بررسی تاثیرتغییرات کاربری اراضی بر کیفیت آب رودخانه مارون با استفاده از RS و GIS

فصلنامه زمین شناسی محیط زیست

مقاله 5، دوره 10، شماره 34، فروردین 1395، صفحه 69-86   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

خسرو شفیعی مطلق^{* 1}؛ جهانگیر پر همت²؛ حسین صدقی³؛ مجید حسینی⁴

¹عضو هیات علمی دانشگاه آزاد واحد دهدشت

²دانشیار پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری

³استاد و مدیر گروه تخصصی علوم و مهندسی آب دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

⁴استادیار پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری

چکیده

مدیریتصحیححوضه­هایآبخیزکشوریکیازمهم­ترینروش­هایاستفادهبهینهازمنابعآبو خاکمی­باشدبرایاینکارنیازبهاطلاعاتجامعازروش­هایمتفاوتمدیریتیواجراییاست. چند دهه اخیر برآورد درست و به موقع از وضعیت کمی و کیفی رواناب یکی از دغدغه­های مدیریت­های کلان کشور به حساب می­آید. این پروژه مدل­سازی و ارزیابی و کارآیی مدل SWAT در شبیه­سازی رواناب ماهانه ،تحلیل حساسیت ، بهینه­سازی پارامترهای حساس ، بررسی تاثیر تغییر کاربری اراضی در طی چهار دهه اخیر برکمیت و کیفیت رودخانه مارون در ایستگاه خروجی حوزه­ی آبخیز مارون (ایدنک) در استان کهگیلویه و بویراحمد می­باشد. برای این مقصود از مدل نیمه توزیعی SWAT و برنامه­یSUFI2و در قالب بسته نرم­افزاری    SWAT CUPبرای تحلیل حساسیت ، واسنجی، صحت­سنجی و آنالیز عدم قطعیت بهره گرفته شد. دراینتحقیقابتدانقشهتغییرسطحکاربری­ها­ی اراضیموجود و همچنین نقشه خاک و پوشش گیاهیدرحوضةآبخیز ماروندر طی چهار دوره ده ساله از سال 1980 تا سال 2010 با استفاده ازسنجنده­هایTM وETMماهواره­ی لندست مشخص شد. آمار مشاهداتی ایستگاه هیدرومتری ایدنک بعنوان ایستگاه مبنا در طی سالهای 1970 تا 2010 طی چهار دوره ده ساله مورد استفاده قرار گرفت.مقایسه اثر گزینه­های مدیریتی کاربری اراضی بر مؤلفه­های مختلف چرخه هیدرولوژیکی و همچنین مقادیر مختلف رواناب نشان می­دهد طی چهار دهه اخیر سناریوی بدبینانه اتفاق افتاده با ادامه روند تخریبی در کاربری اراضی به سمت حالت قهقرایی مقادیر مختلف رواناب افزایش و نفوذپذیری و آب­گذری به آبخوان­های سطحی و عمیق، کاهش می­یابد.

کلیدواژه‌ها

کاربری اراضی؛ مدل SWAT؛ SUFI2؛ حوزه‌ی مارون

مراجع