بررسی ارتباط بین سطح سرمی آنتی مولرین هورمون و نتایج سیکل فناوری های کمک باروری در بیماران نابارور مراجعه کننده به مرکز ناباروری در سالهای 91 تا 92

علوم پزشکی

مقاله 4، دوره 4، شماره 2، آذر 1393، صفحه 1-16   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمود عرفانیان احمدپور؛ محبوب کرامتی جمال؛ حکمت خلیلی فر

چکیده

مقدمه : IVF به معنای لقاح آزمایشگاهی یکی از مهمترین روش های کمک باروری جهت درمان ناباروری میباشد. ارتباط شناخته شده ای بین آنتی مولرین هورمون و میزان باروری وجود دارد. میزان حاملگی در IVF به تعداد تخمک های به دست آمده و تعداد جنین های موجود برای انتقال مربوط میشود.هدف از این مطالعهتعیین ارتباط بین سطح سرمی آنتی مولرین هورمون و نتایج سیکل فناوری های کمک باروری در بیماران نابارور می باشد.
مواد و روش ها : براساس این هدف در یک مطالعه مقطعی پرونده 71 بیمار که در سالهای 91 تا 92 در مرکز ناباروری نوین تحت IVF قرار گرفته بودند بررسی شد .اطلاعات بیماران شامل سن مادر، تعداد و کیفیت تخمک و جنین، سطح AMH و نتیجه سیکل که به صورت HCG مثبت با سونوگرافی بعد از آن تایید می شد،استخراج گردید.پس از آن اطلاعات بدست آمده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته ها: در مطالعه ما بیماران با توجه به سطح هورمون AMH به چهار گروه طبقه بندی شدند ( کمتر از3/0 یا گروه یک . 3/0 تا 7/0 یا گروه دو ، 7/0 تا 3 یا گروه سه و بیشتر از 3 یا گروه چهار)  از بین 14 خانم گروه سه 46.7% نتیجه سیکل مثبت داشتند که منجر به بارداری شد .در مطالعه ای که ما انجام دادیم بر طبق آنالیز آماری، اختلاف آماری معنی داری بین  میانگین تعداد و کیفیت تخمک  و میانگین تعداد جنین و توزیع فراوانی بارداری با سطوح مختلف AMH مشاهده شد.
نتیجه گیری: نتایج IVF میانگین  تعداد و کیفیت  تخمک و تعداد جنین و توزیع فراوانی بارداری در سطوح مختلف AMH تفاوت آماری معنادار دارد اما میانگین کیفیت جنین و میانگین سن در سطوح مختلف AMH تفاوت آماری معنادار ندارد.
 

کلیدواژه‌ها

لقاح آزمایشگاهی-آنتی مولرین هورمون –ناباروری

اصل مقاله

مقدمه

ناباروری از مشکلات عمده جامعه بوده که گاهی در طولانی مدت تداوم زندگی خانوادگی را به خطر میاندازد .حدود 40-30 درصد علل ناباروری در زنان مربوط به اختلال تخمدان و مابقی به اختلالات مربوط به رحم ، عوامل ایمنی و بیماریهای سیستمی مربوط میشود [1]ART و   [2]IVFبه معنای لقاح آزمایشگاهی یکی از روشهای درمان ناباروری است .همواره در روشهای درمانی ART  علت ناباروری مطرح بوده است و با توجه به این ، بیماران با علل مختلف مانند آندومتریوز ، فاکتور مردانه ، علل لوله ای ، و PCOS [3] (  تخمدان پلی کیستیک ) ، تحت این درمان قرار می گیرند . تحقیقات زیادی  در ارتباط با علت نازایی و میزان حاملگی صورت گرفته و نتایج متفاوت بدست آمده است . در این میان همواره مساله تاثیر اختلالات هورمونی مطرح بوده است .(1)

با توجه به اینکه در ایران مطالعات چندانی بر روی تاثیر سطح سرمی آنتی مولرین هورمون(AMH)[4] و نتایج  سیکل های فناوری کمک باروری انجام نشده است در این تحقیق برآنیم که اثر این هورمون را در زنان نابارور که به مرکز آی وی اف مراجعه می کنند را بررسی نماییم.

AMH یک گلیکوپروتئین دو زنجیره ای و از خانواده عوامل رشد و تمایز سلول ها می باشد.این هورمون که در دوران جنینی از سلول های سرتولی بیضه ترشح میشوداز تبدیل لوله های مولرینی به رحم و سایر ساختارهای مولرینی جلوگیری میکند،درجنین مونث فقدان AMH  باعث تشکیل اجزای تناسلی جنس مونث میگردد. میزان آن در خون افراد با سن و جنس آنها در ارتباط است.به طوری که در مردان بعد از بلوغ جنسی کاهش ودر زنان تا قبل از بلوغ قابل اندازه گیری نمی باشد.ولی در دوران بلوغ بعلت ترشح آن از سلول های گرانولوزای فولیکولهای در حال رشد تخمدان افزایش یافته ودر طی سالهای باروری از میزان آن مجددا کاسته میشود.به طوریکه پس از یائسگی به علت تهی شدن تخمدان از فولیکول های در حال رشد میزان سرمی آن بسیار ناچیز می باشد.(2)

سطح سرمی AMH باتعدادفولیکول های اولیه مرتبط است ودرمقایسه با میزان هورمون هایLH ^[5] ، FSH[6]، استرادیول،Inhibine B(در سومین روز سیکل ماهیانه)از اختصاصیت بالاتری برخوردار است .(3)

پس از بلوغ AMH از سلول های گرانولوزای فولیکول (با اندازه 4-6 میلیمتر) ترشح می شود و مقادیر آن در تمام طول ماه نسبتا ثابت است و با پریود ارتباطی ندارد. برخلاف FSHکه حتما باید در روز دوم یا سوم پریود و یا اگر همراه با کلومیفن اندازه گیری میشود در روز دهم اندازه گیری نمود، هورمونAMH را میتواند در هرروزی از ماه اندازه گیری شود. .میزان هورمون آنتی مولرین با افزایش سن کاهش می یابد و با کاهش مقادیر آن میتوان پیش بینی نمود که کارآیی تخمدان کاهش یافته است. همچنین در زنانی که در برنامه هایIVF پاسخ دهی مناسبی به داروهای تحریک تخمدان نداشته اند میزان این هورمون پایین بوده است.(4)

روش تحقیق

در این مطالعه مقطعی با  روش RIA بر روی پرونده 71 زن نابارور که جهت IVF به مرکز ناباروری در سال 92-91 مراجعه کرده اند سطح سرمی  AMH  اندازه گیری شد و بیماران تحت درمان دارویی جهت تحریک تخمک گذاری قرارگرفتند و درطی درمان توسط سونوگرافی پیگیری شدند. هنگامی که فولیکول ها به قطر بیش از14 میلیمتر رسیدند تحت بیهوشی عمومی وتوسط متخصص زنان تخمک کشی انجام شد وتخمک هادراختیارآزمایشگاه جنین شناسی قرار گرفتند و همزمان برای هرزن تعداد تخمک های به دست آمد و همچنین تعیین کمی و کیفی جنین های تشکیل شده انجام شد. بیماران با توجه به سطح هورمون AMH به چهار گروه طبقه بندی شدند ( کمتر از3/0 . 3/0 تا 7/0 ، 7/0 تا 3 و بیشتر از 3) به منظور انجام  grading  کیفیت جنین به 4 گروه A (بلاستومر مساوی بدون فرگمنت )، B (بلاستومر نامساوی بدون فرگمنت )، C (بلاستومر نامساوی کمتر از 10% فرگمنت ) و D (بلاستومر نامساوی در حد 10% فرگمنت) تقسیم شدند. سپس نتایج حاصل با استفاده از آزمون های آماری کروسکال والیس و نرم افزار spss ، رابطه میزان AMH بر تاثیر کیفیت و تعداد تخمک و جنین در سیکل های مختلف IVF مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.

در تحلیل داده ها جهت بررسی ارتباط بین متغیرها از ضرایب همبستگی  آزمون کروسکال والیس استفاده شد. نرم افزار مورد استفاده در این تحلیل SPSS نسخه بیست بود و سطح معنی داری آزمون ها کمتر از 5 درصد در نظر گرفته شد.      

نتایج

در یک مطالعه مقطعی سطح سرمی  AMHبا  روش  RIA بر روی پرونده  71 زن نابارور مراجعه کننده به یک مرکز ناباروری اندازه گیری و ارتباط آن با پیامد حاملگی ، تعداد و کیفیت تخمک ، تعداد و کیفیت جنین ها بررسی شد که نتایج آن در زیر آمده است.

جهت بررسی توزیع نرمال متغیرهای کمی در مطالعه از آزمون کولموگراف اسمیرنف استفاده شد.

از نظر پراکندگی سن بیماران مورد مطالعه میانگین سنی بیماران 69/35 (42-21) سال با انحراف معیار 16/5 بوده است.

از نظر پراکندگی سطح سرمی  AMH در بیماران مورد مطالعه میانگین AMH بیماران 71/2 (30/15- 23/0) با انحراف معیار 87/2 بوده است.

بیماران با توجه به سطح هورمون AMH به چهار گروه شامل : کمتر از3/0 ، 3/0 تا کمتر از 7/0 ، 7/0 تا 3 و بیشتر از 3 ، طبقه بندی شدند که گروه اول شامل 2 نفر (8/2 درصد)، گروه دوم شامل 7 نفر (9/9 درصد)، گروه سوم شامل 44 نفر (62 درصد) و گروه چهارم شامل 18 نفر (4/25 درصد) میشود. با توجه به این که تعداد افراد مورد مطالعه در AMH کمتراز 3/0 فقط دو مورد بوده است شاید نتایج حاصله از نظر آماری ارزشمند نباشد لذا بهتر است در مطالعات آتی تعداد بیماران بیشتری مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرند.

میانگین سن در سطوح مختلف AMH، تفاوت معنی دار آماری نداشت.(05/0<p)

جهت تعیین ارتباط سطح سرمی AMH با میزان بارداری از آزمون کای دو استفاده شده است و نتایج آن در جدول زیر آمده است.

بارداری	سطح AMH				جمع	P-value
	سطح یک	سطح دو	سطح سه	سطح چهار
مثبت: تعداد درصد	1	2	14	13	30	027/0
	3/3%	7/6%	7/46%	3/43%	0/100%
منفی:تعداد درصد	1	5	30	5	41
	4/2%	2/12%	2/73%	2/12%	0/100%

 

همانطور که در جدول مشاهده می شود توزیع فراوانی بارداری در سطوح مختلف AMH، تفاوت معنی دار آماری دارد.(05/0<p)

جهت بررسی ارتباط سطح سرمی  AMH با تعداد تخمک به دلیل نداشتن توزیع نرمال متغیر کمی تعداد تخمک ، مقایسه در سطوح مختلف AMH با آزمون کروسکال والیس صورت گرفت.

تخمک AMH	کمترین	بیشترین	میانگین	انحراف معیار	آزمون	P-VALUE
یک	1	1	1	0	کروسکال والیس	001/0>
دو	1	7	57/3	29/2
سه	1	34	95/8	49/6
چهار	3	56	89/18	32/13
در کل	1	56	72/10	81/9

همانطور که در جدول مشاهده می شود میانگین رتبه تعداد تخمک در سطوح مختلف AMH، اختلاف معنی دار آماری دارد.(05/0>p)

    جهت بررسی ارتباط سطح سرمی AMH با کیفیت تخمک (اووسیت)، ابتدا نرمالیتی متغیرهای کمی با آزمون کولموگراف اسمیرنف بررسی و به دلیل نداشتن توزیع نرمال، مقایسه در سطوح مختلف AMH با آزمون کروسکال والیس صورت گرفت.

نوع اووسیت	سطح AMH	کمترین	بیشترین	میانگین	انحراف معیار	آزمون	P-VALUE
M2	یک	0	0	0	0	کروسکال والیس	001/0>
	دو	1	7	14/3	11/2
	سه	0	5	45/0	99/0
	چهار	1	49	39/15	34/12
M1	یک	1	1	1	0	کروسکال والیس	009/0
	دو	0	0	0	0
	سه	0	5	45/0	99/0
	چهار	0	5	11/1	36/1
GV	یک	0	0	0	0	کروسکال والیس	04/0
	دو	0	2	43/0	78/0
	سه	0	6	82/0	31/1
	چهار	0	5	89/1	84/1

 

همانطور که در جدول فوق مشاهده می شود، میانگین رتبه اووسیت های M1،M2 و GV بر حسب سطوح سرمی AMH تفاوت آماری معنا دار دارد.(001/0>p).

جهت بررسی ارتباط سطح سرمی AMH با تعداد جنین ابتدا نرمالیتی متغیر کمی تعداد جنین با آزمون کولموگراف اسمیرنف بررسی و به دلیل نداشتن توزیع نرمال، مقایسه در سطوح مختلف AMH با آزمون کروسکال والیس صورت گرفت.

 

 

جدول 4-8) شاخص های مرکزی و پراکندگی تعداد جنین در سطوح مختلف AMH و مقایسه میانگین آن ها

جنین AMH	کمترین	بیشترین	میانگین	انحراف معیار	آزمون	P-VALUE
یک	1	1	1	0	کروسکال والیس	001/0>
دو	1	3	86/1	90/0
سه	1	31	82/4	22/5
چهار	1	31	72/7	30/7
درکل	1	13	15/5	75/5

همانطور که در جدول مشاهده می شود میانگین رتبه تعداد جنین در سطوح مختلف AMH، اختلاف معنی دار آماری دارد.(05/0>p)

بحث

لقاح آزمایشگاهی به عنوان آخرین روش درمانی ناباروری پس از ناموفق بودن روش های درمانی دیگر به شمار میرود.ارتباط شناخته شده ای بین آنتی مولرین هورمون و میزان باروری وجود دارد. تحقیقات زیادی  در ارتباط با علت نازایی و میزان حاملگی صورت گرفته و نتایج متفاوت بدست آمده است . در این میان همواره مساله تاثیر اختلالات هورمونی مطرح بوده است .(3)

با توجه به اینکه در ایران مطالعات چندانی بر روی تاثیر سطح سرمی آنتی مولرین هورمون و نتایج  سیکل های فناوری کمک باروری انجام نشده بود در این تحقیق برآن بودیم که اثر این هورمون را در زنان نابارور که به مرکز آی وی اف مراجعه می کردند را بررسی کنیم با توجه به اهمیت آنتی مولرین هورمون  در فیزیولوژی اووسیت ها اندازه گیری  AMH  (آنتی مولرین هورمون) به طور کلی در بررسی ناباروری زنان گنجانده شده است در تکنولوژی کمک باروریART  موفقیت وابسته به دست یابی به تعداد زیاد تخمک با کیفیت بالاست.

در مطالعه ما 71 پرونده در مرکز ناباروری نوین و عوامل مختلف سن، سطحAMH  ،تعداد و کیفیت اووسیت ها و تعداد و کیفیت جنین ها و نتیجه سیکل مورد بررسی قرار گرفتند. .افراد از جهت سطح AMH به چهار گروه طبقه بندی شدند ( کمتر از3/0 . 3/0 تا 7/0 ، 7/0 تا 3 و بیشتر از 3) که در این مطالعه پرونده 71 خانم بررسی شدند.از نظر توزیع سنی از بین 71 خانم که مورد بررسی قرار گرفتند میانگین سنی زنان گروه یک (00/42 ) و گروه دو(57/34)و گروه سه (05/36)و گروه چهار(56/34) بودند(09/0P-Value=).(جدول4-4) کم سن‌ترین بیمار 21 سال و مسن‌ترین بیمار 42 سال داشت .(جدول4-4)

خانم عرب زاده و همکاران در مطالعه خود بر روی 26 زن نابارور میزان آنتی مولرین هورمون را اندازه گیری کرده و ارتباط آن را با نتایج آی وی اف بررسی کردند. در این مطالعه مشخص گردید که میزان این هورمون تاثیر فاکتور پیش بینی کننده مناسبی جهت نتایج کیفی و کمی آی وی اف می باشد.

 که در این مطالعه ارتباط میان سطوح  AMH سرم و نتایج IVF شامل تعداد اووسیت ومیزان باروری ارزیابی شد. میزان  AMH سرم در گروه کنترل یعنی افراد سالم و بدون اختلال هورمونی  ng/ml 2/3 گزارش شد. در این پژوهش مابین AMH سرم با تعداد اووسیت ارتبا ط معنی داری وجود داشت یعنی با افزایش سطح هورمون آنتی مولرین تعداد اووسیت های بدست آمده نیز افزایش پیدا می کرد (037/0 (P=. همچنین میان سطح هورمون آنتی مولرین سرم با میزان لانه گزینی جنین های حاصله  نیزارتباط مثبتی پیدا شد (05/0 =P).  در این مطالعه میانگین سنی زنان از 21 تا 37 سال گزارش شده است. نتایج حاصل از مطالعه ما نیز با این پژوهش همسو می باشد یعنی هم تعداد اووسیت ها و هم میزان لانه گزینی و در نتیجه بارداری با افزایش سطح سرمی آنتی مولرین هورمون افزایش پیدا میکرد. در مطالعه عرب زاده و همکاران بین AMH پایه سرم و سن ارتباط معکوسی وجود داشت (037/0=P) در حالی که نتایج بدست آمده از مطالعه انجام شده توسط ما اختلاف آماری را در این مورد نشان نداد( 09/0=P). AMH پایه سرم در مطالعه عرب زاده با میزان لقاح نیز ارتباط نداشت در صورتی که در پژوهش انجام شده توسط ما میزان لقاح که خود را به شکل تعداد جنین نشان می دهد کاملا از نظر آماری معنی دار بود (001/0>P). تعداد افراد مطالعه شده در پژوهش ما 71 نفر یعنی سه برابر مطالعه ایشان و محدوده سنی ما بین 21 تا 42 سال بود ، شاید اختلاف نتایج معلول در این تفاوت ها در تعداد و طیف سنی بررسی شده باشد.

دکتر Cheng-Hsuan Wu و همکاران در یک مطالعه آینده نگر درسال 2009 در چین بر روی 60 زن نابارور سطوح AMH و inhibin B و  FSH و LH و استرادیول را در روز سه سیکل قاعدگی اندازه گرفتند و پی بردند که تفاوت قابل توجهی بین AMH روز 3 سیکل قاعدگی در زنان باردار و ناباردار وجود دارد و به این نتیجه رسیدند که AMH بهتر از سن و FSH و  inhibin B با تعداد اووسیت های باز یابی شده همبسته است. زنانی که میزان AMH آنها در محدوده 2.2 ± 4.4 بدست آمده بود پاسخ بهتری نسبت به زنانی داشتند که سطح سرمی AMH در آنها 0.8 ± 0.7 بود (01/0>p). میزان همبستگی AMH  روز سوم) 885/0= r ) در مقایسه با سن با ضریب همبستگی 385/0 –و FSH با ضریب همبستگی 521/0-  و inhibin B با ضریب همبستگی 732/0   گزارش شد. در این مطالعه  بیماران با توجه به تعداد اووسیت های بدست آمده  به دو گروه تقسیم شدند: 1)بیماران با تعداد اووسیت برابر چهار یا کمتر به عنوان پاسخ دهندگان ضعیف و بیماران با تعداد اووسیت بیشتر از چهار به عنوان پاسخ دهندگان نرمال مطرح شدند.که از 60 خانم، 14 خانم اووسیت کمتر از 4 و 46 خانم اووسیت برابر 5 یا بیشتر داشتند.ارتباط مثبتی میان تعداد اووسیت بازیابی شده و AMH روز سوم وجود داشت(001/0>P ) و ارتباط معکوس میان تعداد اووسیت بازیابی شده و FSH روز سوم نیز وجود داشت (001/0>P) و هیچ ارتباطی میان تعداد اووسیت بازیابی شده و اینهیبین B روز سوم وجود نداشت(776/0=P). زنانی که باردار شدند نسبت به زنانی که باردار نشدند میزان AMH بالاتری داشتند. (3/4 ± 6/2  ng/ml در مقایسه با
 4/3  ± 4/2 ) و )011/0=p). ارتباط مثبت بین AMH و تعداد اووسیت بدست آمده  وجود داشت.  مطالعه ما از این جهت با پژوهش چانگ و همکاران همسو می باشد که با افزاش سطح سرمی هورمون آنتی مولرین تعداد اووسیت های بدست آمده نیز بیشتر میشود  (001/0>P). نکته جالب توجه این که با وجود اختلاف شرایط اقلیمی و نژادی نتایج مشابهی در خصوص میزان هورمون و تعداد اووسیت ها بدست امده است.

Lekamge DN و همکارانش  در مطالعه ای در سال 2007 در استرالیا غلظت پایه AMH سرم و FSH و شمارش فولیکول آنترال از 126 زن تحت درمان IVF را اندازه گرفتند و به این نتیجه رسیدند که دربیماران دارای AMH  پایین ، تعداد اووسیت های  کمتری نسبت به افراد طبیعی تشکیل میشود (001/0>P). میزان باروری نیز در گروه مورد مطالعه کمتر بوده (043/0=P) و تعداد جنین کمتری نیز تشکیل گردیده بود. تمامی این نتایج با آمارهای بدست امده از تحقیق انجام شده توسط ما همسویی دارد زیرا مشاهده کردیم که با کم شدن میزان هورمون تعداد اووسیت ، تعداد جنین و میزان بارداری کاهش پیدا کرده و با زیاد شدن سطح هورمون تمامی این موارد افزایش پیدا مینماید.

LA Marca و همکاران در سال 2006 در ایتالیا طی مطالعه ای بر روی 48 زن که تحت IVF بودند به این نتیجه رسیدند که  AMH سرمی در مقایسه با FSH و inhibin B یک پیش بینی کننده بهتری  برای حذف شدن سیکل می باشد و در هر روزی از سیکل قاعدگی رابطه مثبتی با پاسخ تخمدانی دارد.زنان با AMH کمتر از 4/0 در مقایسه با زنان با AMH بیشتر از 7 نیاز به میزان  FSH نوترکیب بیشتری برای پاسخ تخمدانی داشتند و این مطالعه اثبات کرد که میان AMH  سرمی و پاسخ تخمدانی ارتباط قوی وجود دارد.

AMH سرمی با تعداد اووسیت بدست آمده  شده ارتباط قوی داشت. سن خانم ها در این مطالعه بین 25 تا 43 سال می باشد. بیماران از جهت پاسخ تخمدانی به چهار گروه تقسیم شدند.پاسخ دهندگان ضعیف ،نرمال ،قوی و بسیار قوی.مقدار AMH نیز به چهار گروه تقسیم شدند: صدک زیر  25 و صدک 25 تا 50 و صدک 50 تا 75 و صدک بیشتر از 75. تعداد متوسط اووسیت ها در پاسخ دهندگان ضعیف ،کم و در پاسخ دهندگان قوی ،بالا گزارش شد. در مطالعه لامارکا  مابین سطحAMH  سرمی و سن ارتباط معنی داری گزارش گردیده است(02/0=p) در حالی که پژوهش ما چنین ارتباطی را نشان نداد (09/0 =p). همچنین بین میزان سرمی هورمون آنتی مولرین و تعداد اووسیت های بدست آمده   ارتباط معنی داری گزارش شد (0001/0= p) که  همانند نتایجی است که ما بدست آوردیم (001/0> p). ارتباط معنی داری داشت. مطالعه لامارکا بیانگر وجود ارتباط معنی دار بین سطوح AMH سرمی و کیفیت جنین است در حالی که ما در مورد این آیتم نتیجه متفاوتی بدست آوردیم  زیرا اگرچه با افزایش میزان سرم کیفیت جنین ها نیز افزایش  پیدا میکرد لیکن سنجش آماری آن را معنی دار نمی دانست. بنابر این از این جنبه با  ما همسو نمی باشد.

Ebner  T.و همکاران در مطالعه خود در سال 2006 در اتریش بر روی 141 بیمار که تحت ICSI متوالی بودند وآن ها را به 3 گروه تقسیم کردند در این 3 گروه شکل همه اووسیت ها ومیزان باروری و کیفیت جنین و تشکیل بلاستوسیت ها ارزیابی شد وسطوح FSH و LH و estradiol اندازه گیری شد و به این نتیجه رسیدند که AMH نسبت به FSH پیش بینی کننده بهتری هم برای تعداد و همم کیفیت اووسیت می باشد.در این مطالعه بیماران به سه گروه 1) زیر صدک 25 2) بین صدک 25 و 75   3) بالای صدک 75 تقسیم شدند که گروه یک مربوط به AMH پایین و گروه سوم مربوط به AMH بالا بودند.ارتباط معنا داری  بین AMH پایین و FSH بالای پایه گروه یک وجود داشت (001/0>P). میزان حاملگی در گروه ها از یک  تا  سه  در این مطالعه به ترتیب 8/69 ،0/68 ،1/73 % بود که ارتباط معنی داری  با سطوح هورمون آنتی مولرین نداشت در حالی که در پژوهش ما بین میزان حاملگی و سطوح مختلف هورمون آنتی مولرین تفاوت آماری معنی داشت (05/0<P) .در نتیجه از این دیدگاه با مطالعه ما همسو نمی باشد. در مطالعه Ebner  T. و همکاران ارتباط واضحی بین AMH سرمی و کیفیت اووسیت وجود داشت در تحقیق ما  نیز بین هورمون آنتی مولرین و کیفیت اووسیت اختلاف معنی دار آماری داشت (05/0>P) .AMH  سرمی در این مطالعه به سه گروه تقسیم شد: گروه یک (66/1>AMH )  وگروه دو
(52/4-66/1:AMH) و گروه سه (52/4<AMH). در حالی  که در مطالعه ما هورمون آنتی مولرین به چهار گروه تقسیم شدند :  گروه یک ( 3/0 > AMH) و گروه دو (7/0 -3/0: AMH) و گروه سه
 ( 3– 7/0=AMH) و گروه چهارم ( 3 < AMH) .

در مطالعه Visser JA و همکارانش در سال 2006 در هلند نشان داده شده که  AMH به عنوان یک نشانه برای جنبه ی کمی ذخیره تخمدانی و همچنین اختلال عملکرد تخمدان می باشد. برخلاف FSH ، هورمون آنتی مولرین را میتواند در هر روزی از ماه اندازه گیری نمود. .میزان هورمون آنتی مولرین با افزایش سن کاهش می یابد و با کاهش مقادیر آن میتوان پیش بینی نمود که کارآیی تخمدان کاهش یافته است. در این مطالعه ارتباط مثبت  معنی داری  بین تعداد اووسیت های بدست آمده  و سطوح AMH سرمی وجود داشت و همانند نتایجی است که ما بدست آوردیم در نتیجه از این دیدگاه با مطالعه ما همسو می باشد .

در مطالعه ما از بین زنان در سطح یک AMH (آنتی مولرین هورمون) 3/3% نتیجه سیکل مثبت داشتند که منجر به بارداری شد و4/2% نتیجه سیکل منفی داشتند.از بین زنان در سطح دو AMH 7/6% نتیجه سیکل مثبت داشتند که منجر به بارداری شد و2/12% نتیجه سیکل منفی داشتند.از بین زنان در سطح سه AMH 7/46% نتیجه سیکل مثبت داشتند که منجر به بارداری شد و 2/73% نتیجه سیکل منفی داشتند .از بین زنان در سطح چهار AMH 3/43% نتیجه سیکل مثبت داشتند و 2/12% نتیجه سیکل منفی داشتند.(جدول 4-5)که در مطالعات خانم عرب زاده وهمکاران  AMH پایه سرم با میزان حاملگی ارتباط مثبتی داشت (054/0=P) که از این نظر با مطالعه ما همسو می باشد و نیز در مطالعه Lekamge DN وهمکارانش بیماران با AMH  پایین تر میزان باروری کمتر ) 043/0=P) گزارش شد که از این نظر با مطالعه ما همسو می باشد. Ebner  T.و همکاران در یک مطالعه آینده نگر در سال 2006 در اتریش میزان حاملگی در گروه ها از یک تا سه به ترتیب 8/69 ،0/68 ،1/73 % بود که ارتباط معنی داری با سطوح AMH  نداشت. که از این نظر با نتایج بدست آمده ازمطالعه ما همسو نمی باشد.

میانگین تعداد اووسیت  زنان در سطح یک AMH 1  و در سطح دو AMH 57/3 ودر سطح سه AMH  95/8   و در سطح چهار AMH 89/18  می باشد.(p-value<0/001))جدول 4-6) خانم عرب زاده و همکاران در یک مطالعه آینده نگربه این نتیجه رسیدند که هورمون آنتی مولرین سرم با تعداد اووسیت ارتبا ط مثبتی داشت (037/0=P) که از این نظر با پژوهش ما همسو می باشد ونیز دکتر Cheng-Hsuan Wu و همکاران در یک مطالعه آینده نگر به این نتیجه رسیدند که ارتباط مثبتی میان تعداد اووسیت بدست آمده  و AMH روز سوم وجود داشت (001/0>P ) که از این نظر با تحقیق ما همسو می باشد ونیز Lekamge DN و همکارانش  در مطالعه ای در سال 2007  به این نتیجه رسیدند که بیماران با AMH  پایین ، تعداد اووسیت کمتر(001/0>  P) که همانند نتایجی است که ما بدست آوردیم در نتیجه از این دیدگاه با مطالعه ما همسو می باشد .  و  LA Marca و همکاران در سال 2006 در ایتالیا به این نتیجه رسیدند که AMH  سرمی با تعداد اووسیت های بدست آمده (0001/0= p) ارتباط معنی داری داشت که همسو با مطالعه ما می باشد. در مطالعه Visser JA و همکارانش در سال 2006 در هلند نشان داده شده که ارتباط مثبت معنی داری بین تعداد اووسیت های بدست آمده  و سطوح AMH  سرمی وجود داشت که همسو با مطالعه ما می باشد.                                                             

  میانگین اووسیت با کیفیت M2 زنان در سطح یک AMH صفر و در سطح دو AMH 14/3  و در سطح سه AMH 45/0  و در سطح چهار AMH 39/15 می باشد(p-value<0/001 ).که در مطالعه خانم عرب زاده و همکاران ثابت شد که ارتباط  مثبت و قوی میان سطوح   AMH پایه سرم  و مقدار اووسیت در متافاز دو وجود داشت.میانگین اووسیت با کیفیت  M1 زنان در سطح یک AMH 1  و در سطح دو AMH صفر و در سطح سه AMH  45/0  و در سطح چهار AMH 11/1   می باشد
((p-value=0/009. میانگین اووسیت با کیفیت GV زنان  در سطح یک AMH صفر ودر سطح دو AMH 43/0 و در سطح سه AMH 82/0   و در سطح چهار AMH 89/1  می باشد.
(p-value=0/04)(جدول 4-7( که در مطالعه لامارکا و همکاران  میزانng/ml   7/2<AMH   نشان دهنده اووسیت با کیفیت خوب بود ونیز در مطالعه Ebner  T.و همکاران به این نتیجه رسیدند که ارتباط مثبت واضحی بین AMH سرمی و کیفیت اووسیت وجود داشت در نتیجه از این جهت با مطالعه ما همسو می باشد.

میانگین تعدادجنین در زنان در سطح یک AMH 1 و در سطح دو AMH 86/1  ودر سطح سه AMH 82/4  و در سطح چهار AMH 72/7 می باشد.(p-value<0/001)(جدول 4-8)که در مطالعه Lekamge DN و همکارانش به این نتیجه رسیدند که بیماران با AMH  پایین تر ، تولید جنین کمتر واز این نظر با مطالعه ما همسو می باشد.

میانگین جنین با کیفیت A در زنان در سطح یک AMH صفر و در سطح دو AMH 14/0  و در سطح سه AMH 39/1  و در سطح چهار AMH 83/0  بدست آمد(p-value=0/25) .میانگین جنین با کیفیت B در زنان در سطح یک AMH صفر و  در سطح دو AMH 75/0 و در سطح سه 09/1  و در سطح چهار AMH 78/0 می باشد.(p-value=0/65) میانگین جنین با کیفیت AB در زنان در سطح یک AMH صفر و در سطح دو AMH 1  و در سطح سه AMH 66/1  و در سطح چهار AMH 11/3 بدست آمد (p-value=0/47) .میانگین جنین با کیفیتAC  در زنان در سطح یک AMH صفر و در سطح دو AMH صفر و در سطح سه AMH 7/0  و در سطح چهار AMH 17/3  می باشد. value=14/0)-P) . میانگین جنین با کیفیت BC در زنان در سطح یک AMH صفر و در سطح دو AMH صفر ودر سطح سه AMH 18/0  و در سطح چهار AMH صفر بدست آمد(p-value=0/46). میانگین جنین با کیفیت C در زنان در سطح یک AMH صفر و در سطح دو AMH صفر  و در سطح سه AMH 2/0  و در سطح چهار AMH صفر می باشد (p-value=0/26). در حالی که در مطالعه LA Marca و همکاران ارتباط معنی دار بین سطوح هورمون آنتی مولرین و کیفیت جنین وجود داشت.که از این نظر با نتایج بدست آمده ازمطالعه ما همسو نمی باشد . در مطالعه ای که ما انجام دادیم بر طبق آنالیز آماری، اختلاف آماری معنی داری بین میانگین تعداد و کیفیت تخمک و میانگین تعداد جنین با سطوح مختلف AMH دارد ولی اختلاف آماری معنی داری  بین توزیع فراوانی بارداری و میانگین سنی و میانگین انواع جنین با سطوح مختلف AMH مشاهده نشد.

نتیجه گیری

در مطالعه ما پرونده 71 بیمار خانم مراجعه کننده جهت IVF به مرکز ناباروری نوین در سالهای 91 تا 92 مورد بررسی قرار گرفتند  و همچنین در این مطالعه عوامل مختلف سن، سطحAMH  ،تعداد و کیفیت اووسیت ها و تعداد و کیفیت جنین ها و نتیجه سیکل مورد بررسی قرار گرفتند. .افراد از سطح AMH به چهار گروه طبقه بندی شدند ( کمتر از3/0 . 3/0 تا 7/0 ، 7/0 تا 3 و بیشتر از 3).از نظر توزیع سنی از بین 71 خانم که مورد بررسی قرار گرفتند میانگین سنی زنان گروه یک (00/42 ) و گروه دو(57/34)و گروه سه (05/36)و گروه چهار(56/34) بودند(09/0P-Value= ) (جدول4-4) کم سن‌ترین بیمار 21 سال و مسن‌ترین بیمار 42 سال داشت (جدول4-4)

 بر طبق آنالیز آماری، اختلاف آماری معنی داری بین میانگین تعداد و کیفیت تخمک و میانگین تعداد جنین و توزیع فراوانی بارداری با سطوح مختلف AMH دارد ولی اختلاف آماری معنی داری  بین میانگین سنی و میانگین انواع جنین با سطوح مختلف AMH مشاهده نشد.

 

---

1. ART : Assisted Reproductive Technology

2 . IVF: Invitro Fertilization                                                              

[3] . ^. PCOS:Polycystic Ovary Syndrom

[4] . AMH:Antimullerian Hormone

[5] . LH:luteinizing Hormone

[6].Follicular stimulating hormune

مراجع

 

1. La Marca A, Giulini S, Tirelli A, Bertucci E, Marsella T, Xella S.Anti-Müllerian hormone measurement on any day of the menstrual cycle strongly predicts ovarian response in assisted reproductive technology. Human Reprodution.2006 october;22(3):766-771.

2.Visser JA, de Jong FH, Laven JS, Themmen AP.Anti-Mullerian hormone:A new marker for ovarian function.Reproduction.2006;131:1-9.[PubMed]  

3. Arabzade S,  Ghamartaj  H, Rashidi BH,  Agha Hosseini M, Zeraati H^.Comparing serum basal and follicular fluid levels of anti-Müllerian hormone as a predictor of in vitro fertilization outcomes in patients with and without polycystic ovary Syndrome. Ann Saudi Med.2010 Nov-Dec;30(6):442-7.

4.Ebner T, Sommergruber M, Moser M, Shebl O, Schreier-Lechner E, Tews G.Basal level of anti-Müllerian hormone is associated with oocyte quality in stimulated cycles.Hum Reprod.2006 Aug;21(8):2022-6.

5-Richard O.Burney ,Daniel J .Schust ,Mylene W.M.Yao.infertility.in: berek J.Berek & novak.14ed.Philadelphia:Lippincott Williams & Wilkins;2007.p1185-1277.

6-Ronald S,Gibbs B,Karlan AF,Haney IN. infertility.Danforth's Obstetrics and Gynecology.10ed. Philadelphia:Lippincott Williams & Wilkins;2011.p705-716

7-Fritz MA,Spiroff L.Assisted reproductive technologies.Clinical Gynecology and infertility.8ed.Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins;2011.p1331-1383.

8-Fritz MA,Spiroff L.Mail infertility.Clinical Gynecologic endocrinology and infertility.8ed.Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins;2011.p1249-1293

9-Fritz MA,Spiroff L.Femail infertility.Clinical Gynecologic endocrinology and infertility.8ed.Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins;2011.p1137-1191

10.Compston, JE, Nilson ,S, Riggs ,BL. 2006 ,Female physiology before pregnancy and female hormones. In: Guyton AC, Hall JE, editors. Textbook of Medical Physiology. 11^th ed. Pennsylvania: Elsevier Saunders; 2006.p.1011-1025

11-Fritz MA,Spiroff L.Femail infertility.Clinical Gynecologic endocrinology and infertility.8ed.Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins;2011.p1031-1075

12.Nelson SM.Textbook Of Assisted Reproductive Techniques Clinical Perpectives. 4^th edition. Informa healthcare: Colin M & Howels;2012.p131-138.  

13. Cheng-Hsuan Wu, Yu-Ching Chen, Hsin-Hung Wu, Jyuer-Ger Yang, Yu-Jun Chang, Horng-Der Tsai.Serum anti-Müllerian hormone predicts ovarian response and cycle outcome in IVF patients.J Assist Reprod Genet.2009 Jul;26(7):383-9.

14.Lekamge DN, Barry M, Kolo M, Lane M, Gilchrist RB, Tremellen KP.Anti-Müllerian hormone as a predictor of IVF outcome.Reprod Biomed Online.2007 May;14(5):602-10.