مروری بر ساختار اجتماعی و اقتصادی ایران عصر قاجار

فصلنامه تخصصی علوم سیاسی

مقاله 9، دوره 13، شماره 38، خرداد 1396، صفحه 173-194   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

شاهین پهنادایان^*

هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج دانشکده حقوق وعلوم سیاسی - گروه علوم سیاسی

چکیده

چکیده :
نیروهای تولیدی ،‌ابزارتولید و شیوة تولید ومناسبات ارضی ونوع مالکیت و قشر بندی اجتماعی ایران تقریباً از قرن سوم هجری تا قرن سیزدهم یکسان و شبیه به هم بوده است ودر واقع بافت وساخت وترکیب بندی اجتماعی و اقتصادی ایران در اوایل عصر قاجار تفاوت خاصی با ادوار پیشین نداشت . زیرا جامعه صرف نظر از قشر بندی عادی حرفه ای ،‌مرکب از دو گروه مشخص بود : قشر ممتاز وحاکم در صدر و قشر فرودست و غیر حاکم . ‌آنچه در واقعیت جامعه ایران در زمینه های مذکور می گذشت ،‌تفاوت فراوانی با نسخه ومدل فرنگی آن داشت و خود به خود پرسش هایی درباب این همه تفاوت( توسعه دراروپا و انحطاط درایران )مطرح می شود. امروز بحث از توسعه یافتگی و یا عقب ماندگی و آشفتگی اقتصادی واجتماعی در ایران به شکلی جدی رواج دارد ،‌ومسلم است که ریشه هایی از معظلات اقتصادی و اجتماعی امروز به گذشته های نه چندان دور می رسد ، در این مقاله به پرسش اساسی یعنی ساختار اجتماعی واقتصادی ایران عصر قاجار (جامعه ای گذرا از سنت های گذشته به سوی زندگی نوین ) پرداخته می شود تا شاید بتوان با بررسی ساختار اجتماعی و اقتصادی عصر قاجار زمینة فراهم آورنده تا ریشه های نا به سامانی ها روزگار کنونی را تبیین وتوصیف کرد .
کلید واژگان : قاجار ، ترکیب بندی اجتماعی ، اقتصاد ،قشربندی،قشر ممتاز .

کلیدواژه‌ها

"قاجار "؛ ترکیب بندی اجتماعی "؛ اقتصاد "؛ قشربندی"؛ قشر ممتاز "

مراجع