ارزیابی اثرات کالبدی طرح تجهیز و نوسازی اراضی شالیزاری در روستاهای بخش مرکزی شهرستان صومعه سرا- استان گیلان

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 3، دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 38، خرداد 1396، صفحه 1-16   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

وحید عادلی¹؛ نصرالله مولائی هشجین^{* 2}؛ عبدالحمید نظری³

¹دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه پیام نور، گنبد کاووس، ایران

²استاد گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

³استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور، گنبدکاووس، ایران

چکیده

بخش کشاورزی ایران علی‌رغم میل به تجاری شدن و افزایش مکانیزاسیون در قیاس با دیگر بخش‍های اقتصادی (صنعت،خدمات) از شیوه تولید سنتی رنج می‌برد. کوچک بودن و پراکندگی قطعات، تعدد کرت­ها، نبود جاده‌های بین مزراع، نبود کانال­های آبیاری و زهکشی مناسب و... موجب افزایش هزینه‌های تولید و در نتیجه رویگردانی قشر جوان برای فعالیت و سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی شده است. سختی کار نیروی انسانی و استفاده نادرست از منابع از مشخصات اراضی سنتی شالیزاری است و دگرگونی و تغییر اساسی این عرصه در گرو اجرای طرحی تحت عنوان "تجهیز و نوسازی اراضی شالیزاری" است. روش تحقیق، توصیفی– تحلیلی است و از روش میدانی بصورت مشاهده، مصاحبه و تکمیل پرسش­نامه برای ارزیابی اثرات کالبدی، اثرات مکانیزاسیون و آزاد سازی نیروی انسانی و تنوع بخشی به فعالیت­ها در طرح تجهیز و نوسازی اراضی شالیزاری در بخش مرکزی شهرستان صومعه‌سرا استفاده شده است. با استفاده از جدول مورگان 376 پرسش­نامه در بین کشاورزان تکمیل و جمع‌آوری شد. پرسش­نامه‌ها بعد از کُدگذاری و وارد کردن در محیط SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت، که مهمترین نتایج آن عبارتند از: اجرای طرح تجهیز و نوسازی اراضی شالیزاری در روستاهای دارای طرح موجب تغییرات کالبدی،در تعداد قطعات اراضی، تعداد کرت­ها، کاهش سطح کانال­های آبیاری و زهکشی و کاهش سطح مرزها در هکتار و افزایش دسترسی زارعین به جاده‌های بین مزارع شده است. در نتیجه تغییرات کالبدی در اراضی دارای طرح، بستری مناسب برای مکانیزه کردن کشت فراهم شده است بطوری که کشاورزان در اراضی دارای طرح از ماشین‍آلات کشاورزی بیشتری نسبت به کشاورزان در اراضی فاقد طرح استفاده می­کنند.

کلیدواژه‌ها

تجهیز و نوسازی اراضی؛ کرت؛ جاده‌های بین مزارع؛ زهکشی؛ مکانیزاسیون

مراجع

Adeli, Sh. (2004). Planning Fundamental Issues of Paddy Fields, Renovation and Equipment of Fields (Gathering and Unification, Fundamental Operation). First Educational Workshop of Renovation and Equipment of Fields, Guilan, University of Guilan. (In Persian)   

Asefi, A. (2000). Planning the Unification of Agriculture Lands Using Geographical information System (GIS). Case Study: Roshtbozorg Village of Bonab City. Tehran, Teacher Training University, MA Thesis on geography and Rural Planning. (In Persian)   

Azkia, M. (2002). Development Sociology. Tehran, Kalameh Publications. (In Persian)   

Azkia, M., & Ghaffari, Gh. (2007). Rural Development Emphasizing rural Villages of Iran. Tehran, Ney Publications. (In Persian)   

Firouznia, G., Eftekhari, R. (2003). The Place of Village in the Process of National Development. Tehran, Institute of Iran's Rural Development. (In Persian)   

Friedman, J. (1975). Regional Planning, a Field of Study, in J. Friedman and W. Alonso (Eds.),Regional  Development and Planning. Cambridge, MASS.: MIT Press.

Jomehpour, M. (2005). An Introduction to Planning Rural Development; Views and Methods. Tehran, Samt Publications. (In Persian)   

Kamran, F. (1995). Development and Rural Planning. Tehran, Avaye Nour Publications. (In Persian)   

Mahbobul Haq. (1995). Reflections on Human Development. Oxford University Press.

Malekoti, M. (2002). Agriculture is in deep need. No. 2961, Tehran, Hamshahri Daily. (In Persian)   

Management of Agriculture Jihad of Somesara Town ship  and the Center of Agriculture Jihad Services in Ziabar and Tahergorab villages, 2008. (In Persian)   

Meier, Gerald, M. ( 2001). The Old Generation of Development. Economists and the New in Gerald M. Meier & Joseph E. Stieglitz, Frontier of Development Economics; the Future in Perspective. Oxford University Press.

Molaie Hashjin, N. (2000). Concept, definition, and the Necessity of Planning Rural Development. Sepehr Quarterly, 9 (33), 43-46. (In Persian)     

Motavaseli, M., Nikonasabi A., & Bayat,  M. (2010).Human  Development as interchangeable trend. Rural Development Quarterly, 1 (2), Spring & Summer. (In Persian)   

Papeli Yazdi, M, & Ebrahimi, M. (2006). Theories of Rural Development. Tehran, Samt Publications.  (In Persian)   

Rezvani, M. (2004). An Introduction to Planning Rural Development in Iran. Tehran, Ghomes Publications. (In Persian)    

Rosset, et al. (2000). Lessons from the Green Revolution. Tikkum Magazine, Institute for Food and Development Policy.

Schumacher, E. F., (1987). Small is Beautiful (Economy with Human Dimensions). Translation by Ramin, A. Second Edition. Tehran, Soroush Publications.

Soy, A. (2001). Social Change and Development. Translation by Mazaheri, M., H. Tehran,  Research Center of Strategic Studies.

Streeten, P. (1995). Foreword, in Mahbobul Haq. Reflections on Human Development. Oxford University Press.

Taleb, M. (1994). Rural Development. Fourth Year,No. 877, Salam Daily.

Wrigley, E.A. (1998). Continuity, Chance and Change: the Character of industrial Revolution in England.Cambridge: Cambridge University Press.