اثر نوسان قطبی بر تغییرات دما و بارش فصول سرد سال در ایران مرکزی

علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی)

مقاله 3، دوره 13، شماره 26، شهریور 1396، صفحه 19-30   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی (نظری و تحلیلی)

نویسندگان

کمال امیدوار¹؛ مهدی جعفری ندوشن^{* 2}

¹دانشیار اقلیم شناسی، گروه جغرافیا، دانشگاه یزد، ایران

²دانشجوی کارشناسی اقلیم شناسی، گروه جغرافیا، دانشگاه یزد، ایران

چکیده

   نوسان قطبی یکی از الگوهای پیوند از دور می باشند که اثرگذاری آن ها بر  اقلیم نیمکره شمالی به خصوص در فصل زمستان شناخته شده است.  در این پژوهش به میزان  و چگونگی ارتباط  بین این نوسان اقلیمی و تغییرات بارش و دمای فصل زمستان(دسامبر-ژانویه) در 9 ایستگاه همدیدی واقع در ایران مرکزی پرداخته شده است.  داده های مورد استفاده شامل نمایه نوسان قطبی و داده های دمایی(کمینه، بیشینه و میانگین) و بارش به صورت روزانه در دوره آماری 45  ساله ( 2010-1965 میلادی) می باشد.  پس از میانگین گیری از مقادیر روزانه داده های مورد استفاده سری های زمانی فصلی برای هر متغیر به صورت جداگانه به دست آمد.  جهت اثبات رابطه بین نمایه AO با تغییرات دما و بارش ایستگاه های مورد مطالعه  از آزمون همبستگی پیرسون استفاده گردید.  از آزمون t جهت بررسی سطح معنی داری ضرایب همبستگی کمک گرفته شد.  نتایج پژوهش نشان می دهد که  رابطه نوسان قطبی با دماهای سه گانه معکوس و بالا ترین همبستگی نمایه AO در فصل زمستان با تأخیر دو ماهه می باشد(در حدود 6/0-).  بین تغییرات بارش فصل سرد سال در ایران مرکزی و نمایه  اقلیمی نوسان قطبی رابطه مشخصی دیده نمی شود.   

کلیدواژه‌ها

پیوند از دور؛ نوسان قطبی(AO)؛ دما؛ بارش؛ ایران مرکزی