اثر بهبودی بخش دارچین بر رفع مسمومیت ناشی از سرب بر تغییرات هورمون های جنسی در موش صحرایی ماده بالغ

زیست شناسی تکوینی

مقاله 4، دوره 8، شماره 3 - شماره پیاپی 31، شهریور 1395، صفحه 35-40   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

وحید حمایت خواه جهرمی^*

دانشگاه آزاد اسلامی جهرم

چکیده

سرب، یکی از فلزات سنگین و سمی است که اثرات و عوارض متعددی بر سیستم های بیولوژیک موجودات زنده از جمله انسان داشته و خطرات گوناگونی مانند ناباروری را ایجاد می کند.. در این مطالعه سعی شده است تا با بررسی اثر آنتی اکسیدانی دارچین بر رفع مسمومیت ناشی از سرب بر تغییرات هورمون های جنسی، راه حلی جهت رفع مشکل افراد در مواجهه با سرب پیدا شود.
حیوانات مورد استفاده 42 سر موش صحرایی ماده بالغ نژاد ویستار بودند که به 7 گروه 6 تایی تقسیم شدند. گروه کنترل هیچ دارویی دریافت نکرد. گروه شاهد 1( حلال دارو)، گروه شاهد 2 (روزانه 6/0 گرم بر لیتراستات سرب)، گروه شاهد 3 (روزانه 5/1 میلی‌گرم بر کیلوگرم عصاره دارچین) و گروه های تجربی 1، 2 و 3 که روزانه علاوه بر 6/0 گرم بر لیتراستات سرب، به ترتیب 1/0، 2/0 و 4/0 میلی‌گرم بر کیلوگرم عصاره دارچین به مدت 14 روز دریافت کردند. پس از خونگیری غلظت هورمون های استروژن و پروژسترون با روش الیزا مورد بررسی قرار گرفت.
غلظت هورمون‌های استروژن و پروژسترون در گروه شاهد 2 دارای کاهش و در گروه شاهد 3 دارای افزایش معناداری نسبت به گروه کنترل(05/0> P). می باشد
عصاره دارچین به صورت وابسته به دوز و با خواص آنتی اکسیدانی باعث کاهش عوارض ناشی از سرب بر هورمون‎های جنسی می‌شود.

کلیدواژه‌ها

دارچین؛ سرب؛ هورمون جنسی؛ موش صحرایی

سایر فایل های مرتبط با مقاله

Abstract-maghaleh-4.pdf

اصل مقاله

سرب یکی از فلزات سنگین و سمی است که در همه جا وجود دارد و به طور وسیعی محیط زیست را تهذیذ میکند. این فلز اثرات و عوارض متعددی بر دستگاه های زیستی موجودات زنده از جمله انسان
ایجاد می 1 ] کند [. از جمله این عوارض می 5 توان به ساتورنیسم یا مسمومیت سربی اشاره کرد که برای [. یکی از 12]اولین بار توسط بقراط توصیف شد ویژگی های این ماده سمی، خاصیت تجمع پذیری آن در بدن است؛ لذا به تدریج و به مرور زمان در
اثر بهبودی بخش دارچین بر رفع مسمومیت ناشی از سرب بر تغییرات هورمون های جنسی در موش صحرایی ماده بالغ /حمایت خواه جهرمی

36 بافت اندام ، ها ها و مایعات زیستی افراد در معرض خطر، تجمع یافته و اثرات زیان بار خود را اعمال می کند. این ماده سمی به شکل مزمن عمل کرده و [. این سم 14]طیف عوارض ناشی از آن گسترده است نه تنها بر دستگاه خونساز، دندان ها، کلیه ها، دستگاه گوارش و دستگاه تنفس تاثیر گذاشته و عملکرد آن ها را مختل می سازد، بلکه بر دستگاه تولیدمثل نیز موثر بوده و باروری را نیز مختل می [ به گونه 8 ، 6] سازد ای که توجه محققین و پژوهشگران به این موضوع معطوف شده و در این زمینه به تحقیق پرداخته اند. در گذشته، طی مطالعه ای که در زمینه ناهنجاری زاها و اثرات آن ها بر سلامت دستگاه تولید مثل انجام شده، به نقش سرب و تاثیرات گوناگون آن از جمله کاهش میزان باروری در مردان پرداخته شده است و اظهار داشتند که قدرت باروری در مردان در مواجهه با سرب کاهش می [. این احتمال در ارتباط با 8] یابد دستگاه تولید مثلی ماده نیز وجود دارد و بیان کردند .[6]که سرب باعث کاهش باروری می شود یکی از مسائل پیچیده علم پزشکی ناباروری است .[4] که در بسیاری موارد می توان آن را درمان نمود از طرفی در پی حل این مشکل، انسان از دیرباز به استفاده از گیاهان دارویی پرداخته است و درمان هر نوع درد و ناراحتی خود را در طبیعت جستجو کرده است. دارچین از جمله گیاهان دارویی است که از مصارف دارویی آن نباید غافل شد. این گیاه یکی از قدیمی ترین گیاهان دارویی است که در طب سنتی به عنوان دارویی مهم کاربرد داشته است. به طوری که مصرف آن باعث تقویت قلب، معده و روده، بهبود فعالیت کلیه ها و افزایش نیروی جنسی می .]13 شود [ سایر اثرات این گیاه شامل اثر در درمان تهوع و اسهال و تاثیر بر بالابردن قدرت فهم و درک می .]16,7 باشد [
از آنجایی که تاکنون در ارتباط با اثرات درمانی عصاره دارچین بر رفع مسمومیت ناشی از سرب بر دستگاه تولید مثلی ماده تحقیقی صورت نگرفته است و با توجه به اهمیت باروری و همچنین نقش دستگاه تولید مثلی در بقای نسل و افزایش مواجهه افراد با فلزات سنگین، پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات درمانی عصاره دارچین بر رفع مسمومیت ناشی از سرب بر دستگاه تولید مثلی ماده موش صحرایی انجام گردید.

روش کار سر موش 42حیوانات مورد استفاده در این تحقیق صحرایی ماده بالغ از نژاد ویستـــار با وزن متوسط ماه بود که از مرکز 2-3 گرم و سن 185 -195 پرورش حیوانات آزمایشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی واحد جهرم تهیه شد. در تمام مدت آزمایش حیوانات ساعت تاریکی 12 ساعت روشنایی و 12طی دوره قرار گرفتند. سپس موش تایی تقسیم شدند. 6 گروه 7 ها به گروه کنترل: در حالت عادی بدون دریافت هیچ دارویی نگه داری شدند. : این گروه در شرایطی شبیه به گروه 1 گروه شاهد میلی لیتر آب مقطر 0/2کنترل قرار داشته و روزانه دریافت کرد. گرم بر لیتر استات 0/6: روزانه 2گروه شاهد سرب به صورت خوراکی دریافت کرد. 1/5 : عصاره دارچین را به میزان 3گروه شاهد روز به صورت 14 میلیگرم بر کیلوگرم به مدت خوراکی دریافت کرد. گرم بر 0/6: این گروه به همراه 1گروه تجربی میلیگرم بر کیلوگرم عصاره 0/1لیتر سرب، روزانه

فصلنامه
زیست شناسی
تکوینی سال
3 هشتم، شماره
1395 ، تابستان

37
دارچین به صورت خوراکی دریافت کرد. گرم بر لیتر 0/6: این گروه به همراه 2گروه تجربی میلیگرم بر کیلوگرم عصاره 0/2سرب، روزانه دارچین به صورت خوراکی دریافت کرد. گرم بر لیتر 0/6: این گروه به همراه 3گروه تجربی میلیگرم بر کیلوگرم عصاره 0/4سرب، روزانه دارچین به صورت خوراکی دریافت کرد.

روش تجویز سرب استات سرب ساخت شرکت مرک آلمان از بخش شیمی دانشگاه آزاد اسلامی جهرم تهیه شد و روزانه گرم بر لیتر استات سرب (به صورت پودر) توزین 0/6 و در یک لیتر آب مقطر حل شد سپس به صورت خوراکی در طی دو هفته در اختیار موش ها قرار گرفت.

روش تجویز دارچین برای عصاره گیری، ابتدا پوست دارچین با استفاده گرم از پودر تهیه شده 500از دستگاه آسیاب پودر و % حل شد. مخلوط 96 الکل اتیلیک طبی 100ccدر 25 ساعت در دمای اتاق ( 24بدست آمده به مدت درجه سانتی گراد) نگهداری شد. در ادامه ترکیب 4حاصل با استفاده از دستگاه همزن برقی به مدت دقیقه کاملا مخلوط شده و بر روی یک کاغذ واتمن که وزن اولیه آن یادداشت شده، صاف گردید. کاغذ و پودر باقیمانده بر روی آن توسط دستگاه آون با ساعت 1/5 درجه سانتیگراد و به مدت 50حرارت خشک شد. با مقایسه اختلاف وزن پودر خشک باقیمانده بر روی کاغذ صافی و مقدار اولیه دارچین میزان پودر حل شده مشخص شد. عصاره استخراج 20شده با این روش حاوی مقدار زیادی الکل حدود
میلی لیتر است. جهت حذف الکل، عصاره در محیط عاری از آلودگی قرار گرفته تا الکل اضافی تبخیر شود [5.] بعد از اتمام دوره موش های تمام گروه ها پس از توزین توسط اتر بی هوش شدند و از قلب آن ها به سی 5وسیله سرنگ سی خون گیری شد و بعد از جداسازی سرم خون غلظت هورمون های استروژن و پروژسترون به روش الیزا در آزمایشگاه دانشگاه علوم پزشکی جهرم اندازه گیری شد. برای مقایسه بین و به (ANOVA) تیمارها از آنالیز واریانس یک طرفه t دنبال آن - و تست دانکن برای مقایسه چندگانه test بین گروه سطح P >0/05 . های مختلف استفاده شد معنادار در نظر گرفته شد. برای آنالیز داده ها و انجام تست 18 ویرایش SPSS های آماری از نرم افزار استفاده شد.

نتایج ) غلظت هورمون استروژن در 1با توجه به نمودار ( 3 دارای کاهش معنادار و در گروه شاهد 2گروه شاهد دارای افزایش معناداری نسبت به گروه کنترل می باشد ). همچنین در گروهP <0/05( 3 و 2 ،1 های تجربی مشاهده شد2افزایش معناداری نسبت به گروه شاهد (05/0< P.) ) غلظت هورمون پروژسترون 2با توجه به نمودار ( دارای کاهش معنادار و در گروه 2در گروه شاهد افزایش معناداری نسبت به گروه کنترل 3شاهد می ). غلظت هورمون پروژسترون در P <0/05 باشد ( دارای افزایش معناداری نسبت به گروه 3گروه تجربی .)P <0/05( می باشد 2شاهد
اثر بهبودی بخش دارچین بر رفع مسمومیت ناشی از سرب بر تغییرات هورمون های جنسی در موش صحرایی ماده بالغ /حمایت خواه جهرمی

38

- بررسی اثر دارچین بر غلظت هورمون استروژن 1نمودار بر اساس آزمون آماری دانکن، ستونهای دارای حرف مشترک، اختلاف معنیداری با هم ندارند.


- بررسی اثر دارچین بر غلظت هورمون پروژسترون 2نمودار بر اساس آزمون آماری دانکن، ستونهای دارای حرف مشترک، اختلاف معنیداری با هم ندارند.

بحث در تحقیقی بر روی 1390ایرانپور و امامی در سال بررسی اثر سرب بر تغییرات هورمون های جنسی در موش های صحرایی نر بیان کردند که، سرب با اثر بر روی سلول های لیدیگ سبب کاهش میزان تستوسترون
در سرم خون می ]. همچنین مختاری و جلوه 2 شود [ بیان کردند که سرب باعث کاهش 1393در سال هورمون جنسی تستوسترون در موش های صحرایی نر می . ]3 شود [ این احتمال وجود دارد که با کاهش فولیکول های

فصلنامه
زیست شناسی
تکوینی سال
3 هشتم، شماره
1395 ، تابستان

39
تخمدانی و آسیب به بافت تخمدان به واسطه تولید رادیکال های آزاد و افزایش مرگ سلولی، میزان ترشحات استروژن و پروژسترون نیز کاهش یابد. به این علت که استروژن و پروژسترون از سلول های فولیکولی ترشح می شوند. در مطالعات بیان شده که سرب دارای اثرات مخرب بر تخمدان و همچنین ریخت شناسی دستگاه تولید مثلی می باشد. به طوری که در دوزهای پایین باعث کاهش ترشح پروژسترون از سلول های لوتئال می شود و در دوزهای بالا باعث مهار کامل هورمون پروژسترون می . ]9 شود [ در مطالعات دیگر بیان کردند که سرب با تخریب گیرنده های به عنوان گیرنده واسطه در ترشح GABA LH توسط غده هیپوفیز، باعث کاهش ترشح LH می .[3] شود همچنین بیان شده که سرب باعث کاهش وزن غده LHهیپوفیز می شود؛ بنابراین کاهش غلظت هورمون مشاهده می FSHو دارای اثر مستقیم بر LH شود. تغییرات هورمون های استروژن و پروژسترون می باشد، سبب کاهش غلظت هورمونهای LHچنانچه کاهش استروژن و پروژسترون می . ]3,10 شود [ در مطالعات دیگر نیز بیان شده که محور هیپوفیز گناد تحت تاثیر عوامل مختلفی مانند نیتریک اکساید قرار می گیرد. نیتریک اکساید به نوبه خود باعث می LH و افزایش سطح LHRHتحریک 1 ] شود 1[. نیتریک اکساید یکی از ترکیبات بسیار ناپایداری است که به عنوان مولکول پیامبر ثانویه در اغلب اندام های بدن عمل می ]. در مطالعات بیان شده که سرب، 1 کند [ باعث سرکوب ترشح نیتریک اکساید می ]. این 1 شود [ احتمال وجود دارد که در پژوهش حاضر نیز سرب باعث کاهش نیتریک اکساید شده، که این به نوبه خود می LH باعث کاهش ترشح باعث LH شود و کاهش
کاهش رشد فولیکول های تخمدانی و همچنین سلول های لوتئینی می شود و در نتیجه کاهش هورمون های استروژن و پروژسترون مشاهده می شود. مطالعات نشان میدهد که دارچین باعث اثر بر محور هیپوفیز گناد و افزایش ترشح هورمون های گنادوتروپین به واسطه افزایش غلظت نیتریک اکساید و همچنین نوراپی نفرین می شود؛ به این صورت که نور اپی نفرین باعث افزایش ترشح نیتریک اکساید می شود و نیتریک اکساید نیز به نوبه خود باعث می LHافزایش ترشح هورمون آزاد کننده شود و باعث ترشح هورمون LHافزایش ترشح های جنسی می [. همچنین در مطالعات بیان گردیده که 4] شود LHدلتاکادین موجود در دارچین باعث افزایش ترشح می به نوبه LH شود و ی خود با تأثیر مستقیم باعث افزایش سنتز هورمون های استروژن و پروژسترون می ]. این احتمال وجود دارد که در پژوهش 10[ شود حاضر نیز عصاره دارچین با اثر بر محور هیپوفیز گناد باعث افزایش هورمون های جنسی ماده شده باشد. در مطالعات دیگر نیز بیان گردیده که غلظت هورمون های جنسی با افزایش دوز عصاره رابطه مستقیم دارد چنانچه در دوزهای بالاتر افزایش هورمون های جنسی بیشتر مشاهده می ] . در 4 شود [ پژوهش حاضر نیز در دوزهای بالاتر، غلظت هورمون های جنسی چشمگیرتر بود که موافق با پژوهش پیشین می باشد.

نتیجه گیری با توجه به مطالب ذکر شده می توان چنین بیان کرد که احتمالاً سرب به واسطه اثر بر محور هیپوتالاموس- و LH هیپوفیز- گناد باعث کاهش ترشح هورمون سپس به طور غیرمستقیم باعث کاهش ترشح
اثر بهبودی بخش دارچین بر رفع مسمومیت ناشی از سرب بر تغییرات هورمون های جنسی در موش صحرایی ماده بالغ /حمایت خواه جهرمی

40 هورمون های استروژن و پروژسترون می شود. از طرفی عصاره دارچین باعث افزایش ترشح نیتریک اکساید و در نتیجه ترشح هورمون های گنادوتروپین و در نتیجه افزایش هورمون های جنسی استروژن و پروژسترون می شود. احتمالاً عصاره دارچین به منظور درمان افراد مواجهه شده با سرب، جهت افزایش باروری مناسب می باشد و استفاده از آن در مراکز درمانی توصیه می شود.

مراجع

. بررسی اثرات سمیت کلیوی سرب و 1376 ] علا ش. 1[ ارتباط آن با دستگاه نیتریک اکساید در مدل کلیه پرفیوز شده. پایان نامه جهت دریافت دکترای داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی تهران. . اثرات سرب بر 1390 ] گلشن ایرانپور ف، امامی ا.

2[ روی تحرک، زنده ماندن و دناتوره شدن اسپرم DNA ناحیه دم اپیدیدیم موش سوری. مجله دانشگاه علوم .8-1 :)4( 13 پزشکی شهرکرد، . اثر روغن دانه انگور بر 1393 ] مختاری م، جلوه س،

3[ هورمون های گنادوتروپین و تستوسترون موش های صحرایی نر مسموم شده با استات سرب. مجله علوم .41 -36 :)1( 17 پزشکی گرگان، . بررسی 1388 ] مدرسی م، مصری پور م، رجائی ر ع.

4[ تاثیر عصاره دارچین بر فیزیولوژی تولید مثل جنس نر :)1( 14 در موش آزمایشگاهی. مجله ارمغان دانش، 67-77.
] مدرسی مهرداد، مصری

5[ پور منوچهر، رجائی ر ع. . بررسی اثر عصاره هیدروالکلی دارچین بر 1389 تعداد سلول های اسپرماتوسیت و اسپرماتوزوآ در موش آزمایشگاهی. فصلنامه علمی پژوهشی تحقیقات .90-83 :1 گیاهان دارویی و معطر ایران، . تاثیر سرب بر 1392 ] یارتیره ح ع، هاشمیان ا ح.

6[ جنسیت و تعداد فرزندان افراد در معرض ترکیبات -9 :)69( 16 سرب. مجله زنان مامایی و نازایی ایران، 15.

[7] Anderson RA, Broudburst CL, Polansky MM, Schmidt WF, Khan A, Flanagan VP. (2004). Isolation and food. Chem, 14:52-70.

[8] Bellinger DC. (2005). Teratogen update: lead and pregnancy. Birth Defects Res A Clin Mol Teratol, 73(6):409-20.

[9] Kander BG, Hsueh AJ. (2009). Intragonadal hormones in rats. Endocrinology, 118: 23-310.

[10] Parvizi N, Ellendorff F. (1982). Further evidence on dual effects of norepinephrine on LH secretion. Neuroendocrinology, 35(1): 4855.

[11] Sahebghadam Lotfi AS. (1993). Metabolism of lead and its poisoning. Tehran: Tarbiatmodares University Publication, 79-97.

[12] Shah AH, AL-Shareef AH, Ageel AM. Qureshi S. (1998). Toxicity studies in mice of common spices Cinnamomum zeylanicum bark and Piper lonum fruits. Plant food for Human Nutrition, 52: 231-9.

[13] Sharp DS, Beswick A, Renaud S, Toothill C, Elwood PC. (1991).Blood lead and platelet aggregation-evidence for a causal association. Thromb Haemost, 66(5):604-8.

[14] Silbergeld EK. (1990). Implication of data on lead toxicity for managing and preventing exposure. Environmental Health Perspective, 89:49-54. [15] Skidmore-Roth L. (2002). Handbook of Herbs and Natural Supplements, 2nd ed. St Louis: Mosey, 38