ساخت قاعده فقهی کرامت

مجله پژوهش های فقه و حقوق اسلامی

مقاله 7، دوره 12، شماره 44، شهریور 1395، صفحه 139-162   

نویسندگان

مجید وزیری^* ؛ محجوبه عابدی

واحد تهران مرکزی

چکیده

کرامت ذاتی، شرافت و حیثیتی است که تمامی انسان­ها به جهت انسان بودن به طور فطری و یکسان از آن برخوردارند و از نگاه دینی این حق، از بدو خلقت حتی برای جنین انسان هم ثابت است، هدف دراین تحقیق، ساخت قاعده فقهی کرامت است، زیرا یکی از نیارهای فقه اجتماعی و حکومتی همین شیوه خواهد بود، در این راستا با بررسی و تحلیل مفهوم و مبانی کرامت، ادله­ی شرعی و دیدگاه علماء می­توان به این مهم پرداخت، اندیشه­ی کرامت ذاتی، دارای پشتوانه­ی عقلی وشرعی است، با مطالب پیش­گفته قاعده چنین می­شود "هرانسانی کریم است، مگر دلیلی مانع آن شود "یعنی کل انسان کریم الاما خرج بالدلیل". بنابر اصل کرامت ذاتی، تناسب بین جرم وجزا و هویت و شخصیت افراد امری معقول و منطقی است، هرکس در برابر جرم، مجازات خواهد شد. کرامت ذاتی، مانع تعدد جزاء، برای یک جرم، نه نفی جرم خواهد شد و با کرامت هیچ فضلیت ساختگی و نسب خانوادگی و ریاستی، دخیل در عفو، بخشش و یا مانعی برای اعمال مجازات نخواهد شد. قاعده­ی فقهی کرامت، آثار و پیامد هایی دارد، از جمله حفظ کیان، شخصیت و حقوق خاص برای همه­ی انسانها که هیچ کس نمی­تواند آنها را سلب کند مثل حق حیات، حق احترام و حرمت، حق  دین­داری، برقراری عدالت، برابری فرصت­ها، رفاه اقتصادی و تأمین اجتماعی، تناسب جرم و جزاء بدون تحقیر و شکنجه ویا هرگونه ارعاب وسلب حقوق. 

کلیدواژه‌ها

انسان؛ کرامت؛ حق؛ فقه؛ قاعده