جامعه‌شناسی مذهبی ماکس وبر و جایگاه آن در اسلام

مجله پژوهش های سیاسی و بین المللی

مقاله 5، دوره 8، شماره 32، آذر 1396، صفحه 129-147   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

چکیده

جامعه‌شناسی مذهبی ماکس وبر و جایگاه آن در اسلام
سید محمدامین حسینی[1]- دکتر سید حسن ملائکه [2]- مریم عابدینی[3]
چکیده:
محور مرکزی جامعه ‌شناسی وبر، چگونگی ارتباط اعتقادات مذهبی با ساخت‌های اجتماعی و اقتصادی است. مطالعات وبر تا اندازه‌ای درباره سازمان اقتصادی جامعه، سیستم‌های سیاسی، بورکراسی و حقوق خود دنباله طبیعی جامعه‌شناسی مذهب می‌باشد. پس از عقلایی شدن مذهب، مسئله بعدی مسئله تنش و فاصله میان نظم اخلاقی مذهب و تجربیات روزمره مؤمنان است. اگر مذهب زیاد عقلانی نشده باشد و در حد جادو مانده باشد، امکان حل این تنش بیشتر است؛ چون جادو با احضار عوامل مافوق طبیعی به صورت روزمره، این تنش‌ها را دفع می­کند. به نظر وبر در «جامعه ‌شناسی مذهب» جهان‌بینی و اخلاق مذاهب به وسیله گروه­ها و منافع اجتماعی خاصی پرورده می‌شود و تداوم می‌یابد. او میان روح مذهب فی نفسه و ایدئولوژی گروه اجتماعی حاصل آن مذهب تمایز قایل نمی‌شود. در جامعه‌شناسی مذاهب کار اصلی وبر این است که نشان دهد تحت چه شرایط اجتماعی الهامات پیامبرانه یک مذهب، نخست به صورت شیوه زندگی یک گروه اجتماعی در می‌آید و سپس از آن راه، به جهان‌بینی عمده یک تمدن تبدیل می‌شود. میان هر مذهب و گروه حامل آن رابطه انتخابی وجود دارد، یعنی در جریان نهادینه شدن مذهب، پیروان آن مذهب، خصوصیاتی از اندیشه‌های مذهبی را انتخاب می‌کنند که با آنها احساس رابطه‌ای نزدیک می‌کنند



[1] - دانشجوی دکتری، گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرضا، اصفهان، ایران
[e-mail]


[2]- استادیار و عضو هیات علمی، گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرضا، اصفهان، ایران
[e-mail]


[3]-فارغ التحصیل کارشناسی ارشد، گروه روابط بین الملل، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرضا، اصفهان، ایران

کلیدواژه‌ها

اخلاق پروتستان؛ جامعه‌ شناسی مذهبی؛ اسلام؛ کالوینیزم؛ سرمایه داری

مراجع