اثر عصاره هیدروالکلی گیاه تشنه داری (Scophularia striata) در پیشگیری از زخم معده القاء شده توسط ایندومتاسین در موش صحرایی نر

فصلنامه زیست شناسی جانوری

مقاله 8، دوره 9، شماره 4، شهریور 1396، صفحه 79-90   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

نویسندگان

شیرین فردوسی¹؛ زهرا هوشمندی^{* 2}؛ احسان شاهمرادی²

¹مرکز تحقیقات انتقال خون، مؤسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون، تهران، ایران پایگاه انتقال خون کردستان، سنندج، ایران

²گروه زیست شناسی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران

چکیده

زخم معده یک بیماری شایع است. یکی از اهداف درمانی استفاده از داروهایی با عارضه جانبی کمتر است. مطالعه حاضر با هدف بررسی اثر آنتی­اکسیدانی عصاره هیدروالکلی گیاه تشنه­داری در پیشگیری از زخم معده ناشی از ایندومتاسین انجام گرفت. در مطالعه حاضر 64 سر موش صحرایی نر نژاد ویستار  به 8 گروه 8  تایی تقسیم شدند شامل: 1-گروه کنترل، تیمار با سرم فیزیولوژی 9/0 درصد و سپس 48 میلی­گرم ایندومتاسین در پایان روز آخر، 2- تیمار آسکوربیک اسید 50 میلی­گرم بر کیلوگرم وزن موش-ایندومتاسین، 3- تیمار امپرازول 10 میلی­گرم بر کیلوگرم وزن موش-ایندومتاسین، 4- تیمار رانیتیدین 50 میلی­گرم بر کیلوگرم وزن موش-ایندومتاسین، 5- تیمار عصاره گیاه تشنه­داری 10 میلی­گرم بر کیلوگرم وزن موش، 6- تیمار عصاره تشنه­داری 50 میلی­گرم بر کیلوگرم وزن موش، 7- تیمار عصاره تشنه­داری 100 میلی­گرم بر کیلوگرم وزن موش، 8- تیمار عصاره تشنه­داری150 میلی­گرم بر کیلوگرم وزن موش. بعد از بررسی ماکروسکوپی، بافت معده جهت بررسی آنزیم­های کاتالاز، گلوتاتیون پراکسیداز و سوپراکسید دسموتاز مورد بررسی قرار گرفت. میزان فعالیت آنزیم کاتالاز و گلوتاتیون پراکسیداز در تیمار عصاره تشنه داری با دوزهای 50، 100 و 150 میلی­گرم بر کیلوگرم و میزان فعالیت آنزیم سوپراکسید دسموتاز در تیمار 100 و 150 میلی­گرم بر کیلوگرم در مقایسه با گروه کنترل دارای اختلاف معنی­دار بود (001/0p<). بررسی بافت معده نشان داد که آسیب بافتی ایجاد شده در تیمار 100 و 150 میلی­گرم بر کیلوگرم عصاره تشنه­داری و همچنین تیمار با رانیتیدین و امپرازول نسبت به گروه کنترل دارای کاهش معنی­دار است (05/0p<). گیاه تشنه داری، نقش آنتی­اکسیدانی خود را از طریق افزایش آنزیم­های آنتی­اکسیدانی کاتالاز، گلوتاتیون پراکسیداز و سوپراکسید دسموتاز انجام می­دهد و به صورت وابسته به دوز مانع از آسیب بافت معده می­شود.

کلیدواژه‌ها

اسکروفولاریا استریاتا؛ گلوتاتیون پراکسیداز؛ کاتالاز؛ سوپراکسید دسموتاز

مراجع

1. Haghighi A., Salehi Z., Aminian K., Asl F., 2014. Functional assessment of mitochondrial DNA 4977 bp deletion in peptic ulcer disease. Journal of Birjand University of  Medical Science,21(1): 48-55.

2. Hajiaghaee R., Monsef‐Esfahani H.R., Khorramizadeh M.R., Saadat F., Shahverdi A.R., Attar F., 2007. Inhibitory effect of aerial parts of Scrophularia striata on matrix metalloproteinases expression. Phytotherapy Research, 21(12): 1127-1129.

3. Hasani R.B., Sajadis S., Khaksari M., Shariati M., 2001. Protective effect of fish oil against Indomethacin induced gastric ulcer in rats.  Journal of Qazvin University of Medical Science, 17(17): 3-10

4. Mozaffari I., Rashidi M., Taherimoghadam A., 2005. Study of anti-inflammatory and healing effects of Achillea millefolium in the treatment of indomethacin-induced gasthic ulcer in rat. Journal of Qazvin University of Medical Science,  33(9): 9-13.

5. Niazmandi S., Kooshaki M., Sookhtanloo M., Nemati M., Kianoosh T., Sadeghnia H.R., 2012. The preventive effects of aqous-ethanolic extract of achillea wilhelmsii on indomethacine-induced ulcer and related biochemical factors in rats. Urmia Medical Journal, 23(2): 209-217

6. Odabasoglu F., Cakir A., Suleyman H., Aslan A., Bayir Y., Halici M., 2006. Gastroprotective and antioxidant effects of usnic acid on indomethacin-induced gastric ulcer in rats. Journal of Ethnopharmacology., 103(1): 59-65.

7. Pasban S., Niazmand S., 2012. The effect of hydroalcholic extracts of Nigella sativa on indomethacin-induced gastric ulcer in rat. North Khorasan University of Medical Science,340-345.

8. Pirbalouti A.G., Bahmani M., Avijgan M., 2009. Anti-Candida activity of some of the Iranian medicinal plants. Electronic Journal of Biology,  5(4): 85-88.

9. Plummer M., Franceschi S., 2004Nubia Muñoz.  Epidemiology of gastric cancer. IARC Science Publication,  157: 311-326.

10. Rezaie-Tavirani M., Mortazavi S.A., Barzegar M., Moghadamnia S.H., Rezaee M.B., 2010. Study of anti cancer property of Scrophularia striata extract on the human astrocytoma cell line Iranian Journal of Pharmaceutical Research, 2010: 403-410

11.  Rezvanjoo B., Baghaikia A., Moayer F., Ghafari M., Shirazi B.S., 2013. Comparison of the effects of omeprazole and rabeprazole in prevention of indomethacin induced gastric ulcers in rats. Journal of Veteriary and Clinical Research, 1(13): 1-10.

12. Sharafati-chaleshtori R., Sharafati-chaleshtori F., Sharafati-chaleshtori A., Ashrafi K., 2010. Antibacterial effects and evaluation of total phenols, flavonoids and flavonols contents of ethanolic extracts of Scrophularia striata. Journal of Shahrekord University of Medical Science, 2010: 32-37.

13. Shouhani B., Hemati A.A., Taheri M.M., 2010. Effects of scrophularia striata extract on wound healing in rabbit. SJIMU, 17(4): 9-16.

14. Souza M., Troncon L., Cunha F., Oliveira R., 2003. Decreased gastric tone and delayed gastric emptying precede neutrophil infiltration and mucosal lesion formation in indomethacin-induced gastric damage in rats.Brazilian Journal of Medical and Biological Research. 36(10): 1383-1390.

15. Swarnakar S., Ganguly K., Kundu P., Banerjee A., Maity P., Sharma A.V., 2005. Curcumin regulates expression and activity of matrix metalloproteinases 9 and 2 during prevention and healing of indomethacin-induced gastric ulcer. Journal of Biological Chemistry, 280(10):  9409-9415.

16. Wallace J.L., 2000. How do NSAIDs cause ulcer disease? Best Practice and Research Clinical Gastroenterology, 14(1): 147-159.