تأثیر واحدهای زمین شناسی بر کیفیت آب حوضه آبریز بازه حور، با تأکید بر مطالعات رسوب‌شناسی

فصلنامه زمین شناسی محیط زیست

مقاله 2، دوره 10، شماره 34، فروردین 1395، صفحه 19-46   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مهدی رضا پور سلطانی^{* 1}؛ سیف اله اعلمی²

¹دانشیار گروه زمین شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد

²دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه زمین شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود،

چکیده

حوضه آبریز بینالود در جنوب-شرقی مشهد واقع است، که از نظر زمین شناسی، بخشی از زون بینالود محسوب می گردد. حوضه آبریز بینالود دارای  سه زیر حوضه بوده، که از این میان، زیر حوضه بازه حور مورد مطالعه قرار گرفته است. منطقه بازه حور از نظر اقلیم شناسی، جزء مناطق خشک و نیمه خشک محسوب گردیده، و به دلیل تنوع واحد های زمین شناسی، ترکیب شیمیایی و کیفیت، آب تغییر نموده، بنابراین آب منطقه از نوع کلروره و سولفاته است. علاوه براین از نظر کشاورزی وشرب انسانی نیز قابل قبول است. همچنین مطالعات رسوب شناسی در طول رودخانه نشان می دهد که سه عامل اصلی، تغییرات ناگهانی شیب بستر، ورود سرشاخه های فرعی و رخداد سیلاب های فصلی، باعث تنوع بافتی رسوبات و تغییر پارامترهایی، همچون جورشدگی، کشیدگی و کج گردیده است. مطالعات رسوبشناسی و پترولوژیکی نشان می دهد که اغلب رسوبات دارای جورشدگی بسیار ضعیف، کج شدگی مثبت و کشیدگی متوسط بوده، و منشأ بیشتر رسوبات بازه حور سنگ های آذرین بازیک و فوق بازیک است. همچنین بر اساس مطالعات صحرایی، سه مجموعه رخساره گراولی گراولیGmm)  Gmg,Gh,,(Gt، ماسه ای Sh),(Sl و گلی Fm)  Fr,Fl(، و چهار عنصر ساختاری SG، HO، LS وFF  شناسایی شدهاست. بنا بر مجموعه رخساره های رسوبی و عناصر رسوبی رودخانه بازه حور، سه مدل رسوبی، رودخانه های بریده بریده گراولی با جریان های ثقلی، مآندر با بار ماسه ای و مآندر با بار معلق پیشنهاد می گردد.

کلیدواژه‌ها

بینالود؛ بازه حور؛ کیفیت آب؛ رسوبشناسی؛ رخساره؛ عناصر ساختاری

مراجع