پیش زمینه های مردم سالاری دینی و رابطه حکمت متعالیه و انقلاب اسلامی

سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

مقاله 3، دوره 3، شماره 9، مهر 1395، صفحه 25-44   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

شریف لک زایی^{* 1}؛ نجمه کیخا²

¹عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

²استادیار، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

یکی از مهمترین پیش زمینههای مردم سالاری دینی، وجود نگاه جامع برگرفته از دانشهاای موجاود باه ویااه باا
تأکید بر فلسفه اسلامی است. پرسش این است که آیا حکمت متعالیه به عنوان مکتب فلسفی رایج مای تواناد نناین
پیش زمینهای را برای مردم سالاری دینی تأمین نماید؟ مدعا این است که با توجه باه قارانن ، شاواهد ، مساتندا و
دلایل موجود میتوان گفت که ننین امکانی در حکمت متعالیه نهفته است و از این رو گفته مای شاود کاه حکمات
متعالیه پشتوانه فلسفی انقلاب اسلامی است. در این زمینه البته توجه به نند نکته قابل اشاره اسات : تلفیا و پیوناد
نظر و عمل و آرمانگرایی و واقعگرایی، توجه به لوازم و مفروضا و پیش فرضها و داشتن حریت و شاااعت لازم
برای ابراز رأی و نظر و آزاداندیشی، تأکید بر داشتن فهم و نگاه فلسفی به مثابه پشاتوانه نظاری اقاداما عملای و
عینی، این که سیاست و حکومت نمیتواند فارغ از آنچه در جامعه میگذرد باشد و از این رو متأثر از جریانا فکاری
و اجتماعی است. محورهای مورد اشاره در مقاله حاضر با این رویکرد مورد بحث قرار میگیرد کاه بار داشاتن نگااه
جامع با پشتوانه حکمی و فلسفی در نظریه مردم سالاری دینی تأکیاد نمایاد و بار ایان نکتاه پافشااری نمایاد کاه
نمی توان و نمیبایست از رویکرد جامع حکمی و فلسفی در کنار توجه به محورهای فوق الاذکر ففلات کارد . پایاان
بخش مباحث، ارانه مباحثی در زمینه رأی مردم و رابطه حکمت متعالیه و انقلاب اسلامی است.

کلیدواژه‌ها

آرمان‌گرایی؛ آزاداندیشی؛ انقلاب اسلامی؛ حکمت متعالیه؛ مردم سالاری دینی؛ واقع‌گرایی

مراجع

1. افروغ، عماد (1387)، «تبیین فلسفی انقلاب اسلامی بر اساس حکمت متعالیه»، سیاست متعالیه از منظر حکمت متعالیه، دفتر اول نشست­ها و گفتگوها، به اهتمام شریف لک­زایی، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
2. امام خمینی (1378)، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
3. امام خمینی (1388)، تفسیر سوره حمد، چاپ یازدهم، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
4. جوادی آملی، عبدالله (1375)، بنیان مرصوص امام خمینی در بیان و بنان آیت الله جوادی آملی، قم، اسراء.
5. جوادی آملی، عبدالله (1387)، «حکمت متعالیه، سیاست متعالیه دارد»، سیاست متعالیه از منظر حکمت متعالیه، دفتر اول نشست­ها و گفتگوها، به اهتمام شریف لک­زایی، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
6. خامنه­ای، سید علی (29/10/1382)، بیانات در دیدار گروهی از فضلای حوزه علمیه قم.
7. صدرالمتألهین شیرازی، صدرالدین (1382)، الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه، تصحیح و تعلیق سید جلال الدین آشتیانی، ویراست دوم، قم، بوستان کتاب.
8. ضیایی، علی اکبر (1381)، نهضت فلسفی امام خمینی، تهران، مؤسسه چاپ و نشر عروج.
9. فتح الهی، محمد علی (1390)، «دلایل اقبال به فلسفه ملاصدرا در قرن دوازدهم»، سیاست متعالیه از منظر حکمت متعالیه، دفتر دوم نشست­ها و گفتگوها، به اهتمام شریف لک­زایی، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
10. فرامرز قراملکى، احد (1388)، روش‏شناسى فلسفۀ ملاصدرا، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
11. لک­زایی، شریف (1392)، «حکمت متعالیه و انقلاب اسلامی»، فصلنامه علمی – پژوهشی جستارهای سیاسی معاصر، شماره 8، تابستان.
12. لک­زایی، شریف (الف 1390)، «آزاداندیشی در حوزه­های علمیه شیعه: شخصی یا نهادی؟»، فصلنامه علمی - پژوهشی شیعه شناسی، شماره 31، بهار.
13. لک­زایی، شریف (الف 1391)، «شریعت و سیاست در حکمت متعالیه»، فصلنامه علمی- پژوهشی اسراء، شماره 12، تابستان.
14. لک­زایی، شریف (ب 1390)، «جمهوری متعالیه»، سوره مهر، بهمن و اسفند، شماره 56-57.
15. لک­زایی، شریف (ب 1391)، «نظریه نهادی در اندیشه و عمل شهید بهشتی»، فصلنامه علمی – پژوهشی پژوهشنامه انقلاب اسلامی، همدان، دانشگاه بوعلی سینا، شماره 3، تابستان.
16. لک­زایی، شریف، (1381) «الگوی مشارکت سیاسی در نظریه­های ولایت فقیه»، فصلنامه علوم سیاسی، شماره 24، زمستان.
17. لک­زایی، نجف (1382)، «روش شناسی فقه سیاسی شیعه»، فصلنامه علوم سیاسی، شماره 21، بهار.
18. لک­زایی، نجف و رضا لک­زایی (1391)، «تحلیل انقلاب اسلامی در چهارچوب حکمت متعالیه»، فصلنامه علمی – پژوهشی متین، شماره 51، زمستان.
19. مطهری، مرتضی (1369)، ده گفتار، چاپ ششم، تهران، صدرا.
20. مطهری، مرتضی (1390)، مجموعه آثار، ج 24، تهران، صدرا.
21. میرباقری، سید مهدی (1389)، «جایگاه فلسفه اسلامی در انقلاب اسلامی»، ماهنامه سوره، شماره 48 و 49.
22. نصر، سید حسین (1384)، «عرفان نظری و تصوف علمی و اهمیت آنها در دوران کنونی»، ترجمه انشاء الله رحمتی، اطلاعات حکمت و معرفت، شماره اول، 4 اسفند.
23. هیئت رئیسه جنبش امل لبنان (1393)، سیره و سرگذشت امام موسی صدر، دو جلد، تهران، مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، چاپ دوم.