارآمد و خرده مقیاس های سلامت عمومی در پیش بینی و نسبت بخت ابتلا به افسردگی. مجله دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد، زمستان، 9 (4)، 58-52.

- احمدی موحد، محمد. (1387). شاخص­های ازدواج و طلاق و بررسی تغییرات آن در کشور با تأکید بر آمارهای استانی طی سالهای 86-81. مجله جمعیت. بهار و تابستان، 14 (64-63)، 215-190.

- حسینی، جواد.، زهره، مهدوی نیسیانی.، شراره سادات، هاشمی.، و شیما، عباسی. (۱۳۹۴). بررسی رابطه انعطاف پذیری شناختی و سرسختی روانشناختی با شادکامی ذهنی وفرسودگی شغلی در زنان شاغل سرپرست خانوار، کنفرانس سراسری دانش و فناوری علوم تربیتی مطالعات اجتماعی و روانشناسی ایران، تهران، موسسه برگزار کننده همایش های توسعه محور دانش و فناوری سام ایرانیان، http://www.civilica.com/Paper-ESPCONF01-ESPCONF01_063.html

- ربیعی، مهدی.، مولوی، حسین.، کلانتری، مهرداد.، و عظیمی، حسین. (1388). رابطه بین نگرش­های ناکارآمد و راهبردهای مقابله­ای با سلامت روانی، مجله رویکردهای نوین آموزشی، پاییز و زمستان، 4 (2)، 38-27. 

- سلطانی، اسماعیل.، شاره، حسین.، بحرینیان، سید عبدالمجید.، و فرمانی، اعظم. (1392). نقش واسطه­ای انعطاف­پذیری شناختی در ارتباط بین سبکهای مقابله­ای و تاب آوری با افسردگی. مجله وزارت بهداشت. خرداد و تیر، 18 (2)، 96-88.

- صدرالاشرفی، مسعود.، خنکدار طارسی، معصومه.، شمخانی، اژدر.، و یوسفی افراشته، مجید. (1391). آسیب شناسی طلاق (علل و عوامل) و راهکارهای پیشگیری از آن. فصلنامه مهندسی فرهنگی، بهمن و اسفند، 7 (73، 74)، 53-26.

- عبادت­پور، بهناز.، نوابی نژاد، شکوه.، شفیع­آبادی، عبداله.، و فلسفی نژاد، محمدرضا. (1392). نقش واسطه­ای کارکردهای خانواده برای تاب­آوری فردی و باورهای معنوی و دلزدگی زناشویی، روش­ها و مدل­های روانشناختی، پاییز، 4 (13)، 45-29.

- قره­داغی، ماندانا. (1389). مقایسه اختلالات شخصیت (الگوهای بالینی شخصیت و الگوهای بالینی شدید شخصیت) بین زنان مطلقه و عادی شهرستان شوشتر. یافته­های نو در روانشناسی، پاییز، 5 (16)، 82-69.

- کاملی، محمد جواد. (1386). بررسی توصیفی علل و عوامل مؤثر در بروز آسیب اجتماعی طلاق در جامعه ایران با توجه به آمار و اسناد موجود. فصلنامه دانش انتظامی، پاییز، 9 (3)، 198-180.

- کرینگ، آن.، دیویسون، جرالد.، نیل، جان. (2004). آسیب شناسی روانی (براساس DSM-IV_TR). ترجمه مهدی دهستانی. (1384). تهران: انتشارات ویرایش.                                                        

- مصطفائی، فاطمه.، روشن، رسول.، و جدیری، بهزاد. (1391). مقایسه نگرشهای ناکارآمد و پاسخهای مقابله ای در بیماران مبتلا به زخمهای گوارشی و افراد غیر مبتلا. مجله دانشگاه علوم پزشکی قزوین. بهار، 16(1)، 50-44.

- نوابی­نژاد، شکوه (1380). مشاوره ازدواج و خانواده درمانی. تهران: انتشارات انجمن اولیاء و مربیان.

- ولیندزی، اس. جی. ئی.، پاول، جی. ئی. (1994). اصول روانشناسی بالینی بزرگسالان. ترجمه هامایاک آوادیس یانس و محمدرضا نیکخو. (1377). جلد اول، تهران: انتشارات بیکران.

- هنریان، مسعوده.، و یونسی، جلال. (1390). بررسی علل طلاق در دادگاه­های خانواده تهران. فصلنامه مطالعات روانشناسی بالینی، 1 (3)، 152-125.

- Bernardi, F.,  Martinez-pastor, A. (2011). Divorce risk factors and their variations over time in spain. Demographic research, 24 (31): 771-800.

- Besser, a., Neria, y. (2016). PTSD symptoms, satisfaction with life, and prejudicial attitudes toward the adversary among Israeli civilians exposed to ongoing missile attacks. Journal of Traumatic Stress, 22(4): 268–275.

- Burton, N.W., Pakenham, K.I., Brown, W.J. (2010). Feasibility andeffectiveness of psychosocial resilience training: A pilot study of the READY program. Psychol Health Med, 15(3): 266-77.

- Caldwell, G.J., Krug, K.M., Carter, S.C., Minzenberg, JM. (2014). Cognitive control in the face of fear: reduced cognitive-emotion flexibility in women with a history of child abuse. Journal of Aggression, Maltreatment trauma, 23(5): 454-472.

- Dennis, J.P., Vander, Wal. J.S. (2010). The cognitive flexibility inventory: Instrument development and estimates of reliability and validity. Cogn Ther Res, 34(3):241-53.

- Dowlati,  Y., Segal, Z. V., Ravindran, A. V., Steiner, M., Stewart, D. E., Meyer, J. H (2014). Effect of dysfunctional attitudes and postpartum state on vulnerability to depressed mood, Journal of Affective Disorders,  161( 1):  16-20.

- Gunduz, B.(2013). Emotional intelligence, cognitive flexibility and psychological symptoms in pre-service teachers. Educational research and reviews, 8(13): 1048-1056.

- Keng, S. L., Seah, S. T., Tong, E. M., Smoski, M. (2016). Effects of brief mindful acceptance induction on implicit dysfunctional attitudes  and concordance between implicit and explicit dysfunctional attitudes. Behaviour Research and Therapy, 83: 1-10.

- Kërqeli, A., Kelpi, M., Tsigilis, N. (2013). Dysfunctional Attitudes and Their  Effect on Depression, Procedia - Social and Behavioral Sciences,  84(9): 196-204.

- Lee, G.J., Lu, P. H., Hua, X., Lee. S., Wu, S., Nguyen, K., Teng, E., Leow, A., Jack, C. R., Toga, A. W., Weiner, M., Bartzokis, G., & Thompson, P. M.(2012). Depressive symptoms in mild cognitive impairment predict greater atrophy in alzheimer's disease related regions. Biol psychiatry, 71: 814-821.

- Lewinshon, P. M., Joiner, T. E., & Rhode, P. (2001). Evaluation of cognitive diathesis stress models in predicting major depressive disorder in adolescents. Journal of Abnormal Psychology, 110 (3): 203–215.

- Phillips, E.L. (2011). Resilience, mental flexibility and cortisol response to the Montreal Imaging Stress Task in unemployed men. Michigan: The University of Michigan.

- Stone, W. S., & Iguchi, L. (2013). Stress and mental flexibility in Autism spectrum disorders. North American Journal of medicine and science. 3(6): 145-153.

- Tabak, N. T., Horan, W. P., Green, M. F. (2015). Mindfulness in schizophrenia: Associations with self-reported motivation, emotion regulation, dysfunctional attitudes, and negative symptoms. Schizophrenia Research , 168 (1-2): 537-542.

- Walsh, K., Basu, A., Monk, C. (2015). The Role of Sexual Abuse and Dysfunctional Attitudes in Perceived Stress and Negative Mood in Pregnant Adolescents: An Ecological Momentary Assessment Study, Journal of Pediatric and Adolescent Gynecology,  28(5): 327-332.

- Weissman, A.N., & Beck, A.T. (1978). Development and validation of the dysfunctional attitude scale. Paper presented at the Annual meeting of the Association for the Advanced Behavior Therapy, Chicago, November.

- Zong, J., Cao, X., Cao, Y., Shi, Y., Wang, Y., Yan, C., Abela, J., Gan, Q., Gong, Q., & Chan, R. (2010). Coping flexibility in college students with depressive symptoms. Health nad Quality of life outcomes, 8 (6): 1-6.