شناسایی نواحی آسیب پذیر زیرحوضه های آبریز غرب کردستان در اثر نوسانات اقلیمی با استفاده از GIS و PCA

کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور در برنامه‌ریزی

مقاله 6، دوره 7، شماره 3، آذر 1395، صفحه 73-94

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

عرفان احمدی¹؛ علیرضا وفائی نژاد^{* 2}؛ ناصر محمدی ورزنه³

¹کارشناس ارشد سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی/دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

²عضو هیأت علمی/دانشگاه شهید بهشتی

³کارشناس ارشد سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی

چکیده

نوسانات اقلیمی - بارشی ازجمله عواملی است که باعث بروز خشکسالی میشود و خسارات زیادی را به دنبال خواهند داشت. شرایط پوشش گیاهی در هرمنطقه تابعی از برآیند بارش، دما، وزش باد، وضعیت زمین از نظر شیب، جنس خاک، کشاورزی و غیره است. در این پژوهش، به بررسی تاثیر نوسانات اقلیمی - بارشی بر آسیب پذیری پوشش گیاهی زیرحوضه های غرب استان کردستان برحسب الگوی زمانی و مکانی در مقیاس منطقه ای با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور پرداخته شده است. با استفاده از آمار ایستگاه های هواشناسی و تصاویر شاخص گیاهی اختلافی نرمال شده (NDVI) ماهواره ای سنجنده مودیس، در بازه زمانی سالهای 2000 تا 2010 به پهنه بندی آسیب های وارد شده ناشی از نوسانات اقلیمی، با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) پرداخته شده است. در بررسی آمار ایستگاه های هواشناسی، سالهای 2001 و 2008 به عنوان دوره های خشک شناسایی شدند. میزان تاثیر کاهش بارش در نقاط مختلف زیرحوضه های منطقه مورد مطالعه، بر روی تصاویر ماهواره ای با استفاده از تحلیل مؤلفه ی اصلی (PCA) مورد واکاوی قرار گرفت. شاخص خشکسالی Z نرمال، محدوده جنوبی منطقه مورد مطالعه را به عنوان منطقه خشک معرفی می نماید. درحالیکه نتایج محدوده شمالی منطقه مورد مطالعه را به عنوان مناطق آسیب پذیرتر نشان می دهند.

کلیدواژه‌ها

نوسانات اقلیمی؛ سیستم اطلاعات جغرافیایی؛ تحلیل مؤلفه اصلی؛ شاخص Z نرمال؛ زیر حوضه غرب کردستان