بررسی چرخه اووژنز سوسمار سبز خزری در استان مازندران

فصلنامه زیست شناسی جانوری

مقاله 4، دوره 7، شماره 3، اردیبهشت 1394   

نویسندگان

سید محمد کشاورز؛ ویدا حجتی؛ رضا بهنیافر

گروه زیست شناسی، واحد دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی، دامغان، ایران

چکیده

سوسمار سبز خزری متعلق به خانواده لاسرتیده، روز فعال بوده و زیستگاه اصلی آن در ایران غالباً نواحی خزری و استان­های شمالی کشور می­باشد. در این مطالعه که از فروردین تا مهر ماه در استان مازندران انجام شد، 24 نمونه ماده از سه ایستگاه گوهرباران، آبندانسر و آبندانکش در اطراف شهرستان ساری به منظور بررسی چرخه اووژنز این گونه در گشت­های روزانه و با دست جمع­آوری شدند. پس از انتقال نمونه­ها به آزمایشگاه، با کلروفرم بیهوش شدند و صفات مورفومتریک بدن و تخمدان­ها اندازه­گیری شد. در طی دوره فعالیت این گونه، تخمدان 24 نمونه ماده بالغ مورد بررسی ریختی و بافتی قرار گرفت. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد ماده­ها در اواسط فروردین، اووژنز و ویتلوژنز خود را آغاز می­کنند. اووژنز این گونه دارای سه مرحله غیرفعال، زرده­سازی و تخم اویداکتی است. اووژنز از اواسط اردیبهشت تا اوایل خرداد به اوج خود رسیده و از اواسط مرداد به بعد کاملاً خاتمه می­یابد. تخم­گذاری از اواخر اردیبهشت تا اواخر خردادماه صورت می­گیرد. تخمدان­ها زوج و کیسه­ای بوده و بطور میانگین 11 فولیکول در هر تخمدان موجود است. لایه فولیکولی در این مارمولک پلی­مورفیک و چندلایه است. چرخه اووژنز این گونه از نوع فصلی و از نوع پیوسته است.

کلیدواژه‌ها

سوسمار؛ لاسرتیده؛ اووژنز؛ تخمدان