مسایل و راهکار‌های توسعه مدیریت مشارکتی آبیاری (مطالعه موردی شبکه آبیاری سد بورمانک)

فصلنامه علمی تخصصی مهندسی آب

مقاله 5، دوره 1، شماره 1 - شماره پیاپی 2، مهر 1392، صفحه 39-47   

نویسندگان

سید احمد حیدریان¹؛ مرضیه اسلامی²

¹مشاور عالی شرکت مهندسی مشاور سازآب‌پردازان و عضو هیئت علمی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،

²کارشناس ارشد شرکت مهندسی مشاور سازآب‌پردازان

چکیده

نرخ سالانه رشد اراضی فاریاب که طی سال‌های 1960 – 1970 از 2 درصد تجاوز کرده بود، امروزه روند رو به کندی گذاشته و به یک رقم متوسط 8/0 درصد رسیده است. طبق آمار سازمان غذا و کشاورزی (FAO-1997) سهم کشاورزی فاریاب در تامین غذای جهان الزاما ً باید از 34 درصد در حال حاضر به 45 درصد در سال 2020 افزایش یابد. نیل به چنین هدفی اساساً به راهی که برای مدیریت آب در بخش تحت آبیاری انتخاب شده بستگی دارد، چرا که در سطح جهان بیش از 70 درصد از منابع آب موجود به مصرف آبیاری می‌رسد. این بررسی از طریق اجرای کارگاه‌های PRA برای شناخت نطام‌های موجود مدیریتی در روستاهای محدوده مورد بررسی، گروه‌های اجتماعی و جایگاه و نقش ‌ آنان در تصمیم‌گیری امور آب و خاک در اراضی کشاورزی،  شناخت ارتباطات اجتماعی و مسایل جاری مدیریتی در تعامل با مسایل فنی ساخت و بهره‌برداری شبکه آبیاری انجام شده است. این تحقیق نشان داده است که اگرچه توافقنامه‌های فی‌مابین تشکل‌ها و بخش دولتی، در بسیاری از موارد کارساز بوده و چندان نیاز به مواد جدید قانونی نیست، لیکن در ارتباط با اخذ و هزینه کرد آب بها، توافقات فی‌مابین از ضمانت اجرایی کافی برخوردار نمی‌باشد. لذا بهتر است که قبل از هر اقدامی، تکلیف دریافت و هزینه کرد آب‌بهاء بین سه عنصر مدیریت شبکه آبیاری، متناسب با سهم مسئولیت‌ها و وظایف آنها روشن شود. همچنین نتایج این تحقیق نشان داده است که با سازماندهی آ‌ب‌بران در محدوده زیر سیستم‌ها (هر بلوک آبیاری)، و شرکت‌های خصوصی در بین زیرسیستم‌ها، تأمین کننده سایر ابعاد مدیریت غیر‌دولتی شبکه‌ها در جهت شکل‌گیری مدیریت مشارکتی شبکه‌‌های آبیاری خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

مدیریت مشارکت‌مدار آبیاری؛ بهره‌برداری؛ بورمانک

مراجع