تجزیه و تحلیل ساختار جمعیت گاومیش های استان گلستان

هیستو بیولوژی دامپزشکی

مقاله 3، دوره 4، شماره 1 - شماره پیاپی 6، شهریور 1395، صفحه 6-4   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

چکیده

وقتی ژن‌های نامطلوب در حالت هموزایگوس دیده می‌شوند، شرایط اغلب بسیار مهلک است. این میزان مهلکی ممکن است خیلی زود در مراحل رشد جنینی آغاز شود، امری که در واقع شکستی برای پرورش دهندگان دامهای شیری محسوب می‌شود. این پژوهش با هدف تجزیه و تحلیل جمعیت و برآورد روند همخونی گاومیش‏های استان گلستان انجام شد. اطلاعات شجره از مرکز اصلاح ‏نژاد و بهبود تولیدات دامی کشور طی سالهای 1361 تا 1385 جمع آوری شده استفاده شد. که داده‏ها در Excel مرتب و سپس روابط خویشاوندی افراد توسط الگوریتم میوسن و لئو مشخص گردید و توسط SAS9.1 آنالیز شد. که نتایج حاکی بر این بود که روند همخونی در جمعیت روبه فزونی است. میانگین ضریب همخونی در جمعیت 15/0 درصد بود بیشترین میزان همخونی 25 درصد و کمترین مقدار همخونی صفر بود. میزان همخونی در جمعیت معنی دار بود(01/0>  .(pروند تغییرات سالیانه ضریب همخونی 07/0درصد بود. تعداد کل حیوانات بینان ‏گذار، تعداد موثر حیوانات بنیان‏گذار و تعداد حیوانات غیر بنیان‏گذار به ترتیب570 ، 367 و 1110رأس برآورد شد.
 

کلیدواژه‌ها

گلستان؛ گاومیش؛ حیوانات بنیان گذار؛ حیوانات غیر بنیان گذار

اصل مقاله

گاومیش یکی از دامهایی است که علیرقم ویژگی‏های ارزشمند و اقتصادی فراوانی نسبت به برخی از دامها کمتر مورد توجه قرار گرفته است در زمان حاضر گاومیش در اقتصاد بیش از 40 کشور دنیا از جایگاه ویژه‏ای برخوردار بوده و پراکندگی جغرافیایی آن همه ساله در حال افزایش است. گاومیش در بسیاری از کشورهای جهان یافت می‏شود ولی مهمترین محل پرورش آن قاره آسیا و بخصوص شبه قاره هند است. این حیوان یکی از دامهای بومی ایران بوده و پرورش آن از 2500 سال پیش از میلاد در ایران وجود داشته است. با توجه به این که دغدغه اصلی در افزایش تولیدات دامی در کشورهای در حال توسعه کمبود مواد خوراکی متداول می‏باشد، پرورش حیواناتی مانند گاومیش با توانایی استفاده از خوراک فیبری کم ارزش و ضایعات کشاورزی، لازم و ضروری می‏باشد(رضائی و همکاران، 1393). بطور کلی، جمعیت گاومیش ایران روند افزایشی با ضریب رشدی معادل 5/0 درصد در سال دارد و این در حالی است که در بعضی از دیگر کشورها مانند عراق و بلغارستان، تعداد جمعیت گاومیش رو به کاهش است. بعضی از دلایل اصلی برای این کاهش جمعیت به احتمال زیاد عبارتند از : توسعه صنعتی شدن کشاورزی، افزایش تقاضا برای گوشت گاومیش، عدم جایگزین کردن دام‏های کشتار شده و تغییر سامانه‏های کشاورزی و الگوی درآمد. توجه بیشتر و نیز تبلیغات زیاد در جهت توسعه گاوهای هلشتاین، نقش موثر در افزایش معنی‏دار جمعیت گاومیش در ایران در دهه‏های اخیر داشته‏اند (محسن پور آذری و همکاران، 2004). چنین به نظر می‏رسد که بررسی ساختار جمعیت گاومیش‏های استان گلستان الزامی می‏باشد. از سوی دیگر همخونی ارتباط مستقیمی با اندازه مؤثر جمعیت و تنوع ژنتیکی جمعیت دارد به طوری که افزایش همخونی در یک جمعیت می‏تواند نشان‏دهنده کاهش اندازه مؤثر جمعیت و در نتیجه کاهش تنوع ژنتیکی باشد. بهینه‏سازی پیشرفت ژنتیکی و همخونی در گله‏های بسته تحت انتخاب به علت انتقال دامها از گله هسته به گله‏های تحت پوشش و در نتیجه تأثیر مستقیم بر میزان همخونی و تنوع ژنتیکی در کل جمعیت این نژاد، از عمده دغدغه‏های متخصصین اصلاح‏نژاد بوده است (میگلیور ، 2006 و کروکت و همکاران ، 2006).همانطور اطلاع دارید  همخونی اثرات نامطلوبی بر تولید و تولیدمثل دامها می‏گذارد در تحقیق میرحبیبی و همکاران(2007) در طی سال 1990 تا 2002 که بر روی 200 گله گاومیش در خوزستان صورت گرفت. میزان درصد چربی شیر به اندازهای 0.0024 درصد و همچنین تولید شیر به اندازه 1.28کیلوگرم در حالت همخونی نسبت به غیر همخونی در گاومیش های جنوب ایران کاهش تولید داشته است و در کل درصد چربی 0.06 درصد و تولید شیر 32 کیلو گرم کاهش یافته است. در مطالعه خطاب و کوثر بر روی گاومیش قاهره(کشور مصر) در سال 2007 بر روی 1551 دام از سالهای1960 تا 2001 میزان همخونی در این گله   19/1 گزارش شده است. به این دلیل  تجزیه و تحلیل ساختار جمعیت گاومیشهای استان گلستان ضروری به نظر می‏رسد.

مراجع

1)      رضائی، م. فیاضی، ج. نصیری بیگی، م.ت. و مددفر، ح.ر. 1393. بررسی تغییرات همخونی در جمعیت گاومیش‏های استان خوزستان طی 30 سال گذشته. سیزدهمین کنگره بین الملی ژنتیک ایران. اردیبهشت 1393. ص2.