به سوی حکمروایی اجتماع محلی؛ کوششی در معرفی موضوعات و عرصه‌های کلیدی موردپژوهی: محله درکه

آمایش محیط

مقاله 8، دوره 10، شماره 37، شهریور 1396، صفحه 195-216   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

جمیله توکلی نیا؛ محمد کاظم شمس پویا^*

دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

نگاهی به سیر تحول رویکردهای اداره و مدیریت شهری نشان می دهد که دیگر نمی شود همچون گذشته بدون توجه به رویکردهای مشارکتی و توجه به مقیاس محلی به برنامه ریزی پرداخت. در این میان حکمروایی اجتماع محلی به مثابه الگوی مؤثر و کارآمد نحوه ی اداره ی امور مطرح می شود. اجتماع محلی پایه گذار تعاملات انسان امروزی تلقی می شود و حکمروایی اجتماع محلی پتانسیل بالایی را به منظور مشارکت اجتماعات محلی در تصمیم گیری ها نشان می دهد. مطالعات اولیه در محله ی درکه، گواه این مدعا بود که مدیریت محلی هنوز به جایگاه واقعی خود دست پیدا نکرده و اهالی مشارکت چندانی در طرح ها و برنامه های محلی ندارند. بر این پایه، تحقیق حاضر که درباره ی مؤلفه های حکمروایی و آزمون ارتباط آن با مؤلفه ی مشارکت است انجام شد. در واقع، از اهداف اصلی تحقیق می شود به تبیین وضعیت مدیریت محلی به لحاظ مؤلفه های حکمروایی خوب و آزمون ارتباط آن با مؤلفه مشارکت اشاره کرد. در بخش نظری تحقیق، از مطالعات کتابخانه‌ای و در بخش موردی تحقیق از پیمایش و ابزار پرسشنامه بهره گرفته شد. نتایج تحقیق نشان داد که سطح مؤلفه‌های حکمروایی اجتماع محلی در محله درکه از سطح متوسط پایین تر است. همچنین، بین مشارکت و حکمروایی اجتماع محلی و مؤلفه های آن رابطه معنادار و مستقیمی وجود دارد. بنابراین با کاهش مشارکت، امتیاز حکمروایی اجتماع محلی کاهش می‌یابد و از سوی دیگر با افت وضعیت حکمروایی، سطح مشارکت نیز کاهش می یابد.

کلیدواژه‌ها

حکمروایی اجتماع محلی؛ توسعه ظرفیت؛ حکومت محلی؛ تمرکززدایی؛ محله‌ی درکه

مراجع

 

1-      آخوندی، عباس؛ برک پور، ناصر؛ اسدی، ایرج؛ بصیرت، میثم و طاهرخانی، حبیب‌اله؛ (1387). «آسیب­شناسی مدل اداره امور در ایران»، پژوهش­های جغرافیایی، شماره63.

2-      اسدیان، فریده و سیاحی، زهرا (1390)، « نقش الگوی مشارکت مردمی در بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، مطالعه­ی موردی: محله عامری اهواز»، سال چهاردهم، شماره11

3-      اطاعت، جواد و موسوی، زهرا(1392)،«تمرکززدایی اداری ـ مدیریتی»، در: مبانی توسعه پایدار در ایران، اطاعت و دیگران، نشر علم، 280-250

4-      اکبری، غضنفر؛(1385). «سرمایه اجتماعی و حکمرانی شهری»، تحقیقات جغرافیایی، شماره 83.

5-      برک پور، ناصر؛ اسدی، ایرج؛(1388). گذار از مدیریت شهری به حکمروایی شهری، انتشارات دانشگاه هنر، تهران.

6-       توکلی­نیا، جمیله و استادی سیسی، منصور(1388)، «تحلیل پایداری محله­های کلان­شهر تهران با تأکید بر عملکرد شورایاری، نمونه موردی: محله­های اوین، درکه و ولنجک»، پژوهش­های جغرافیای انسانی، شماره70

7-      رجبی، آزیتا (1390)، «شیوه­های مشارکت شهروندی در فرایندهای توسعه شهری»، سال چهاردهم، شماره 11

8-     رضویان، محمد تقی؛ توکلی‌نیا، جمیله؛ قورچی، مرتضی؛ رستمی، قهرمان؛(1394). «ارزیابی کارکرد مدیریت محله‌ای در محله آرارات تهران بر پایه نمایه‌های حکمورایی خوب شهری»، پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، دوره3، شماره4

9-       رهنما، محمد رحیم، مافی، عزت­اله و اسدی، روح­اله(1389)، «تحلیل جایگاه حکمروایی خوب شهری در مشهد با الگوی ­SWOT ­»، جغرافیا و توسعه ناحیه­ای، شماره پانزدهم، صص 23-197

10-  رهنمایی، محمدتقی، کشاورز، مهناز(1389)، «بررسی الگوی حکمروایی خوب و نقش دولت در مدیریت و اداره­ی امور شهرها در ایران»، جغرافیا و برنامه­ریزی منطقه­ای (دو فصلنامه)، سال اول، شماره اول‌، 55-23

11-  سازمان ملل متحد،برنامه اسکان بشر؛(1392). قابلیت­های کلیدی برای بهبود حکمرانی محلی: مفاهیم و استراتژی‌ها، ترجمه: طیبه نادرآبادی و همکاران، انتشارات تیسا.

12-  سند هویت محله درکه؛(1386). شورایاری محله درکه، تهران.

13-  شعبانی،­ نگین؛(1379).­ برنامه­ریزی فضایی ـ فعالیتی گذران اوقات فراغت در دره­های کوهستانی با تأکید بر حساسیت­های زیست­محیطی نمونه موردی: بخش شمالی درکه، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده معماری و شهرسازی،گروه شهرسازی

14-  صرافی، مظفر؛(1377). مبانی برنامه­ریزی منطقه­ای، ناشر: سازمان برنامه و بودجه، تهران.

15-  صرافی، مظفر، توکلی­­نیا، جمیله و آقایی، عادله (1390)، «ناحیه­محوری، ضرورت ارتقاء مدیریت محلی در شهرداری تهران(منطقه 4)»، آمایش محیط، سال چهاردهم، شماره 11

16-   فرزین­پاک، شهرزاد؛(1383).«از آموختنی­های شهر، حکمروایی خوب چیست؟»، ­ماهنامه شهرداری­ها، سال ششم، شماره61.

17-  مهدوی، مسعود، طاهرخانی، مهدی؛(1385).کاربرد آمار در جغرافیا، نشر قومس، تهران.

18-  مهدیزاده، جواد؛(1380).«­بسوی شهرسازی دموکراتیک»، مدیریت شهری، شماره 5.

19-  نجاتی حسینی،سید محمود؛(1380).«جامعه مدرن، شهروندی و مشارکت»، مدیریت شهری، شماره 5.

20- هاشمی، سید مناف؛ طاهرخانی، حبیب اله؛ بصیرت، میثم؛(1390).«نظام مدیریت شهری در برنامه پنجم توسعه»، نشر شهر، تهران.

 

21-  Adusei–Asante,­‌K.‌and ­Hancock,­P.‌(2012)‌.Theories in Community – Driven Development Operations:­­ A Case Study of Ghana Local Government System,European Journal of Business and Social Sciences,­Vol.­1,­ No.­5.

22-  Bartlett,­W., and Popovski,V.(2013). Local governance and social cohesion, Seventh Work  Programme.

23-  CIDA)2000). Capacity Development, Canadian International Development Agency, Vol. 1, No. 1.

24-  Evans, Bob& Joas, Marko& Sundback, Susan and Theobald, Kate (2005),GoverningSustainable Cities, Earthscan

25-  Frank, F.,‌and Smith, A.‌(1999).‌The community development handbook: A tool to build community capacity,Human Resources Development Canada (HRDC).

26-  Halsall, J.‌P.‌(2012).‌Community Governance –Where did it go Wrong. JOAAG, Vol. 7. No. 2, pp:1-8

27-  Halsall,‌J.P.‌et­al.(2013).Understanding Community Governance :A Global Perspective International Journal of Asian Social Science , 2013, 3(5):1112-1127.

28-  Jonsson,­U.(2003).Human Rights Approach to Development Programming,­UNICEF

29-  ­Mallik,­V.(2013).Local and community governance for peace and development in Nepal, German Development Institute, Bonn.

30-  ­Nyseth, T.,‌and Ringholm, T.(2008).Municipal Response to Local Diversity: Flexibility in Community Governance”, Local Government Studies,Vol. 34, No. 4, pp:471–487.

31-  Smyth,P.,‌Reddel,T.,‌and Jones, A.(2005).Community and local governance in Australia, University of New South Wales Publication.

32-  Totikidis­.V.,Armstrong.A.,and Francis­.R­.D.)2005).The Concept of Community Governance: A Preliminary Review, Refereed paper presented at the GovNet Conference, Monash University, Melbourne.

33-  UNESCO)1956(­ .The Definition of  Community Development, working paper UNESCO/3, 22 June,Paris.

34-  Woong Kim,‌B.,Bell,D‌.S.‌(1985).The theory and applicability of democratic elitism to Korean public administration, Asian Journal of Public Administration.

35-  Wyly, E.(2008).Community, Urban Studies 200, Cities, September 25, pp:1-11.

36-  http://darakeh.mytehran.ir/Default.aspx?tabid=13171

37-  www.unescap.org