بررسی فقهی- حقوقی ماهیّت شرط انفساخ خود به خودی عقد

مجله پژوهش های فقه و حقوق اسلامی

مقاله 2، دوره 10، شماره 34، اسفند 1392، صفحه 27-38   

نویسندگان

سعید ابراهیمی^{* 1}؛ ایوب منصوری²؛ محمد بای²

¹دانشگاه مازندران

²دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

بطور معمول در زمان تنظیم قولنامه‌های فروش املاک، شروطی گنجانیده می‌شود که گاه تشخیص ماهیّت آنها منشاء بروز اختلاف میان طرفین قرارداد و محاکم می‌باشد. با توجّه به اینکه امروزه بخش عمده‌ای از معاملات به صورت نسیه صورت می‌پذیرد، فروشندگان کالا برای گریز از روند طولانی دادرسی و اجرای احکام بطور معمول در متن قرارداد و یا بخش توضیحات آن، انفساخ معامله را به عدم پرداخت ثمن در مدت معین، معلق می‌نمایند که اصطلاحاً از آن به شرط انفساخ خود به خودی عقد تعبیر می‌شود. در خصوص ماهیّت و صحّت چنین شرطی تردیدها و ایراداتی وجود دارد. با توجّه به اینکه در نوشته‌های فقهی و آثار حقوقی، ماهیّت فرض مورد بحث و اشکالات وارد بر آن، چندان مورد بررسی و تحلیل قرار نگرفته است، در نوشتار حاضر نگارنده ضمن بررسی ماهوی شرط مزبور و پاسخگویی به ایرادات وارده و مقایسه‌ی آن با نهادهای مشابه، توجیه آن را در قالب شرط نتیجه‌ی معلق پذیرفته است

کلیدواژه‌ها

انفساخ؛ تعلیق؛ شرط نتیجه؛ شرط فعل؛ حقّ فسخ