بررسی وضعیت مطالعه در میان مراجعان به کتابخانه ‏های عمومی شهرستان سرپل ذهاب و تحلیل دلایل انگیزشی و بازدارنده به مطالعه

دانش شناسی

مقاله 6، دوره 10، شماره 36، خرداد 1396، صفحه 63-73   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

مسعود محمدی¹؛ جواد قاضی میرسعید²؛ کمیل کلبادی نژاد³؛ باقر پهلوان زاده⁴؛ بابک رستگاری مهر^{* 5}

¹مربی، کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی گلستان

²دانشیار، مدیر گروه آموزشی کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران؛ عضو مرکز تحقیقات مدیریت اطلاعات سلامت

³کارشناس ارشد، روانشناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات سمنان و کارشناس فرهنگی اداره آموزش و پرورش شهرستان گلوگاه

⁴دانشجوی دکترای تخصصی، آمار زیستی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

⁵مربی، گروه آموزشی پرستاری، دانشکده علوم پزشکی آبادان

چکیده

هدف: هدف این پژوهش، بررسی چگونگی وضعیت مطالعه و تحلیل عوامل انگیزشی و بازدارنده مطالعه مراجعان کتابخانه­های عمومی شهرستان سرپل ذهاب است.
روش پژوهش: روش این پژوهش، پیمایشی و از نوع کاربردی است. جامعه پژوهش 250 نفر عضو کتابخانه‏های عمومی سرپل‏ذهاب بودند. نمونه مورد نیاز با استفاده از فرمول کوکران با تعداد 150 نفر به دست آمد. داده‏ها با استفاده از پرسش‌نامه جمع‏آوری گردید که روایی و پایایی آن در مطالعات قبلی تأیید شده و در این مطالعه پایایی آن با استفاده از روش آلفای کرونباخ (88/0) به تأیید رسیده است. داده‏ها با استفاده از نرم‏افزارSPSS  و روش­های آماری تحلیل گردید.
یافته‏ها: مراجعان به کتابخانه را از نظر جنسیتی 5/62% مرد و 5/37% را زنان تشکیل دادند. بین متغیرهای میزان مطالعه و نوع شغل، نوع سرگرمی، انگیزه مطالعه، روش تهیه کتاب، میزان درآمد و میزان پرداخت به کتاب ارتباط وجود دارد. در مقابل بین متغیرهای میزان مطالعه و جنسیت، تأهل، سن، میزان تحصیلات و قیمت کتاب ارتباطی مشاهده نشد. در میان عوامل انگیزشی به مطالعه خانواده (با میانگین امتیاز 76/3) مهم‌ترین نقش را دارد و افزایش رسانه‌ها (با میانگین امتیاز 66/3) مهم‌ترین عامل بازدارنده مطالعه است.

نتیجه­گیری: میزان مطالعه در میان جامعه مورد بررسی وضعیت تقریباً متوسطی دارد که با توجه به طیف جوان استفاده کننده از خدمات کتابخانه­ها، توجه به نیازهای متناسب با جمعیت، می­تواند سبب افزایش عوامل انگیزاننده به مطالعه شود.

کلیدواژه‌ها

کتابخانه‌‏های عمومی؛ میزان مطالعه؛ عوامل انگیزشی؛ عوامل بازدارنده

مراجع

قناویزچی، م.ع.؛ داورپناه، م.ر. (1386). بررسی عوامل تسهیل کننده و بازدارنده مطالعه و رابطه نگرش به مطالعه و کتابخوانی با الگوی انگیزشی مزلو. فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی، 10 (40)، 1-15.

قنبرپور، م.؛ اباذری، ز. (1387). بررسی فعالیت­های انگیزشی مطالعه در مراکز فرهنگی هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شهر تهران از دیدگاه مربیان. فصلنامه کتاب، 22 (1) ، 45-60.

خوشرو، س.ا. (1385). بررسی میزان رضایت استفاده کنندگان از خدمات کتابخانه های عمومی شهر کرمان. فصلنامه کتاب، 67، 29-38.

مکتبی فرد، ل. (1385). نقش کتابخانه های عمومی در تحقق اهداف فرهنگی برنامه‌های توسعه‌ای ایران 1368-1383. فصلنامه کتاب، 66، 269-290.

محمد علی نژاد، م. (1385). بررسی زمینه‏های گسترش و اشاعه فرهنگ مطالعه در رامهرمز برای گروه سنی 20-30. پایان‏نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‏رسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، اهواز.

مرادمند، ع. (1389). بررسی تطبیقی عوامل مشوق و بازدارنده مطالعه غیردرسی از دیدگاه دانشجویان دختر و پسر دوره کارشناسی در دانشگاه تربیت معلم آذربایجان. تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه‏های عمومی، 16 (2)، 95-114.

معرف زاده، ع.؛ ایرجی، ش. (1389). بررسی عوامل ترغیب کننده و بازدارنده مطالعه در میان مراجعان کتابخانه‏های عمومی شهرستان ماهشهر. تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه‏های عمومی، 16 (1)، 143-170.

نظری، ا.؛ عصاره، ف. (1387). دیدگاه‏های دانش‏آموزان دبیرستانی شهرستان شهرکرد در مورد عوامل ترغیب کننده و بازدارنده مطالعه آزاد. فصلنامه کتاب، 22(3)، 57-73.

رضوی، ع.؛ جعفریزاده، م.؛ نوروزی، د. (1385). رابطه بین میزان تماشای برنامه‏های تلویزیونی و استفاده از منابع اطلاعاتی غیر درسی. فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی، 9 (4)، 1-13.

زره ساز، م.؛ پازوکی، ف. (1391). بررسی وضعیت مطالعه عمومی و تخصصی کتابداران عمومی شهر مشهد. تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی، 18 (1)، 135-154.

زوارقی، ر. (1391). بررسی نقش و جایگاه کتابخانه های عمومی در توسعه فرهنگ کارآفرینی. کلیات کتاب ماه، 15 (6)، 94-101.

 

Abeyrathna, P. H. A. S. and Zainab, A. N. (2004). The status of reading habits and interests among secondary school children in Sri Lanka. Malaysan Journal of Library & Information Science, 9 (2),107-121.

Camp, D. (2007). Who's reading and why: reading habits of lst grade through graduate students. Reading Horizons Journal , 47 (3), 251-268.

Thomas, L. L. (2009). Rescuing Reading at the Community College. The Journal of the Virginia Community College, 14(1), 5 – 14.

Wigfield, A., Guthrie, J.T., Tonks, S., & Perencevich, K.C. (2004). Children's motivation for reading: Domain specificity and instructional influences. Journal of Educational Research, 97(6), 299-309.