بررسی تأثیر هوش اجتماعی و هوش هیجانی بر سبک رهبری مدیران

علوم اجتماعی

مقاله 6، دوره 9، شماره 29، شهریور 1394، صفحه 123-142   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سیدمحسن علامه¹؛ نجیبه عباسی رستمی²؛ فرانک صفری شاد²

¹استادیار عضو هیات علمی گروه مدیریت، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

²کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

امروزه بسیاری از سازمان‌ها دستخوش تغییرند. رهبری یک سازمان برای انطباق با تغییرات و به منظور بقا و رشد در محیط‌های جدید، ویژگیهای خاصی را می­طلبد که عموماً مدیران برای پاسخ به آنها با مشکلات بسیاری مواجه می­شوند. یکی از مهمترین خصیصه‌ها که می­تواند به رهبران و مدیران در پاسخ به این تغییرات کمک کند، هوش اجتماعی و هوش هیجانی است. بنا به اهمیت موضوع در این پژوهش به بررسی تأثیر هوش اجتماعی و هوش هیجانی بر سبک رهبری مدیران پرداخته شده است. روش تحقیق مورد استفاده توصیفی – کاربردی است. برای سنجش هوش هیجانی از پرسشنامه استاندارد شرینگ (1996)، برای سنجش هوش اجتماعی از پرسشنامه سیلورا (2001) و برای سنجش سبک‌های رهبری چندگانه نیز از پرسشنامه MLQ استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق حاضر 140 نفر از مدیران استانداری استان کرمانشاه هستند. با استفاده از فرمول آماری کوکران تعداد 100 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردیدند. نتایج نشان داد که هوش اجتماعی و هوش هیجانی بر سبک رهبری مدیران اثر مستقیم و مثبت دارند. 

کلیدواژه‌ها

هوش اجتماعی؛ هوش هیجانی؛ رهبری تحولی؛ رهبری تبادلی؛ رهبری عدم مداخله‌گر

مراجع

1-     اله یاری، سمیه. (1389). بررسی رابطه هوش اجتماعی و رهبری اخلاقی مدیران، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت آموزشی، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه اصفهان.

2-     بوزان، تونی. (1384). قابلیت‌های هوش اجتماعی، ترجمه بهناز کمالی، تهران: انتشارات نگار.

3-     پیراسته مطلق، علی اکبر. (1392). " بررسی رابطه تیپ‌های شخصیتی، هوش اجتماعی و سبک رهبری مدیران"، فصلنامه روانشناسی صنعتی/سازمانی، سال چهارم، شماره هفدهم، ص 40-33.

4-     حاجی کریمی، عباسعلی؛ رضاییان، علی؛‌هادی زاده مقدم، اکرم و بنیادی نایینی، علی. (1390). بررسی تأثیر شایستگی­های هوش عاطفی، شناختی و اجتماعی در شایستگی­های مدیران منابع انسانی بخش دولتی ایران، اندیشه مدیریت راهبردی، سال پنجم، شماره اول، ص254-223.

5-     حسن زاده، رمضان و ساداتی کیادهی، سید مرتضی. (1388). بررسی میزان هوش هیجانی مدیران و ارتباط آن با خصوصیات جمعیت شناختی آنها، پژوهشنامه تربیتی، شماره بیستم، ص19-2.

6-     حسینی،سید یعقوب؛ پوزش، علی و یدالهی، شهربانو. (1392). رویکرد رفتاری هوش راهبردی رهبر در سازمان، مطالعات مدیریت راهبردی، شماره 16، ص 38-17.

7-     خدامی، عبدالصمد. (1385). رهبری در عصر فرانوگرایی، مجله تدبیر، شماره 178.

8-     زارعی متین، حسن و یوسف زاده، سعید. (1390). تبیین شاخص‌های مهارت ارتباطی مدیران و نقش آن در رضایت شغلی کارکنان، دانشور رفتار، سال هجدهم، شماره2-47، ص 466-441.

9-     زاهد بابلان، عادل و رجبی، رسول. (1389). نقش هوش هیجانی و سبک‌های رهبری در پیش بینی بازدهی‌های رهبری مدیران گروه‌های آموزشی دانشگاه، علوم تربیتی، سال سوم، شماره 9، ص168-149.

10-  سرفرازی، مهرزاد و معمارزاده، غلامرضا.(1389). بررسی تأثیر هوش هیجانی بر بهبود کیفیت عملکرد مدیران مطالعه موردی: دانشگاه علوم پزشکی استان فارس، پژوهشنامه مدیریت هوش هیجانی، شماره 64، ص 120-59.

11-  سعیدیان، نرگس و مرادی، مصیب. (1388). رابطه سبکهای رهبری باس با وجدان کاری و تعهد کاری مدیران مدارس متوسطه پسرانه شهر اصفهان، دانش و پژوهش در علوم تربیتی-برنامه ریزی درسی، شماره 22، ص 140-119.

12-  سلطانی، ایرج (1389). پرورش سرمایه‌های انسانی. اصفهان، انتشارات ارکان دانش.

13-  شکور، مهسا، بذر افکن، لیلا، علیزاده، مریم و قاسمی، مژده. (1388). سبک رهبری و رهبری اثربخش در مدیران سطح میانی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال 1388، مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 11(9)، ص 1264-1255.

14-  قلی پور، آرین (1386). مدیریت رفتار سازمانی. تهران، سمت.

15-  گلمن، دانیل (1380). هوش هیجانی. ترجمه:نسرین پارسا؛ تهران، انتشارات رشد.

16-  مشبکی، علی اصغر و تیزرو،علی.(1388). تأثیر هوش هیجانی و هوش فرهنگی بر موفقیت رهبران در کلاس جهانی، پژوهش‌های مدیریت، سال دوم، شماره سوم، ص 73-52.

17-  مرتضوی، سعید؛ ناظمی، شمس الدین و محمودی فخر آبادی، صادق. (1384). بررسی رابطه بین هوش عاطفی و سبک رهبری: (تحول بخش-مبادله ای)، فصلنامه مدرس علوم انسانی. سال نهم(شماره 42): ص 190-167.

18-  Bass, B. & Avolio, B. (1990). Transformational Leadership Development. Manual for the Multifactor Leadership Questionnaire. Palo Alto: Consulting Psychologists Press, Inc.

19-  Bass M.B. oliva. (1994). Predicting unit performance By Assessing Transformation and Transactional leadership. Journal of Appliedpsychology, vol 88, N.2,p.207-218.

20-  Bass, B. (1985). Leadership & Performance beyond Expectation. New York: Free Press.

21-  Beheshtifar, M. & Roasaei, F. (2012). Role of Social Intelligence in Organizational Leadership, European Journal of Social Sciences, Vol.28 No.2 (2012), pp. 200-206.

22-  Boyatzis, R. E. & Ratti, F. (2009), Emotional, social and cognitive competencies distinguishing effective Italian managers and leaders in a private company and cooperatives, Journal of Management Development, Vol.28, No.9, Pp: 821-833.

23-  Dong, O. Koper, R.G. &. Collaço, C.M., (2008). Social Intelligence, Self-esteem, and Intercultural Communication Sensitivity. Intercultural Communication Studies. XVII (2), P. 162-165.

24-  Ford, M. E. & Tisak, M. S., (1983). A further search for social ntelligence. Journal ofEducational Psychology. 75(2), P.197.

25-  Golman, D.(1998).“Working with emotional intelligence, New York: Bantam Books.

26-  Marti, S.J., 2005. “Autonomous Interactive Intermediaries: Social Intelligence for Mobile Communication Agents”. Program in Media Arts and Sciences, Massachusetts Institute of Technology. P. 23.

27-  Mayer, J. D. and Salovey, P. (1997). What is emotional intelligence?, In P. Salovey and Sluyter(Eds.),Emotional development and Emotional intelligence: Educational implication. New York: Basic Books.

28-  Palmer, B. R., Walls, M., Burgess, Z., & Stough, C. (2001). Emotional intelligence and effective leadership, Leadership and Organizational Development Journal, 22, 5-10.

29-  Robert B.K., (2008). The Importance, Assessment, and Development of Flexible Leadership. practitioner forum presented at the 23rd annual conference of the Society for Industrial-Organizational Psychology, April, San Francisco, CA.

30-  Tannenbaum, R., Weschier, I.R. & Massarich, F.(1961). leadership and organization , New York, MCGraw- Hill.

31-  Zaccaro, S.J., Kem, C. & Bader, P., 2003. Leader Traits and Attributes. The Major Schools of Leadership, 05-Antonakis.qxd, PP. 106-115.