بررسی ماهیت محاربه و افساد فی الارض و نقد قواعد کیفری مربوطه

مجله پژوهش های فقه و حقوق اسلامی

مقاله 2، دوره 8، شماره 28، شهریور 1391، صفحه 33-52   

نویسنده

احمدرضا توکلی^*

نجف آباد

چکیده

محاربه آن گونه که در شرع آمده، به معنای دست بردن به اسلحه به قصد ترساندن یا تعرّض به مال، جان و ناموس مردم است و نتیجه آن سلب امنیّت عمومی در جامعه و ایجاد خوف است. مجازات محاربه نیز به عنوان یک حدّ شرعی تعیین گردیده است؛ امّا در قوانین کیفری، محاربه بر بخشی از جرایم اطلاق شده است که ظاهراً مصداق محاربه نیستند. از سوی دیگر، آن چه از ظاهر ادلّه استنباط می‌شود این است که افساد فی‌الارضی که موضوع حدّ شرعی واقع شده و بر بخشی از جرایم نیز اطلاق شده است، شامل همه‌ی مصادیق افساد به طور مطلق نمی‌شود، بلکه تنها شامل مواردی می‌شود که از طریق تعرّض به جان، مال، عرض، عقل و دین مردم انجام می‌گیرد و از مردم سلب امنیّت می‌شود. به نظر می‌رسد که این گونه افساد، معنایی جز همان معنای محاربه را ندارد.

کلیدواژه‌ها

افساد؛ اخافه؛ امنیّت؛ سلاح؛ محاربه