بررسی عوامل پایداری اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی مزارع ذرت دانه ‏ای در استان قزوین

پژوهش‌های اقتصاد روستا

مقاله 3، دوره 3، شماره 6، شهریور 1395، صفحه 33-48   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

سحر حبیب زاده شجاعی^{* 1}؛ سمیه جنگ چی کاشانی²

¹باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد

²دکتری توسعه کشاورزی

چکیده

امروزه پرداختن به مساله پایداری به ویژه در عرصه ی کشاورزی، بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. پایداری در نظامهای بهره برداری کشت ذرت دانه ای به عوامل متعدد اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی بستگی دارد که شناخت این عوامل می تواند در تدوین سیاست ها و راهبردهای توسعه کشاورزی پایدار نقش بسزایی ایفا کند. از این رو هدف کلی پژوهش حاضر، بررسی  عوامل پایداری اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی مزارع تولیدی محصول ذرت دانه می‏باشد. جامعه آماری این پژوهش را ذرت کاران استان قزوین تشکیل داده اند که بالغ بر 981 نفر می باشند. از بین آنها با استفاده از فرمول کوکران271 نفر به عنوان نمونه انتخاب و با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای متناسب مورد مطالعه قرار گرفته اند. ابزار گرد آوری اطلاعات، پرسشنامه بوده که روایی آن توسط اساتید و کارشناسان و پایایی آن با استفاده از مطالعه مقدماتی و محاسبه آلفای کرونباخ مورد تایید قرار گرفت. شاخص های ترکیبی پایداری کل به تفکیک ابعاد سه گانه بعد از رفع اختلاف مقیاس شاخص ها به روش تقسیم بر میانگین از طریق تحلیل مولفه های اصلی محاسبه گردید. یافته های تحقیق بیانگر آن است که 9/50 درصد کشاورزان از نظر شاخص پایداری کل نظام کشت ذرت دانه ای  در حد ناپایدار و نسبتا ناپایدار بودند. اما از بعد اقتصادی 1/44 درصد کشاورزان مورد مطالعه در گروه ناپایدار و نسبتاناپایدار قرار داشتند. 8/25 درصد کشاورزان نیز از نظر بعد اکولوژیکی در سطح پایدار قرار داشتند. یافته های تحلیل رگرسیون نشان داد که 32 درصد از تغییرات در پایداری اکولوژیکی  توسط متغیرهای دانش فنی، دانش پایداری، رضایت مندی شغلی، بهره مندی از برنامه های ترویجی و وضعیت مکانیزاسیون تبیین می‏شود.

کلیدواژه‌ها

پایداری؛ نظام کشت ذرت دانه ای؛ کشاورزی پایدار؛ استان قزوین

مراجع