اثرات تراتوژنیک سم کلرپیریفوس بر روی جنین های موش Balb/C در روزهای سوم تا ششم بارداری

فصلنامه زیست شناسی جانوری

مقاله 4، دوره 9، شماره 3 - شماره پیاپی 36، خرداد 1396، صفحه 35-44   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

نویسندگان

سبا راستگار قره شیران؛ پروین تراب زاده^* ؛ صفورا صفاری

گروه زیست شناسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

چکیده

کلرپیریفوس یکی از حشره­کش­های ارگانوفسفره است که در سال‌های اخیر به دلیل عوارض مخرب  فراوان بر روی پوست، دستگاه عصبی، تنفسی و گوارشی بیشتر مورد مطالعه قرار گرفته است. اما تا کنون مطالعه­ای از اثر این سم بر روی جنین در دسترس نیست. بنابراین در این پژوهش به بررسی اثرات تراتوژنیک کلرپیریفوس بر روی رشد و نمو کمی جنین­های موش Balb/C پرداختیم. در این مطالعه 50 سر موش بطور تصادفی به 6 گروه مساوی، کنترل (عدم تزریق: پنج سر موش)، شم (تزریق سرم فیزیولوژی: پنج سر موش) و چهار گروه تجربی (10 سر موش در هر گروه) تقسیم شدند. دوز کشنده LD50 در شرایط in vivo، 32/25 میلی­لیتر بر کیلوگرم در وزن بدن تعیین و دوز تزریقی 4/0 میلی­لیتر بر کیلوگرم انتخاب شد. تزریقات برای 4 گروه موش در روزهای 3، 4، 5 و 6 بارداری بصورت درون صفاقی انجام و موش­ها در روز 15 بارداری تشریح شدند و برای اطمینان، تجربیات فوق2 بار تکرار شد. داده­ها با نرم­افزار SPSS17 از طریق درصدگیری مورد سنجش قرار گرفتند. پس از یک مطالعه تطبیقی در این دوز، اثرات تراتوژنیک مختلفی از جمله اگزوهپاتیک، اگزانسفالی، سینداکتلی، نقص در اندام­های حرکتی (دست و پا)، خونریزی وسیع در کل بدن و اگزوفتالمی در مقایسه با گروه کنترل و شم مشاهده شد. با توجه به یافته­های فوق، مصرف کلرپیریفوس به عنوان یکی از سموم کشاورزی، تاثیرات منفی بر روی جنین دارد و یک تراتوژن است. بنابراین توصیه می­شود برای حفظ محیط زیست و سلامتی انسان­ها، مخصوصاً خانم های باردار از روش­های غیرشیمیایی برای کنترل آفات استفاده شود.

کلیدواژه‌ها

سموم کشاورزی؛ کلرپیریفوس؛ تراتوژن؛ جنین موش

مراجع

1. Ahmadi S., Jafari M., Asgari A.R., Salehi M., 2011. Acute effect of  Diazinon on the antioxidant system of  rat’s heart tissue. Kowsar Journal of Medical Sciences, 16(2): 87-93.
2. Ambali S.F., Imana H.O., Shittu M., Mohammed U., Kawu M.U., Suleiman O., 2010. Anti-implantation effect of chlorpyrifos in Swiss albino mice. Agriculture and Biology, 1(2): 152-155.
3. Brealy C.Y., Walker G.H., Bladwin B.C., 1980. Esterases activities in relation on the different toxicity of primiphos– metyl to birds and mammals. Pesticide Science, 11: 546-554.
4. Cengiz M., Cartel M., Gocmen H., 2006. Residue contents of DDVP (Dichlorvos) and diazinon applied on cucumbers grown in grean houses and their reduction by duration of a preharvest interval and post–harvest culinary applications. Food Chemistry, 98: 127-135.
5. Chougule A.A., Brar R.S., Banga H.S., Singh N.D., Goyal A., 2013. Concomitant Effect of chlorpyrifos and Intranasal Endotoxin Administration on Apopotosis Related protein Expression in lung of mice. Environmental Toxicology, 3:164.
6. Cocker J., Mason H.J., Garfitt S.J., Jones K., 2002. Biological monitoring of exposure to organophosphate pesticides. Toxicology Letters, 134(1-3): 97-103.
7. Fattahi F., Parivar K., jorsaraei S.G.A., Moghadamnia A.A., 2010. The effect of a single Dosage of Diazinon and Hinosan on the structure of testis Tissue and Sexual Hormones in mice. Yakhteh, 12(3): 405-410.
8. Hasanzadeh N., Bahramifar N., Esmaeili S.A., 1998. Determination of pesticide residued in foods (Fruits and vegetables) as a harmful risk for consumer health. National Congress of science and food Technology, Khorasan, Iran.
9. Jacobson D., McMartin K., 2005. Methanol and formaldehyde poisoning. In: Brent J., Wallace K.L., Burkhart K.K., Phillips S.D., Donovan W.J., editors. Critical Care Toxicology, Diagnosis and Management of the Critically Poisoned Patient. Philadelphia: Elsevier, 895-907.
10. Jeet D.A., Navoa R.R., 2000. Invitro and in vivo effects of chlorpyrifos on glutathione peroxidase and catalase in developing rat brain. Neurotoxicology, 21 (1-2): 141-145.
11. Mousavi M.R., 2010. An application of pesticides (herbicides، pesticides and mites). Abnegah Publications, 1st edition, 310-319.
12. Oraghi A., Hemayatkhah Jahromi V., Zareian M., 2013. The Effect of Clorpyrifos Pesticide on Tissue Changes of Kidney in Female Mature Rats. Journal of Animal Biology, 5(4):15-24.
13. Rafati Rahimzadeh M., Moghadamniya A.A., 2010. poisoning with organophosphorus compounds. Babol University Journal of Medical Sciences, 12(1): 72-85.
14. Rezvani moghadam P., Ghorbani R.,Koocheki A., Alimoradi L, Azizi G., Siyamargooyi A., 2009. Evaluation of Pesticide Residue in Agricultural Products: A Case Study on Diazinon Residue Rate in Tomato (Solanum lycopersicum), Cucumber (Cucumis Sativus) and Melon (Cucumis melo). Environmental Sciences, 6(3): 63-72.   
15. Sanchezpena L.C., Reyes B.E., Lopes carrillo L., Recio R., Martinezy M., 2004. Changes on sperm chromatin structure in organophospours agriculture works. Toxicology and Applied Pharmacology, 196(1): 108-113.
16. Tian Y., Ishikawa H., Yamaguchi T., Yamauchi T., Yokoyama K., 2005. Teratogenicity and developmental toxicity of chlorpyrifos maternal exposure during organogenesis in mice. Toxicology, 20(2): 267-271.
17. Tripathi S., Srivastav A.K., 2010. Nephrotoxicity induced by long-term oral administration of different doses of chlorpyrifos. Toxicology and Industrial Health, 26: 439-447. 
18. Usharani K., Muthukumar M., Kadirvelu K., 2012. Effect of pH on the Degradation of Aqueous Organophosphate (methylparathion) in Wastewater by Ozonation. Environmental Research, 6(2): 557-564.
19. Verma R.A., Mehta N., Srivastava N., 2007. pesticide Biochemistry and physiology. In vivo chlor pyrifos induced oxidative stress: Attenuation by antioxidant vitamins. Pesticide Biochemistry and Physiology, 88(2): 191-196.