اثر مس نیترات بر برخی شاخص‌های فیزیولوژیک و بیوشیمیایی خون بچه‌تاسماهی شیپ (Acipenser nudiventris)

پژوهش های علوم و فنون دریایی

مقاله 4، دوره 11، شماره 4، اسفند 1395، صفحه 36-42   

نوع مقاله: تحقیقی

نویسندگان

آیین محمدرضایی¹؛ سورنا ابدالی¹؛ ایوب یوسفی جوردهی^{* 2}

¹گروه بیولوژی دریا، دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

²موسسه تحقیقات بین المللی تاسماهیان دریای خزر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی(AREEO) ، رشت، ایران

چکیده

به ­منظور بررسی تأثیر مس نیترات بر شاخص­های فیزیولوژیک و بیوشمیایی خون تاسماهی شیپ پرورشی، تعداد عدد120 ماهی در 12 آکواریوم با گنجایش 100 لیتر، حاوی محلول مس نیترات در غلظت­های 0، 1، 5 و 10 میلی­گرم در لیتر، قرار گرفتند. ماهیان در ساعت­های 24، 48، 72 و 96 مورد بررسی و نمونه گیری قرار گرفتند. بیشترین درصد تلفات تا 24 ساعت پس از مجاورت در برابر سم به­ترتیب مربوط به غلظت­های 10 (70 درصد) و 5 (50 درصد) و 1 (10 درصد) میلی­گرم در لیتر بود. پس از 24 ساعت همه ماهیان تیمارهای 5 و 10 میلی­گرم در لیتر تلف شدند. ولی در غلظت 1 میلی­گرم در لیتر تا 96 ساعت تقریباً 20 درصد ماهی­ها مقاومت نشان دادند. این در حالی­ بود که در تیمار شاهد تلفاتی مشاهده نشد. در ادامه شاخص های بیوشیمیایی در خون ماهیان بررسی شد. سطح تری­گلیسرید خون تاسماهی شیپ در مجاورت با غلظت 10 میلی­گرم در لیتر مس نیترات در زمان 24 ساعت معادل 7/7 ± 479 میلی­گرم در دسی­لیتر بود و در مقایسه با گروه شاهد (3/69 ± 3/709 میلی­گرم در دسی­لیتر) به­طور معنی­داری کاهش یافت (05/0>P). تیمار 1 میلی­گرم در لیتر مس نیترات سبب کاهش معنی­دار در تری­گلیسرید خون در زمان­های 48، 72 و 96 ساعت در مقایسه با شاهد بود و به­ترتیب معادل 2/4 ± 9/237، 8/0 ± 5/233 و 5/1 ± 226 میلی­گرم در دسی­لیتر بدست آمد. میزان کلسترول در غلظت­های 5 و 10 میلی­گرم در لیتر به­ترتیب معادل 7/7 ± 6/206 و 6/0 ± 3/229 میلی­گرم در دسی­لیتر در زمان 24 ساعت بود که در مقایسه با گروه شاهد و غلظت 1 میلی­گرم در لیتر، به­طور معنی­داری افزایش داشت (05/0>P). اما در غلظت 1 میلی­گرم در لیتر به­ترتیب معادل 4/1 ± 5/81، 1 ± 73 و 6/0 ± 3/69 میلی­گرم در دسی­لیتر در زمان­های 48، 72 و 96 ساعت بود که افزایش معنی­داری (05/0>P) نسبت به گروه شاهد (3/1 ± 9/38 میلی­گرم در دسی­لیتر) داشت. سطوح پروتئین کل در غلظت 1 میلی­گرم در لیتر در زمان­های 48، 72 و 96 ساعت به­ترتیب معادل 1/0 ± 2، 1/0 ± 9/1 و 1/0 ± 9/1 میلی­گرم در دسی­لیتر بود که در مقایسه با شاهد (1/0 ± 1/2 میلی­گرم در دسی­لیتر) کاهش معنی­داری را نشان داد (05/0>P). بر اساس نتایج حاصل، مس نیترات تغییرات معنی­داری بر شاخص­های بیوشیمیایی خون بچه­تاسماهی شیپ داشته و در غلظت­های بالاتر دارای اثرات سمی شدیدی بود.

کلیدواژه‌ها

نیترات مس نیترات؛ سمیت؛ شاخص‌های بیوشیمیایی؛ بچه تاسماهی شیپ (Acipenser nudiventris)

مراجع

 منابع

امینی رنجبر، غ.، حسن­پور، ع. و خداپرست، ح. 1379. بررسی اثر فلزات سنگین بر میزان کلروفیل a در برگ سه گونه از گیاهان آبزی تالاب انزلی. مجله پژوهش و سازندگی، 13(2): 138-136.

روحانی، م. 1374. تشخیص، پیشگیری و درمان بیماری­ها و مسمومیت­های ماهی (ترجمه). انتشارات اداره کل آموزش و ترویج معاونت تکثیر و پرورش آبزیان شیلات ایران. سازمان شیلات ایران. ایران.

پژند، ذ.، اسماعیلی ساری، ع. پیری، م. 1384. تعیین غلظت کشنده علف­کش ماچتی (Butachlor) بر بچه‌ماهیان قره­برون (Acipenser persicus) .مجله علمی شیلات ایران،14(1): 50 – 41.

صادقی­راد، م.، امینی رنجبر،غ.، ارشد، ع. و جوشیده، ه. 1382. بررسی میزان تجمع روی و مس در بافت عضله و خاویار تاسماهی ایرانی (Acipenser persicus) و ازون­برون حوضه جنوبی دریای خزر (Acipenser stellatus). پژوهش و سازندگی در امور دام وآبزیان، 61: 55 - 51.

کاظمی، ر.، پوردهقانی، م.، یوسفی جوردهی، ا. یارمحمدی، م. و نصری تجن، م. 1389. فیزیولوژی دستگاه گردش خون آبزیان و فنون کاربردی خون­شناسی ماهیان. انتشارات بازرگان. ایران

میرزایی، ج. 1383. مطالعه سمیت حاد فلزات سنگین سرب، روی، مس و کادمیوم بر دو گونه از ماهیان خاویاری دریای خزر (تاسماهی ایرانی و ازون­برون). پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان. ایران.

یوسفی جوردهی، ا. و ابدالی، س. 1394. بررسی مقایسه‌ای شاخص‌های خونی ماهی ازون­برون (Acipenser stellatus) و کپور معمولی (Cyprinus carpio) پرورشی. مجله پژوهش­های علوم و فنون دریایی، 10(1): 83-96.

  Ahmadifar, A., Akrami, R., Ghelichi, A. & Mohammadi Zarejabad, A. 2010. Effects of different dietary prebiotic insulin levels on blood serum enzymes, hematologic, and biochemical parameters of great sturgeon (Huso huso) juveniles. Comparative Clinical Pathology, 20(5):447-451.

   Emad, H., Abou, E-N., Khalid, M., Moselhy, E. & Mohamed, A.H. 2005. Toxicity of cadmium and cooper and their effect on some biochemical parameters of marine fish Mugil seheli. Egyptian Journal of Aquatic Research, 31: 60-71.

   Gopal, V., Parvathy, S. & Balasubra, P. R. 1997. Effect of heavy metals on the blood protein biochemistry of the fish Cyprinus carpio and its use as a bio - indicator of pollution stress. Environmental Monitoring and Assessment, 48: 117–124.

   Gul, Y., Gao, Z.X. Qian, X.Q. & Wang, W.M. 2011. Hematological and serum biochemical characterization and comparison of wild and cultured northern Snakehead (Channa argus Cantor, 1842). Journal of Applied Ichthyology, 27: 122–128.

   Hoseini, S.M.  & Ghelichpour, M. 2011. Efficacy of clove solution on blood sampling and hematological study in Beluga, Huso huso (L.). Fish Physiology and Biochemistry, 38(2):493-498.

   Lodhi, H.S., Khan, M.A., Verma, R.S. & Sharma, U.D. 2006. Acute toxicity of copper sulphate to fresh water prawns. Journal of Environmental Biology, 27: 585-588.

Parandavar, H., Kazemi, R., Pourali, H., Vahabi, Y. & Pourkazemi, M. 2007. Potential to harvest eggs from female sturgeon breeders through cesarean section. Journal of Applied Ichthyology, 22: 252-256.

Satheeshkumar, P., Ananthan, G., Senthilkumar, D. & Jeevanantham, K. 2010. Comparative investigation on hematological and biochemical studies on wild marine teleost fishes from Velar Estuary, southeast coast of India. Journal of Comparative Clinical Pathology, 10: 1091 – 1095.

Taylor, J.C., Geer, L.N., Wood, C.M. & Mc D.G. 2000. Physiological effects of chronic copper exposure to Rainbow trout (Oncorhychusmykiss) in hard and soft water, evaluation of chronic indicators. Environmental Contamination and Toxicology, 19: 2298-2308.

Theodorakis, C. W., Dsurney, S. J., Bickham, J. W., Lyne, T. B., Bradley, B. P., Hawkins, W. E., Farkas, W. L., Mc. Carthy, J. F. & Shugart, L. R. 1992. Sequential expression of biomarkers in bluegill sunfish exposed to contaminated sediments. Ecotoxicology, 1: 45-73.

Vosylienë, M.Z. 1996. The effect of long-term exposure to copper on physiological parameters of Rainbow trout (Oncorhynchus mykiss). Ekologija, 1: 3-6.

Viella, S., Ingrossi, L., Lionetto, M., Schettino, T., Zonno, V. & Stroelli, C. 1999. Effect of cadmium and zinc on the Na/H exchanger on the brush 34 B.K. Hassan border membrane vesicles isolated from eel kidney tankular cells. Aquatic Toxicology, 48: 25-36.

Zhou, X., Li, M., Abbas, Kh. & Wang, W. 2009. Comparison of hematology and serum biochemistry of cultured and wild Dojo loach Misgurnus anguillicaudatus. Fish Physiology Biochemistry, 35:435–441.