اهداف عدالت سیاسی از منظر قرآن کریم

سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

مقاله 2، دوره 3، شماره 9، مهر 1395، صفحه 7-24   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سیدکاظم سیدباقری^{* 1}؛ بتول ملاشفیعی²

¹پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

²دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، واحد کاشان، دانشگاه آزاد اسلامی، کاشان، ایران

چکیده

عدالت سیاسی به عنوان یکی از عناصر کلیدی در اندیشۀ سیاسی اسلام، ارزشی است که با فراگیر شدن آن، امور جامعه، در پیوند با قدرت، به تناسب در جای خود، قرار می‌گیرد و حقوق شهروندان به شایستگی ادا می‌شود، طبعا بررسی اهداف آن به شفافیت و مرزکشی دقیق آن با دیگر مکاتب می‌انجامد، آن سان که مکاتب مختلف، اهداف متفاوت برای عدالت تعریف می‌کنند. نوشتۀ حاضر در پی پاسخ به پرسش اهداف عدالت سیاسی از منظر قرآن کریم است و با توجه به آن که در نگرۀ اسلامی، تشکیل حکومت، به هدف دستیابی به عدالت است و همین ارزش، راهبر جامعۀ اسلامی به سوی سعادت می‌باشد، با به کارگیری برخی از توانمندی‌های روشی تفسیر اجتهادی، در فرضیه بر این امر تاکید شده است که اهداف عدالت سیاسی را می‌توان در اموری چون ایجاد بسترهای رشد جامعه، توزیع عادلانۀ امکانات و فرصت‌ها و ایفای حقوق شهروندان جستجو کرد، اهدافی که راهبر انسان در جهت رسیدن به کمال و سعادت می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

اهداف؛ عدالت سیاسی؛ قرآن کریم؛ رشد؛ حقوق شهروندان

مراجع

1. قرآن کریم
2. ابونصر فارابی (1961)، فصول المدنی، تحقیق: م. دنلوپ.
3. ارسطو(1371)، سیاست، ترجمه: حمید عنایت، تهران: انتشارات آموزش انقلاب اسلامى.
4. آشوری، داریوش، (1373)، دانش نامه سیاسی، تهران : نشر مروارید، چاپ سوم.
5. آنتونی آربلاستر (1377)، لیبرالیسم غرب، ترجمه: عباس مخبر، تهران: نشر مرکز، اول.
6. جوادی آملی، عبدالله(1379)، فلسفه حقوق بشر، قم: نشر اسراء.
7. جوادی آملی، عبدالله (1387)، حق و تکلیف در اسلام.، قم: نشر اسراء.
8. حکیمى، محمدرضا(1373)، احکام دین و اهداف دین، قم: فصلنامه نقد و نظر، شماره 1.
9. حکیمى، محمدرضا (1378)، جامعه سازی قرآنی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، اول.
10. دفتر همکاری حوزه و دانشگاه(1363)، درآمدی بر اقتصاد اسلامی، اول،
11. الراغب الاصفهانى(1373)، المفردات فى غریب القرآن، تهران: المکتبه المرتضویه، 1373ق.
12. راولز، جان، (1378)، نظریه عدالت، ترجمه: محمد کمال سروریان، مرتضی بحرانی، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی واجتماعی،
13. سید رضی(1427)، نهج البلاغة، قم: دار الهجرة للنشر.
14. سید قطب(1408)، فی ظلال القرآن، بیروت: دارالشروق.
15. طالقانی، سیدمحمود(1362)، پرتوى از قرآن، تهران: شرکت سهامى انتشار، چهارم.
16. طباطبایی، سیدمحمد حسین(1416)، نهایه الحکمه؛ قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه، سیزدهم.
17. طباطبایی، سیدمحمد حسین (1417)، تفسیر المیزان، بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات، الطبعه الاولی.
18. طبرسی، حسن بن فضل(1370)، مکارم الاخلاق، قم: شریف رضی.
19. الفراهیدی، خلیل بن احمد، (1414)، العین، قم: مؤسس‍ة النشر الاسلامی.
20. کاتوزیان، ناصر(1377)، فلسفه حقوق، تهران: چاپخانه بهمن.
21. متقى هندى(1979)؛ کنزالعمال؛ بیروت: مؤسس‍ة الرسالة.
22. مصباح یزدی، محمدتقی(1372)، آموزش عقاید، تهران: نشر سازمان تبلیغات اسلامی، نهم.
23. مصطفوی، حسن، (1375)، التحقیق فی کلمات القرآن، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
24. مطهری، مرتضی(1366)، هدف زندگی، قم: انتشارات اسلامی.
25. مطهری، مرتضی (1373)، انسان کامل، قم: انتشارات صدرا، یازدهم.
26. مطهری، مرتضی (1373)، بیست گفتار، تهران: صدرا.
27. مطهری، مرتضی (1377)، امدادهای غیبی در زندگی بشر، تهران: انتشارات صدرا، دهم.
28. مک لین، ایان؛ فرهنگ علوم سیاسی آکسفورد؛ ترجمه: حمید احمدی، تهران: نشر میزان، 1381
29. نیرا چاندوک(1377)، جامعه مدنی و دولت، ترجمه: فریدون فاطمی، تهران: نشر مرکز.

1. Routledge Library of 20th Century Economics(200), Socialism and the Market: The Socialist Calculation Debate Revisited. 8 February 2000. p.