بررسی آسیب‌شناسی بافتی آبشش ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) و ماهی طلایی (Carassius auratus) در مواجهه با غلظت‌ کشنده نانواکسید روی (ZnONPs)، نانو‌اکسید مس (CuONPs) و نانودی‌اکسید تیتانیوم (TiO2NPs)

آسیب‌شناسی درمانگاهی دامپزشکی

مقاله 5، دوره 11، 2 (42) تابستان، تیر 1396، صفحه 135-144   

نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

سید علی اکبر هدایتی¹؛ فاطمه دارابی تبار^{* 2}؛ حسن رضایی³

¹دانشیار گروه تولید و بهره‌برداری آبزیان، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.

²دانشجوی دکتری تخصصی شیلات، دانشکده منابع طبیعی دریا، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، خوزستان، ایران.

³استادیار گروه محیط زیست، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.

چکیده

ازآنجاکهآبششاولینمکانبعدازپوستاستکهماهی­هاازآنطریقدرمعرضمستقیمسمومیاآلاینده­هاقراردارند،بنابراینبررسیتغییراتساختارآبشششاخصمناسبیبرایسمومیاآلاینده­هاتحتشرایطاسترساست. هدف از این مطالعه، بررسی جراحات بافت آبشش ماهی کپور معمولی در مواجهه با نانوذرات مختلف بود. برای انجام این آزمایش 210 قطعه بچه ماهی کپور معمولی با طول کل 30/0±36/7 سانتی­متر و ماهی قرمز با طول کل 43/0±50/6 سانتی­متر در 6 تیمار، هرکدام در 3 تکرار درگروه­های 11تایی در آکواریوم­های 60 لیتری قرار داده شدند. نمونه­های بافت آبشش بچه­ماهیان کپور معمولی و قرمز بعد از 7 روز قرارگیری در معرض (50 درصد غلظت سمیت کشنده) نانواکسید روی، نانواکسید مس و نانودی­اکسید تیتانیوم برداشت شد. تغییرات بافتی با رنگ­آمیزی معمول هماتوکسیلین-ائوزین در نمونه­های قرارگرفته در معرض نانواکسید روی، نانواکسید مس و نانودی اکسید تیتانیوم مشهود بود، در حالی­که هیچ تغییر قابل تشخیصی در آبشش ماهیان گروه­های شاهد مشاهده نشد. جراحات مشاهده­شده در بافت آبشش هر دو ماهی شامل آنوریسم لاملایی، به­هم چسبیدگی لاملاهای ثانویه، افزایش مقدار موکوس آبشش و پرخونی بود، که بیشترین جراحت مشاهده­شده آنوریسم لاملایی و افزایش مقدار موکوس آبشش بود. نتایج حاصل از این مطالعه نشان می­دهد که 50 درصد غلظت سمیت کشنده نانوذرات تیتانیوم، نانواکسید مس و نانوذرات روی می­تواند باعث آسیب و تخریب بافتی شود. همچنین سمیت تحت­کشنده نانواکسید روی نسبت به نانواکسید مس و نانودی اکسید تیتانیوم بیشتر بوده و باعث جراحات وسیع­تری در بافت آبشش ماهی قرمز و کپور معمولی می­شود.

کلیدواژه‌ها

ماهی قرمز؛ کپور معمولی؛ نانواکسید روی؛ نانواکسید مس؛ نانودی‌اکسید تیتانیوم

مراجع

• Alazemi, B.M., Lewis, J.W. and Andrews, E.B. (1996). Gill damage in the freshwater fish Gnathonemus petersii (family: Mormyridae) exposed to selected pollutants: an ultrastructural study. Environmental Technology, 17: 225-238.
• Bais, U.E. and Lokhande, M.V. (2012). Effect of cadmium chloride on histopathological changes in the freshwater fish Ophiocephalus striatus (Channa). International Journal of Zoology Research, 8(1): 23-32.
• Camargo, M.M.P. and Martinez, C.B.R. (2007). Histopathology of gills, kidney and liver of a Neotropical fish caged in an urban stream. Neotropical Ichthyology, 5(3): 327-336.
• Cengiz, E.I. and Unlu, E. (2006). Sublethal effects of commercial deltamethrin on the structure of the gill, liver and gut tissues of mosquitofish Gambusia affinis, A microscopic study. Environmental Toxicology and Pharmacology, 21(3): 246-253.
• Chang, Ya., Xia, L., Zhang, M., Zhang, J. and Xing, G. (2012). The Toxic Effects and Mechanisms of CuO and ZnO Nanoparticles. Materials, 5(12): 2850-2871.
• Farkas, J., Christian, P., Gallego-Urrea, J.A., Roos, N., Hassellov, M., Tollefsen, K.E., et al. (2011). Uptake and effects of manufactured silver nanoparticles in rainbow trout (Oncorhynchus mykiss) gill cells. Aquatic Toxicology, 101: 117-125.
• Griffitt, R.J., Hyndman, K., Denslow, N.D. and Barber, D.S. (2010). Comparison of molecular and histological changes in zebrafish gills exposed to metallic nanoparticles. Toxicology sciences, 107: 404-415.
• Hao, L., Wang, Z. and Xing, B. (2009). Effect of sub-acute exposure to TiO nanoparticles on oxidative stress and histopathological changes in Juvenile Carp (Cyprinus carpio). Journal of Environmental Sciences, 21(10): 1459-1466.
• Herre Dasht, M. and Mirvaghefi, A.R. (2013). Applications of nanotechnology in fisheries. Journal of Nanotechnology, 11(6): 13-15.
• Hinton, D.E. and Laurén, D.J. (1990). Liver structural alterations accompanying chronic toxicity in fishes: potentioal biomarkers of exposure. In: Biomarkers of Environmental Contamination. McCarthy, J.F. and Shugart, L.R. editors. Boca Raton, Lewis Publishers, pp: 51-65.
• Razmara, P., Dorafshan, S., Peykan Heyrati, F., Talebi, M. and Ranjbar, M. (2014). Effect of water-born colloidal silver nanoparticles and silver nitrate on gill histopathology of Rainbow catfish, Pangasianodon hypophthalmus. Journal of Aquatic Ecology, 3(3): 18-10.
• Revell, P.A. (2006). The biological effects of nanoparticles.Nanotechnology Perceptions, 2: 283-298.
• Roberts, R.J. (1989). Fish Pathology. 2nd ed., UK: London, Balliere Tindall, pp: 21.
• Shi, J.W., Zhang, F., Zhao, Y.L. and Chai, Z.F. (2006). Acute toxicity of nano- and micro-scale zinc powder in healthy adult mice. Toxicology Letters, 161(2): 115-123.
• Sweety, R.R., Sajwan, K.S. and Kumar, K.S. (2007). Influence of zinc on cadmium induced hematologicaland biochemical responses in freshwater teleost fish Catlacatla. Fish Physiology and Biochemistry, 34(2): 169-174.
• Takashima, F. and Hibya, T. (1995). An atlas of fish histology: normal and pathological features, 2nd ed., Verlag GmbH & Co. pp: 195.
• Tolstoshev, A. (2006). Nanotechnology, Assessing the Environmental Risks for Australia. 1st ed., Earth Policy Centre, pp: 317.