تعیین گسترشگاه تیپ های درختی و درختچه ای ناحیه رویشی ایران - تورانی (مطالعه موردی: حوزه بیک پولاد)

اکوسیستم های طبیعی ایران

مقاله 1، دوره 8، شماره 1 - شماره پیاپی 27، خرداد 1396، صفحه 1-8   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

زهرا عزیزی^{* 1}؛ حمدالله صادقی²؛ افشین حاجی میرزایی³

¹استادیار گروه سنجش از دور و gis ،، دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه ازاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات،تهران

²دانشجو دکتری جنگلداری، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران

³دانش‌اموخته جنگلداری، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

چکیده

شناخت پوشش گیاهی هر منطقه اساس مطالعات اکولوژیک و برنامه­ریزی­های زیست محیطی را تشکیل می­دهد. این پژوهش با هدف شناسایی و معرفی تیپ­های درختی و درختچه­ای منطقه بیک پولاد واقع در استان خراسان شمالی انجام گرفت. بدین منظور ابتدا نقشه مناطق جنگلی و درختچه‌زارهای منطقه با استفاده از تفسیر چشمی تصاویر ماهواره‌ای IRS-P6 و تصاویر پایگاه google earth بصورت لابه وکتوری تهیه گردید. در این لایه قطعات پوشش درختی و درختچه‌ای بر حسب طیقات تراکمی جداسازی شد. سپس با مراجعه به عرصه و بازدید میدانی برای هر پلی‌گون با سطح حداقل نیم هکتار تیپ غالب شناسایی گردید. برای بهبود دقت برداشت‌های مربوط به سطح هر پلی‌گون، بر روی نقشه وکتوری تعداد 65 خط نمونه بصورت تصادفی سیستماتیک در محدوده‌های دارای پوشش درختی و درختچه‌ای طراحی شد. سپس با عملیات زمینی اطلاعاتی شامل نوع گونه و درصد تاج پوشش هر گونه در خط نمونه‌ها جمع‌آوری گردید و در تصحیح اطلاعات نهایی نام‌گذاری تیپ‌ پوششی هر قطعه از جنگل یا درختچه‌زارها بکار گرفته شد. در این مطالعه 25 گونه درختی و درختچه­ای در غالب 35 تیپ شناسایی شدند. گونه­های شناسایی شده اصلی تیپ یعنی گونه­هایی که به عنوان گونه اول ظاهر شده­اند شامل: ارس با 11 تیپ، افرا با 7 تیپ، سیاه‌تلو با 9 تیپ، شن با 2 تیپ و زرشک با تشکیل 2 تیپ بود. بیشترین طبقه تراکمی که تیپ ارس یا ارس و گونه‌های همراه آن تشکیل داده بودند طبقه 75-50 درصد بود.
 

کلیدواژه‌ها

تیپ جنگلی؛ درختچه‌زار؛ ایران تورانی؛ بیک پولاد

اصل مقاله

تعیین گسترشگاه تیپ­های درختی و درختچه­ای ناحیه رویشی ایران - تورانی

(مطالعه موردی: حوزه بیک پولاد)

زهرا عزیزی^*[1]، حمدالله صادقی[2]، افشین حاجی‌میرزایی[3]

تاریخ دریافت: 19/1/ 95          تاریخ پذیرش: 24/6/95

 

 

چکیده

شناخت پوشش گیاهی هر منطقه اساس مطالعات اکولوژیک و برنامه­ریزی­های زیست محیطی را تشکیل می­دهد. این پژوهش با هدف شناسایی و معرفی تیپ­های درختی و درختچه­ای منطقه بیک پولاد واقع در استان خراسان شمالی انجام گرفت. بدین منظور ابتدا نقشه مناطق جنگلی و درختچه‌زارهای منطقه با استفاده از تفسیر چشمی تصاویر ماهواره‌ای IRS-P6 و تصاویر پایگاه google earth بصورت لابه وکتوری تهیه گردید. در این لایه قطعات پوشش درختی و درختچه‌ای بر حسب طیقات تراکمی جداسازی شد. سپس با مراجعه به عرصه و بازدید میدانی برای هر پلی‌گون با سطح حداقل نیم هکتار تیپ غالب شناسایی گردید. برای بهبود دقت برداشت‌های مربوط به سطح هر پلی‌گون، بر روی نقشه وکتوری تعداد 65 خط نمونه بصورت تصادفی سیستماتیک در محدوده‌های دارای پوشش درختی و درختچه‌ای طراحی شد. سپس با عملیات زمینی اطلاعاتی شامل نوع گونه و درصد تاج پوشش هر گونه در خط نمونه‌ها جمع‌آوری گردید و در تصحیح اطلاعات نهایی نام‌گذاری تیپ‌ پوششی هر قطعه از جنگل یا درختچه‌زارها بکار گرفته شد. در این مطالعه 25 گونه درختی و درختچه­ای در غالب 35 تیپ شناسایی شدند. گونه­های شناسایی شده اصلی تیپ یعنی گونه­هایی که به عنوان گونه اول ظاهر شده­اند شامل: ارس با 11 تیپ، افرا با 7 تیپ، سیاه‌تلو با 9 تیپ، شن با 2 تیپ و زرشک با تشکیل 2 تیپ بود. بیشترین طبقه تراکمی که تیپ ارس یا ارس و گونه‌های همراه آن تشکیل داده بودند طبقه 75-50 درصد بود.

 

واژگان کلیدی: تیپ جنگلی، درختچه‌زار، ایران تورانی، بیک پولاد.

 

مقدمه

 

بررسی و شناخت روابط بین رستنی­ها و شرایط رویشگاهی در اکوسیستم­ها، یکی از اهداف مهم در مدیریت واحدهای زیست محیطی و دستیابی به اصل توسعه مستمر و پایدار می­باشد [10]. بر این اساس شناسایی و تفکیک جوامع گیاهی در غالب گسترش­گاه گونه­های گیاهی، پایه و اساس بسیاری از مطالعات اکولوژیک را تشکیل می­دهد. همچنین اطلاعات مفیدی را در زمینه مدیریت واحد­های زیست محیطی فراهم می­نماید  [1]. لازم به ذکر است که شناخت کامل پوشش گیاهی و عوامل موثر بر آن شرط لازم هر گونه برنامه­ریزی و اجرای طرح­های بنیادی مدیریتی، اصلاح و احیاء منابع تجدید شونده، حفاظت از آب و خاک و جلوگیری از خسارات ناشی از این منابع می­باشد [3]. گام اول در معرفی جنگل­های یک منطقه شناسایی گونه­های درختی و درختچه­ای و تهیه نقشه­های پراکنش تیپ­های جنگلی می­باشد [11]. به طوری که با در اختیار داشتن اطلاعات فوق می­توان از پتانسیل رویشی و شرایط اکوسیستم منطقه مطلع شد. دیدگاه­های متفاوتی برای طبقه­بندی رستنی­ها بر اساس معیار­های مختلف وجود دارد [1]. طبقه­بندی پوشش گیاهی باید بر اساس یک یا چند معیار فلورستیک (ترکیب گونه­ای)، ارتباطات اکولوژیک (رویشگاه)، مراحل توالی و تواتر، فیزیوگرافی یا خصوصیات جغرافیایی صورت گیرد[5]. روش تعیین تیپ­های گیاهی می‌تواند با استفاده از عملیات میدانی یا عکس­های هوایی و تصاویر ماهواره­ای انجام گیرد. از جمله مطالعات انجام گرفته در مورد طبقه­بندی و تعیین تیپ­های گیاهی می­توان به بررسی های ثابتی(1344)، مبین و تره‌گوبوف(1348)، جوانشیر(1355)، اسدی (1364)، اکبرزاده(1373) و حبیبیان (1380) اشاره کرد. از آنجا که ناحیه رویشی ایران و تورانی در رابطه با مطالعات پوشش گیاهی کمتر مورد توجه قرار گرفته است، لذا مطالعه حاضر در یکی از حوزه­های جنگلی استان خراسان شمالی (پیک پولاد) واقع در رویشگاه ایران و تورانی صورت گرفت.

ناحیه ایران و تورانی در واقع وسیعترین ناحیه رویشی کشوراست و شامل شیب­های جنوبی البرز، ارتفاعات شمال‌شرقی کشور و مناطق کویری و مرکزی می­باشد. بطور خلاصه می­توان گفت که بری بودن منطقه، پایین بودن میزان بارش سالانه و خشکی بیش از حد در فصل رویش جزء ویژگی­های اکولوژیک منطقه ایران-تورانی محسوب می­شود. از لحاظ جامعه شناسی گیاهی جنگل­های این ناحیه شامل دو جامعه ارسستان و بنه-بادامستان هستند، اما در حال حاضر تیپ­های زیادی در رویشگاه­های این جنگل­ها مشاهده می‌شود. تیپ­هایی با حضور گونه­های درختچه­ای و بوته­ای که غالبا" معرف شرایط تخریب هستند و بر حسب شدت تخریب از کلیماکس ارسستان و یا بنه- بادامستان فاصله گرفته­اند [7]. علاوه بر جامعه ارس و بنه و بادام جوامع مشخص دیگری نیز در قسمت­های مختلف به چشم می­خورد. هدف از این مطالعه تعیین گسترشگاه تیپ­های درختی و درختچه­ای حوزه آبخیز پیک پولاد واقع در ناحیه رویشی ایران تورانی است.

 

 

مواد و روش

منطقه مورد مطالعه

 

حوزه آبخیز بیک پولاد واقع در استان خراسان شمالی و شهرستان بجنورد می‌باشد. اقلیم منطقه خشک و نیمه‌خشک است و بیشترین درجه حرارت در تابستان (مردادماه) به 40 درجه سانتی­گراد و کمترین میزان درجه حرارت در طول ماه­های دی و بهمن به 15درجه سانتیگراد می­رسد. وسعت منابع جنگلی منطقه پیک پولاد  در حدود 16000 هکتار است.

 

 

شکل 1: منطقه مورد مطالعه

روش انجام پژوهش

 

پس از انتخاب منطقه مورد مطالعه، ابتدا نقشه مناطق جنگلی و درختچه‌زارهای منطقه با استفاده از تفسیر چشمی تصاویر ماهواره‌ای IRS-P6 و تصاویر پایگاه google earth بصورت لایه وکتوری تهیه گردید. این مناطق  در محدوده 8 برگ از نقشه‌های 1:25000 واقع شد. در این لایه قطعات پوشش درختی و درختچه‌ای بر حسب طیقات تراکمی بصورت پلی‌گون‌هایی با حداقل سطح نیم هکتار جداسازی شدند. سیستم مختصات UTM (WGS1984) برای تصاویر ماهواره‌ای و لایه وکتوری تهیه شده مورد استفاده قرار گرفت. در لایه وکتوری قطعات یا پلی‌گون‌های پوشش گیاهی به شکلی از هم تفکیک شدند که در سطح هر قطعه بیشترین همگنی و به لحاظ تراکم و نوع گونه وجود داشته باشد. سپس با مراجعه به عرصه و بازدید میدانی برای هر قطعه، تیپ غالب شناسایی گردید. برای بهبود دقت برداشت‌های مربوط به سطح هر پلی‌گون، بر روی نقشه وکتوری تعداد 65 خط نمونه بصورت تصادفی سیستماتیک در محدوده‌های دارای پوشش درختی و درختچه‌ای طراحی شد. سپس با عملیات زمینی اطلاعاتی شامل نوع گونه و درصد تاج پوشش هر گونه در خط نمونه‌ها جمع‌آوری گردید و در تصحیح اطلاعات نهایی نام‌گذاری تیپ‌ پوششی هر قطعه از جنگل یا درختچه‌زارها بکار گرفته شد.

 

نحوه نام‌گذاری تیپ

اگر یک گونه بیش از 90 درصد سطح تاج پوشش را در سطح مورد نظر (پلی‌گون‌های تفکیک شده بر روی نقشه) تشکیل داده باشد، نام تیپ با نام اولین گونه مذکور شناخته می‌شود. اگر یک گونه 50 تا 90 درصد سطح تاج پوشش را در سطح مورد نظر تشکیل داده باشد، نام تیپ به ترتیب با نام اولین و دومین گونه (به‌لحاظ تخصیص سطح تاج پوشش)شناخته می‌شود. و اگر هیچ یک از گونه‌های موجود در سطح مورد نظر بیش از 50 درصد سطح تاج پوشش را بخود اختصاص نداده باشند در اینصورت براساس بیشترین سطح تاج پوشش به ترتیب اولین، دومین و سومین گونه برای نام‌گذاری تیپ بکار برده می‌شوند.

نتایج:

پس از تفسیر اطلاعات مربوط به مناطق جنگلی و تطبیق نقشه ها با نقشه های پایه منطقه (1:25000)، در کل مناطق جنگلی در محدوده 8 برگ از نقشه های پایه قرار گرفتند (جدول 1). مساحت مناطق دارای پوشش جنگلی 10363 هکتار، پوشش درختچه‌ای 5107 هکتار و مناطق جنگلکاری شده 474 هکتار بدست آمد. در این مطالعه 35 تیپ درختی و درختچه­ای و 25 گونه درختی و درختچه‌ای بومی و غیربومی شناسایی گردید (جدول 2). برخی از گونه­ها به عنوان عنصر اصلی در تشکیل تیپ حضور پیدا کرده بودند ولی 75 درصد گونه­ها به عنوان گونه همراه در تیپ حضور داشتند. این گونه­ها در غالب 14 تیره گیاهی ظاهر شدند. بیشترین فراوانی آنها در تیره ­Rosaceaeبا 7 گونه بود. نام­گذاری تیپ­ها براساس گونه­های اصلی تشکیل دهنده و تراکم تاج پوشش بود. تیپ­های مربوط به گونه ارس با تراکم تاج پوشش 50 تا 75درصد در کل بیشترین وسعت را داشتند. علاوه بر جوامع ارس که جوامع کلیماکس هستند جوامع مشخص دیگری نیز در قسمت­های مختلف به چشم می­خورد. که در این مطالعه تیپ‌های اصلی منطقه به شرح جدول 2 مشاهده شد. دیگر تیپ‌های گیاهی ذکر شده در جدول 2 که گونه­ اصلی آن‌ها را افرا، زرشک، شن و سیاه‌تلو تشکیل می‌دهد، اغلب به ‌لحاظ درصد تراکم تاجی در محدوه 25 تا 50 درصد تاج پوشش واقع شده‌اند.

 

 

 

جدول1: اسامی نقشه هایی دارای پوشش جنگلی در منطقه مورد مطالعه

III SE 7366	II SE 7366	III SE 7266	II SE 7266
III SW 7366	II SW 7366	III SW 7266	II SW 7266

 

جدول2: لیست تیپ­های شناسایی شده در منطقه مورد مطالعه

نام تیپ
Jonpierus polycarpos- Acer munspessulanum-  Paliurus Spina-christi	Acer munspessulanum
Jonpierus polycarpos- Acer munspessulanum- Cotoneaster racemiflora	Acer munspessulanum- Lonicera nummulariifolia
Jonpierus polycarpos- Berberis sp- Rhamnus sp	Acer munspessulanum- Phoenix Sp- Jonpierus polycarpos
Jonpierus polycarpos- Acer munspessulanum- Ephedra sp.	Acer munspessulanum- Paliurus Spina-christi
Lonicera nummulariifolia- Jonpierus polycarpos	Acer munspessulanum- Astragalu ssp
Lonicera nummulariifolia	Acer munspessulanum- Jonpierus polycarpos
Rhamnus sp-cornus australis	Acer munspessulanum- Jonpierus polycarpos- Ephedra sp.
Pistacia khinjuk- Paliurus Spina-christi	Berberis sp.
Paliurus Spina-christi	Berberis sp- Rosa sp.
Paliurus Spina-christi- Berberis sp.	Cotoneaster racemiflora- Paliurus Spina-christi –Jonpierus polycarpos
Paliurus Spina-christi – Cotoneaster racemiflora- Berberis Sp	Crataegus  sp.- Paliurus Spina-christi
Paliurus Spina-christi – Rhamnus Sp	Jonpierus polycarpos
Paliurus Spina-christi – Jonpierus polycarpos	Jonpierus polycarpos- Cotoneaster racemiflora
Paliurus Spina-Christi -Acermunspessulanum- Crataegus Sp	Jonpierus polycarpos- Cotoneaster racemiflora- Berberis sp
Paliurus Spina-christi – Cerasus Sp	Jonpierus polycarpos- Berberis sp
Paliurus Spina-christi Acer munspessulanum	Jonpierus polycarpos- Berberis sp- Cotoneaster racemiflora
Paliurus Spina-christi – Crataegus Sp- Acer munspess- ulnum	Jonpierus polycarpos- Acer munspessulanum- Berberis sp
	Jonpierus polycarpos- Paliurus Spina-christi - Acer munspessulanum

 

 

 

بحث و نتیجه‌گیری

 

ناحیه رویشی ایران تورانی به دلیل وسعت زیاد و تنوع اقلیمی دارای تنوع گیاهی قابل ملاحضه­ای است. بدیهی است که تراکم تمام رویش­های گیاهی در فلات مرکزی ایران   درگذشته بمراتب بهتر از وضعیت امروز بوده است. این رویش­ها به دلیل چرای مفرط هزارساله، بهره­برداری شدید برای مصارف سوخت در اکثر مناطق تخریب یافته و در قسمت­هایی به‌‌ کلی از بین رفته و امروزه فقط آثار و شواهدی از آن بجای مانده است. شرایط اکولوژیکی نامناسب نیزامکان تجدیدحیات طبیعی گونه­ها را در بسیاری از نقاط عملا" غیر ممکن می‌سازد. در منطقه مورد مطالعه در کل از مجموع 25 گونه شناسایی شده چهار گونه به عنوان گونه­های اصلی تیپ یعنی به عنوان گونه اول یا دوم ظاهرشده­اند. این گونه ها شامل: ارس با 11 تیپ، افرا با 7 تیپ، سیاه‌تلو با 9 تیپ و زرشک و شن با 2 تیپ بود. در ناحیه ایران تورانی از نظر گسترش­گاه ارتفاعی گونه­هایی مانند ارس، بنه و بادام از جمله گونه­هایی محسوب می­شوند که دامنه وسیعی دارند و جوامع کلیماکس به‌ حساب می‌آیند [7]. در این مطالعه نیز بیشترین تیپ­های موجود در غالب گونه­های اصلی ارس، بنه و بادام بودند. در بین گونه­های اصلی گونه ارس بیشترین تعداد تیپ را به خود اختصاص داده بود. این گونه به طور عمده در ارتفاعات فوقانی منطقه و به شکل تیپ خالص ارس نمود ظاهری دارد، در منطقه مورد مطالعه تیپ آمیخته ارس عمدتا" با گونه‌های نظیر شیرخشت Cotoneaster spp.، زرشک Berberisspp.، کیکم A.munspessulanum و سیاه تلو Paliurasspina- Christiهمراه بود که ارس گونه نخست تیپ می‌باشد.

تیپ­های جنگلی بخش کوهستانی منطقه اکولوژیکی ایران-تورانی به طور عموم از ساختار عمودی یک و دو اشکوب برخوردارند. تیپ‌های خالص یک و دو اشکوبه بوده، دو تیپ عمده ارس، افرا و سیاه تلو یا به صورت تک آشکوبه ظاهر شده و یا در برخی موارد گونه‌های درختچه ای با حضور معنی‌دار ساختار عمودی دو اشکوبه را ظاهر می‌سازند در رویشگاه ارس و سیاه تلو گونه‌های درختچه‌ای نظیر انواع شیر خشت (Cotoneaster spp)، انواع زرشک (Berberis spp ) و انواع زالزالک (crataegussp)  گاه با مجموع پوشش تاجی بیش از گونه ارس در آشکوب تحتانی یا زیرین رویش دارند. اما تیپ های آمیخته بخش کوهستانی منطقه اکولوژیکی ایران-تورانی به طور عموم دارای ساختار عمودی دو اشکوبه می‌باشند به عنوان مثال در تیپ سیاه تلو-کیکم  Paliurasspina-christi-Acer munspessulanum  گونه کیکم در اشکوب بالا و گونه سیاه تلو در اشکوب زیرین رویش دارد. در منطقه مورد مطالعه انواع شیرخشت، زرشک، زالزالک، شن، کیکم، و یا سیاه تلو توده­های آمیخته دو آشکوبه را تشکیل می دهد.

توده ها و تیپ­های جنگلی منطقه اکولوژیک ایران-تورانی با توجه به ویژگی‌های اکولوژیک این منطقه به طور عموم از درجه انبوه پوشش تاجی (Crown cover) کمتری نسبت به مناطق اکولوژیک زاگرسی و ارسبارانی برخوردارند. توده‌های جنگلی این منطقه به ویژه در بخش کوهستانی قادر به ایجاد توده های متراکم و انبوه(Cloesed forest)  به صورتی که تاج درختان به هم برسند نمی‌باشند. به طور عموم درختان با فاصله زیاد از هم روییده و فواصل بین درختان را گونه‌های درختچه‌ای (Shrubs) و یا بوته‌ای(Bushes)  پوشش می‌دهند. نوعی رویش که تحت عنوانWood land  یا Other Wooded land  و به عبارتی درخت زارهای پراکنده نیز طبقه‌بندی شده‌اند. در این مطالعه تیپ­های با تراکم تاج پوشش نیمه انبوه 25 تا 50 درصد مربوط به گونه­های زرشک، پلاخور و افرا می‌باشند و بیشترین طبقه تراکمی که تیپ ارس یا ارس و گونه‌های همراه آن تشکیل داده بودند طبقه 50- 75 درصد بود.

 

 

 

References

1.Akbarzadeh, M., 1993: Plants Cover Mapping of  Syrchal Regional  Using Floristic and Physiognomic Method, Research Institute of Forest and Rangland, 72P.

2.Asadi, M., 1985: Evalution of Plant associations in Kheiroodkenar Forest, Patom Seri, MSc Thesis, Tehran University, 97P.

3.Fatahi, M., 2001: Managment of Zagros Forest, Research Institute of Forest and Rangland, 240-471P.

4.Habibian, H., 2006: Qualitative and quantitative study of plant communities  Research Forest mastic Firuz Abad, Iranian Journal of Forest and Poplar Research Vol. 10(1):1-9.

5. Hanson, H.C. and Churchill, E. D., 1961. The plant community. Reinhold, New York. 218 p.  

6. Javanshir, K., 1976. Atlas of Iran’s wood plants, Publication of National Society of Natural resources and Human Environment preservation, 163P.

7. Marvi-Mohajer, MM., 2005: Silviculture, Tehran University Press,Tehran,380p.

8.Ravanbakhsh, H., Marvi Mohajer, M.R., Zahedi, GH., Shirvani, A., 2010: Forest Typology in Relation with Altitude Gradient on Southern Slopes of Central Alborz Mountains (Latian Dam Watershed), Journal of Forest and Wood Products (JFWP), Iranian Journal of Natural Resources, Vol. 64(1): 9-22.

9.Sabeti, H., 2003: Forest, Trees and Shrubs of Iran, Ministry of Agriculture and Natural Resources, 874P.

10.Sheikholeslami, A., Yazdiyan, F., Kialashakei, A., 2009: A study of wooden plants (Trees and Shrubs) of Kojour(Nowshahr), Pajouhesh & Sazandegi, Vol. 74:175-184.

11.Yazdian, F., Shikholeslami, A., 2010: Determination of Trees and Shrubs Types Range in The Center of Alborz Mountains, Journal of Sciences and Techniques in Natural Resources, Vol.5(2):35-48.

 

---

[1] - نویسنده مسئول: استادیار گروه سنجش از دور و GIS، دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران. [e-mail]

[2] -  دانشجو دکتری جنگلداری، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران

[3] - دانش‌اموخته جنگلداری، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

مراجع

References

1.Akbarzadeh, M., 1993: Plants Cover Mapping of  Syrchal Regional  Using Floristic and Physiognomic Method, Research Institute of Forest and Rangland, 72P.

2.Asadi, M., 1985: Evalution of Plant associations in Kheiroodkenar Forest, Patom Seri, MSc Thesis, Tehran University, 97P.

3.Fatahi, M., 2001: Managment of Zagros Forest, Research Institute of Forest and Rangland, 240-471P.

4.Habibian, H., 2006: Qualitative and quantitative study of plant communities  Research Forest mastic Firuz Abad, Iranian Journal of Forest and Poplar Research Vol. 10(1):1-9.

5. Hanson, H.C. and Churchill, E. D., 1961. The plant community. Reinhold, New York. 218 p.  

6. Javanshir, K., 1976. Atlas of Iran’s wood plants, Publication of National Society of Natural resources and Human Environment preservation, 163P.

7. Marvi-Mohajer, MM., 2005: Silviculture, Tehran University Press,Tehran,380p.

8.Ravanbakhsh, H., Marvi Mohajer, M.R., Zahedi, GH., Shirvani, A., 2010: Forest Typology in Relation with Altitude Gradient on Southern Slopes of Central Alborz Mountains (Latian Dam Watershed), Journal of Forest and Wood Products (JFWP), Iranian Journal of Natural Resources, Vol. 64(1): 9-22.

9.Sabeti, H., 2003: Forest, Trees and Shrubs of Iran, Ministry of Agriculture and Natural Resources, 874P.

10.Sheikholeslami, A., Yazdiyan, F., Kialashakei, A., 2009: A study of wooden plants (Trees and Shrubs) of Kojour(Nowshahr), Pajouhesh & Sazandegi, Vol. 74:175-184.

11.Yazdian, F., Shikholeslami, A., 2010: Determination of Trees and Shrubs Types Range in The Center of Alborz Mountains, Journal of Sciences and Techniques in Natural Resources, Vol.5(2):35-48.