میزان دسترسی و نفوذ فناوری اطلاعات و ارتباطات در عرصه های اقتصادی- اجتماعی جامعه روستایی (مطالعه موردی: دهستان قلعه قافه،شهرستان مینودشت)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 9، دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 38، خرداد 1396، صفحه 103-118   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

رضا سلیمانگلی^{* 1}؛ بیژن رحمانی²؛ ناصر شفیعی ثابت³

¹دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

²دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

³استادیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

دسترسی به فناوری های اطلاعات و ارتباطات و استفاده از آن می تواند اثرات چشمگیری بر کاهش فقر و کسب اهداف توسعه اقتصادی_ اجتماعی داشته باشد. این مقاله به بررسی میزان دسترسی و نهایتا استفاده از ابزارهای فناوری اطلاعات و ارتباطات در عرصه های اجتماعی- اقتصادی نواحی روستایی می پردازد که در آن فناوری اطلاعات و ارتباطات در بر گیرنده خدمات موبایل، تلفن ثابت، کامپیوتر، اینترنت، رادیو و تلویزیون می باشد. جامعه آماری این پژوهش سکونت گاههای روستایی دهستان قلعه قافه است، تعداد نمونه 303 نفر برآورد شده و افراد بر اساس روش نمونه گیری تصادفی ساده مورد مطالعه قرار گرفتند و در نهایت از آمارهای توصیفی و تحلیلی نرم افزار SPSS برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده گردید. نتایج تحقیق حاکی از آن است که در بین ابزارهای فناوری اطلاعات و ارتباطات بیشترین میزان استفاده از ابزارهای تلفن ثابت، موبایل و تلویزیون صورت می گیرد. در زمینه نوع استفاده نیز بیشترین میزان استفاده در زمینه دسترسی بهتر به خدماتی از جمله تامین نهاده ها، ارتباط بهتر با خریداران(واسطه ها)، ارتباط بهتر و موثرتر با کارشناسان دام و زراعت و همچنین آموختن شیوه های نوین از طریق این ابزارهای اطلاعاتی و ارتباطی است که بیشتر توسط موبایل و تلفن ثابت به انجام می رسد. همچنین فناوری های نوین از جمله اینترنت و کامپیوتر به نسبت کمتری در جامعه روستایی مورد مطالعه استفاده می شوند. در ارتباط با زمان پخش برنامه های توسعه ای و آموزشی نیز نتایج نشان می دهد که با تقویم کشاورزی جامعه روستایی سازگاری خوبی ندارد. از نتایج قابل توجه دیگر، عدم اگاهی و آشنایی جوامع مورد مطالعه از پتانسیل های فناوری های جدید از جمله اینترنت و کامپیوتر است که نیازمند آموزش و اگاهی رسانی در این زمینه می باشد.

کلیدواژه‌ها

فناوری اطلاعات و ارتباطات؛ دسترسی؛ نفوذ؛ توسعه روستایی

مراجع

Alexandru A. (2006). ICT and Its Impact upon the Globalization and Accessibility of the Education in the Health Domain.online in: www.ici.ro.

Bartlett, A. (2002). ICT and IMPM. In Farmers, FAO and Field Schools, Rome: FAO.

Blackman, CR,(1996). University service; Obligation or opportunity? Telecommunications         policy,19 (3),171-176.

Campaine, B, M, (Ed). (2001). Thy digital divide; Facing a crisis or creating a myth?  Cambridge, MA; MIT press.

Enemark, S., & Abene, R. (2002). Capacity Building in Land management – Implementing      Land Policy reforms in Malawi. FIG XXII International Congress, Washington,D.C.USA.      

Hamilton, J. (2003). Are main lines and mobile phone substitutes or complements? Evidence. from Africa. Telecommunications policy, 27, 109-133.     

Helmer, O. (1996). Social Technology. Basic Books, New York.

Hudson, H. E. (2006). From rural village to global village; Telecommunications for development in thy information age London. Lawrence Erlbaum Associates Publishers.

ITU, H. E. (1999).World Geneva. Switzerland; International Telecommunication Union. Retrieved from (http://www.itu.int)

ITU, H. E. (2011). International Telecommunication Union. Measuring the  Information Society. Switzerland, Geneva, 4 and 153.

Kauffman, R. ,J. & Techat as sanasoontom, A. A. (2005). International diffusion of digital mobile technology; A coupled-hazzard stste- based approach, information technology and Management, 2 (6), 253-292.

Lusthaus, C., Adrien, M.H., & Pershnger, M. (1999). Capacity Development Definitions, Issues and Implications for Planning Monitoring Evaluation Universal Occasional Paper, 35.

Milne, C. (1998). Stages of universal service policy. Telecommunications policy, 22(9),775-780.

Neumann, S. (1994). Strategic information systems: competition through information technologies. New York: Maxwell Macmillan International.

Norris, P. (2001). Digital divide; Civics engagement, information poverty, and thy Internet world wide. Cambridge; Cambridge University press.

OECD. (2000). Information technology outlook Paris;OECD. Retrieved from (www. oecd.org).

Pahjola, M. (2002). New Economy in Growth and Development United Nation University, WIDER. Discussion Paper No .2002/67. Available at: www.wider.unu.edu.

Pew Research Center. (1999). The Internet news audience goes ordinary. Retrieved from (http://people-press. org/report/72).

Rodini, M., Ward, M.R., & Woroch, G.A. (2003). Going mobile: Substitutability between fixed and mobile access. Telecommunications Policy, 27, 457–476.    

Sawada, M., Cossette, D., Wellar, B., & Kurt, T. (2006). Analysis of thy urban/rural broadband divide in Canada; Using GLS in planning terrestrial wireless deployment. Government information Quarterly, 23 (3-4), 454-479.

Seifert, J., & Chung, J. (2009). Using e-government to reinforce government citizen relationships; comparing government reform in thy United States and China. Social Sdence Computer Review, 27 (1), 3-23.

Sung, N., Kim, C.G., & Lee, Y. H . (2000). Is POTS dispensable? Substitution effects between mobile and fixed telephones in Korea. Paper presented at International Telecommunications Society biennial conference, Buenos Aires, Argentina, July2000.Retrieved from /http://papers.ssrn.com/sol3/papers. cfm? abstract_id=222288S.

Strover, S. (2003). The prospects for broadband deployment in rural America. Government information Quarterly, 20 (2), 95-106.

Thompson, C. S. (2002). Enlisting on-line residents; expanding the boundaries of E-Government in japanese rural township. Government information quarterly, 19 (2), 173-188

Toreno, M. & Braun, J. V. (2006). Information and Communication technologies for development and poverty reduction; The potential of telecommunication. Maryland; Thy Johns Hopkins University Press.

Vagliasindi, M., Guney, I., & Taubman, C. (2006). Fixed and Mobile competition in transition economies, Telecommunication policy, 30,349-367.

World Resource Institute (WRI) in collaboration with United Nations Development Program, United Nations Environment Program, and World Bank. (2008): Roots of Resilience- Growing the Wealth of the poor. Washington,DC:WRI.         

Xia, J., & LU, T. J. (2008). Bridging the digital divide for rural communities;The case of China. Telecommunications policy, 32 (9-10), 686-696.