بررسی نقش قابلیت‌های گردشگری جاده ادویه بر توسعه گردشگری استان فارس

علوم اجتماعی

مقاله 8، دوره 10، شماره 35، اسفند 1395، صفحه 173-208   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

بهار بیشمی¹؛ مهدی سقایی²؛ مریم آرامی³

¹استادیار و عضو هیات علمی پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری

²استادیار گروه علوم گردشگری موسسه آموزش عالی حکیم جرجانی گرگان

³کارشناسی ارشد مدیریت جهانگردی گرایش برنامه ریزی و توسعه جهانگردی موسسه آموزش عالی حکیم جزجانی گرگان

چکیده

اهمیت گردشگری در جوامع جایگاه ویژه‌ای در فعالیت‌های علمی و پژوهشی، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی‌های اقتصادی و اجتماعی را به خود اختصاص داده است. گردشگری نه تنها موضوع در دست بررسی مسئولان کلان، بلکه موضوع پژوهشی بسیاری از پژوهشگران و اندیشمندان این حوزه نیز قرار گرفته است. این پژوهش این پژوهش با هدف بررسی نقش قابلیت‌های گردشگری جاده ادویه بر توسعه گردشگری استان فارس به روش کمی انجام شده است. به منظور تعیین شدت و جهت تأثیر متغیرهای مستقل بر میزان توسعه گردشگری جاده ادویه از یک مدل معادله ساختاری بهره گرفته شده است که نحوه ‏سنجش یک متغیر پنهان را با استفاده از دو یا تعداد بیشتری متغیر مشاهده شده تعریف می‌کند. رابطه اصلی در مدل برای بررسی ارتباط تاثیر قابلیت‌های گردشگری جاده ادویه بر روی توسعه گردشگری در ناحیه گردشگری جاده ادویه واقع در استان فارس تدوین شده و بر اساس یافته‌ها میزان این اثر گذاری 61/0 برآورد شده است. به عبارت دیگر 61 درصد از تغییرات توسعه گردشگری ناحیه گردشگری جاده ادویه واقع در استان فارس توسط قابلیت‌های گردشگری این منطقه تبیین و برآورد می‌شود.

کلیدواژه‌ها

جاذبه‌های طبیعی؛ جاذبه‌های تاریخی؛ جاذبه‌های فرهنگی؛ کیفیت خدمات گردشگری و امکانات گردشگری؛ جاده ادویه

مراجع

1-     ابن بلخی. (1363). فارس‌نامه، تصحیح گای لسترنج و رینولد آلن نیکلسون، تهران: دنیای کتاب.

2-     اشپولر، برتولد. (1373). ایران در قرون نخستین اسلامی، ترجمه جواد فلاطونی، ج 2/ تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.

3-     باستانی پاریزی‌، محمد ابراهیم، (1373). فلفل روسیاه راهنورد، کلک، تهران، شم‍ 47-48 و 50، 51-52.

4-     بشیریه، حسین. (1379). جامعه‌شناسی سیاسی، تهران: نشر نی.

5-     پاپلی یزدی، محمد حسن، (1385). گردشگری ماهیت مفاهیم، تهران: انتشارات سمت.

6-     تقدیسی، احمد؛ تقوایی، مسعود؛ پیری، سیامک. (1391). تحلیلی بر نگرش جامعه میزبان به اثرات اجتماعی- فرهنگی گردشگری شهرستان دالاهو، مجله علمی تخصصی برنامه‌ریزی فضایی، سال دوم، شماره اول، (پیاپی 5) تابستان 1391: صص: 140-121.

7-    تکمیل‌همایون، ناصر. (1376). هویت معنوی جاده ابریشم، مجموعه مقالات دومین اجلاس بین‌المللی جاده ابریشم، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دبیرخانه همایش. چاپ اول.

8-    حشمتی‌پور، رسانا. (۱۳۸۹). جاده ابریشم رهگشای توسعه گردشگری در کشورهای اسلامی، چهارمین کنگره بین المللی جغرافیدانان جهان اسلام، زاهدان، دانشگاه سیستان و بلوچستان.

9-     حیدری چیانه، رحیم. (1389). مبانی برنامه ریزی صنعت گردشگری. تهران: انتشارات سمت.

10- خاکی، اسدالله؛ میرعنایت، ناهیدالسادات. (1386). اکو توریسم و ژئوتوریسم جزیره قشم و ژئوتوریسم ایران مجموعه مقالات دومین همایش جغرافیا و قرن 21، انتشارات دانشگاه آزاد نجف آباد.

11-  دهقان، فرانک؛ شهسوار، محمدرضا. (1386). «بررسی صنعت گردشگری در استان فارس»،مجله اقتصادی،سال ششم، ‍ 63-64.

12- ذوالفقاری، حسن. (1385). فرصت ها و تنگناهای توریسم مذهبی-زیارتی در ایران، مجموعه مقالات همایش ظرفیت های اقتصادی ایران در بستر جهانی شدن، جلد اول چ اول، دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروز کوه.

13- رامشت، محمدحسین؛ فیض‌الهی، مریم. (1392). اولویت گذاری و رتبه‌بندی کانون‌های گردشگری دشت ابراهیم آباد یزد، مجله علمی -پژوهشی برنامه‌ریزی فضایی (جغرافیا)، سال سوم، شماره دوم، (پیاپی 9)، تابستان 1392: صص: 18-1

14- راهنمایی، محمدتقی. (1376). پیشنهادهایی برای توسعه صنایع دستی در مسیر جاده ابریشم، مجموعه مقالات دومین اجلاس بین‌المللی جاده ابریشم، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دبیرخانه همایش. چاپ اول.

15-  رضوانی، محمدرضا. (1386)، جغرافیا و صنعت توریسم، انتشارات دانشگاه پیام نور، چاپ دوم

16- رهنمایی، محمدتقی؛ فرهودی، رحمت‌اله؛ دیتمان، آندریاس؛ قدمی، مصطفی. (1387)؛ "بررسی ظرفیت تحمل حوزه مقصد گردشگری با تأکید بر جامعه میزبان"، مجله پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شماره66، صص 33-17.

17- رید، استرون. (1376). راه های ابریشم و ادویه . ابداعات و بازرگانی، ترجمه: سیامک کاظمی، دفتر نشر فرهنگ اسلامی و کمیسیون ملی یونسکو در فرانسه.

18- سجاسی‌قیداری، حمدالله؛ رومیانی، احمد؛ جعفری، نسرین. (1393). سنجش و ارزیابی پایداری مقصدهای گردشگری روستایی از دیدگاه اجتماعات محلی مطالعه موردی: دهستان درب گنبد- شهرستان کوهدشت، مجله علمی -پژوهشی برنامه‌ریزی فضایی (جغرافیا)، سال چهارم، شماره اول، (پیاپی 12)، بهار 1393: صص: 126-103.

19- سیرو، ماکسیم. (1357). راه‌های باستانی ناحیه اصفهان و بناهای وابسته به آنها، مترجم مهدی مشایخی، تهران: سازمان ملی حفاظت آثار باستانی ایران.

20- شاردن، ژان. (1379). سفرنامه شاردن(قسمت اصفهان)، ترجمه حسین عریضی، به کوشش مرتضی تیموری، با مقدمه فضل الله صلواتی، اصفهان: گلها.

21- صیدایی، سید اسکندر؛ رستمی، شهین. (1391). سنجش تأثیرات اقتصادی و اجتماعی- فرهنگی توسعه گردشگری (نمونه موردی شهر کرمانشاه)، مجله علمی -پژوهشی برنامه‌ریزی فضایی، سال دوم، شماره سوم، (پیاپی 7)، زمستان 1391: صص: 110-95

22- قهرمانی. ناصر. (1386). نقش گردشگری در توسعه‌ روستایی در دره‌ کن و سولقان شهرستان تهران، پایان‌نامه‌ کارشناسی ارشد، دانشکده‌ی جغرافیا، دانشگاه تهران.

23-  کاظمی، مهدی. (1382). بررسی اثرات اقتصادی و فرهنگی توسعه جهانگردی از دیدگاه ساکنان، فصلنامه مطالعات جهانگردی، شماره 3.

24-  کریستن سن، آرتور. (1369). ایران در زمان ساسانیان، ترجمه: رشید یاسمی، تهران: دنیای کتاب چاپ ششم.

25-  گیرشمن، رومن. (1381)،ایران از آغاز تا اسلام، ترجمه محمد معین، تهران:‌ انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ چهاردهم.

26- لطفی، حیدر؛ شمشیری، احسان. (۱۳۹۳). مدیریت و برنامه ریزی توسعه گردشگری در جاده ابریشم (از دیوار چین تا سواحل مدیترانه) با تاکید بر همگرایی کشورهای مسیر، همایش ملی گردشگری، سرمایه های ملی و چشم انداز آینده، اصفهان، پژوهشکده علوم جغرافیایی.

27- نوروزی، آصف. (۱۳۹۲). بازبینی قدمت مسیر اصلی جاده ی ابریشم در ایران بر اساس شواهد باستان شناختی، اولین همایش ملی باستان شناسی ایران، بیرجند، دانشگاه هنر بیرجند.

28- نوری، سید هدایت‌الله؛ خراسانی، زینب. (1391). تحلیلی بر اثرات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی توسعه گردشگری در شهرستان ساری، مجله علمی تخصصی برنامه‌ریزی فضایی، سال اول، شماره دوم، (پیاپی 4)، بهار 1391: صص: 18-1.

29- یحیایی، داوود. (1387). بازرگانی دریایی سیراف در سده‌های نخستین اسلامی، فصلنامه تاریخ و تمدن اسلامی، سال چهارم، شمارۀ هفتم، بهار و تابستان 87، ص 112 -89.

30- یعقوب زاده، رحیم. (1393). گونه‌شناسی گردشگری؛ ارائه چارچوبی برای تقسیم بندی انواع گردشگری، تهران، انتشارات جامعه شناسان، چاپ اول.

31-  Chairatudomkul, Sayamol. (2008). Cultural Routes as Heritage in Thailand: Case studies of King Narai's Royal Procession Route and Buddha's Footprint Pilgrimage Route, silpakorm University.

32-  Domna, Lyratzopouoou; Grigoris, Zarotiadis. (2014). Black Sea: Old Trade Routes and Current Perspectives of Socioeconomic Co-operation, Procedia Economics and Finance, Volume 9, 2014, Pages 74-82.

33-  Elliot, James. (1997). Tourism: politics and public Sector management, London: Routledge.

34-  Garcia Falcon, J, M, Medina_ Munoz,D, 1999, Sustainable Tourism Development In Islands: A CASE STUDY OF GRAN CANARIA, www.Scince direct.com

35-  Hall, D R, 2000, Tourism as Sustainable Development? The all Albanian Experience of Transition, www.Scince direct.com

36-  John Keay, (2006). The Spice Route. London: John Murray [www.madaboutbooks.com]. 2006. XVII + 286 pp., maps, colour plates, notes, bibliography, index. £8.99, paper; ISBN 07195-6199-X.

37-  Kunaeva, Marina. (2012). Sustainable Tourism Management along the Camino de Santiago Pilgrimage Routes, Degree Programme in Tourism, March 2012.

38-  Lengyel, Emil. (1995). WENDELL PHILLIPS. Qataban and Sheba: Exploring the Ancient Kingdoms on the Biblical Spice Routes of Arabia. Pp. xvi, 362. New York: Harcourt, Brace and Company.

39-  Nicole, M. Ardoin; Mele, Wheaton; William H. Durham; Alison, W. Bowers; Carter A. Hunt. (2015). Nature-based tourism’s impact on environmental knowledge, attitudes, and behavior: a review and analysis of the literature and potential future research, Journal of Sustainable Tourism, 2015, http://dx.doi.org/10.1080/09669582.2015.1024258

40-  Reynard, E. (2007). A method for assessing the scientific and additional values of geomorphosites.Geographica Helvetica, 3, 1-13.