کاربرد روش تحلیل سری زمانی در پیش بینی تکامل شورابه در دریاچه ارومیه

فصلنامه زمین شناسی محیط زیست

مقاله 2، دوره 10، شماره 36، آذر 1395، صفحه 15-27   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

جواد درویشی خاتونی^{* 1}؛ فروغ عباساقی²

¹کارشناس ارشد رسوب شناسی و سنگ شناسی رسوبی، سازمان زمین شناسی کشور

²دانشجوی دکتری، رسوب شناسی و سنگ شناسی رسوبی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

بررسی هیدروشیمی آب دریاچه ارومیه از سال 2007 تا 2015 با آنالیز180 نمونه آب انجام گرفت. این تحقیق قصد دارد با توجه به تغییرات میزان آنیون ها و کاتیون های اصلی در شورابه دریاچه ارومیه طی این دوره 9 ساله، با استفاده از روش آماری ARIMA به پیش بینی مقدار یون های موجود در دریاچه ارومیه برای شش سال آینده بپردازد. مهم ترین هدف از تجزیه و تحلیل سری های زمانی یافتن روند تغییرات و پیش بینی آینده بر مبنای اندازه گیری های سال های گذشته است. ابتدا داده ها جهت بررسی ایستایی مورد آزمون قرار گرفته و در ادامه با ایجاد مرتبه در سری ناایستایی آنها از بین رفت. در نهایت مدل آریمای(1,1,0) برای پیش بینی یون های پتاسیم، سدیم، کربنات و کلر و مدل(0,1,1) برای منیزیم، کلسیم و بی کربنات مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که تیپ شورابه دریاچه ارومیه تا سال 2010 از نوع Na-Mg-Cl بوده که در مسیر III نمودار هاردی و اویگستر قرار گرفته و قابل مقایسه با دریای بزرگ نمک در آمریکا بوده است و این روند با خشک شدن دریاچه ارومیه و تشدید میزان تبخیر در دریاچه به میزان ده ها برابر و همچنین کاهش میزان ورودی آب های سطحی در سال های اخیر، به میزان بالایی تغییر ترکیب شیمیایی داده و به Mg-Na-Cl در سال 2015 تغییر یافته است. پیش بینی می شود در سال 2021 شورابه تیپ Mg-SO₄-Cl خواهد داشت که با مسیر IIIB_1b در دیاگرام پیشنهادی تکامل شورابه هاردی و اگستر(1978) همخوانی دارد

کلیدواژه‌ها

تحلیل سری زمانی؛ آریما؛ هیدروژئوشیمی؛ تیپ شورابه؛ دریاچه ارومیه

مراجع