ارزیابی و دقت‌سنجی روش‌های زمین آماری در برآورد سطح بهینه ایستابی آب‌های زیرزمینی، مطالعه موردی: شمال‌غرب دشت کرمانشاه

علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی)

مقاله 4، دوره 12، شماره 25، اسفند 1395، صفحه 33-49   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی (کاربردی)

نویسنده

محمد رستمی فتج آبادی^*

دانشجوی دکترای ژئومورفولوژی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

مدیریت صحیح منابع آب زیرزمینی مستلزم در دست داشتن مشخصات صحیح مربوط به ویژگی­های سفره آب زیرزمینی، توزیع فضایی مشخصات آن و عمق پیوسته سطح ایستابی و نوسانات آن می باشد. هدف تحقیق حاضر ارزیابی و دقت­سنجی روش­های زمین آمار در برآورد یک سطح پیوسته ایستابی بهینه برای آب­های زیرزمینی محدوده ای به مساحت 999کیلومتر مربع در  شمال ­غرب دشت کرمانشاه می­باشد. بدین منظور از آمار سطح ایستابی مربوط به 50 حلقه چاه در محدوده مطالعاتی استفاده شد، دراین راستا  با استفاده از گزینش نیم تغییر نمای بهینه از بین  4 نیم تغییر نمای نمایی، خطی، گوسین و کروی به تحلیل ساختار و همبستگی فضایی سطح ایستابی چاه ها اقدام گردید. از 3 مدل  درون یاب  زمین آماری  کریجینگ معمولی، ساده و عمومی به منظور برآورد سطح ایستابی محدوده مطالعاتی استفاده گردید. سپس با به کار گیری الگوریتم ارزیابی متقابل و از طریق شاخص­هایجذر مربع خطای میانگین، خطای سیستماتیک و غیر سیستماتیک مدل، خطای مطلق و  بایاس میانگین، شاخص قابلیت پذیرش و ضریب تبیین، به ارزیابی و دقت سنجی مدل های درون یاب مذکور در براورد سطح ایستابی منطقه مورد نظر اقدام گردید. نتایج نشان داد که مدل کریجینگ معمولی با نیم تغییر نماینمایی و در نظر گیری 8 همسایه بهترین درونیاب در مدل سازی سطح ایستابی محدوده مطالعاتی می­باشد. خروجی کار میتواند راهنمای برنامه ریزان  در مکان­یابی بهینه حفر  شبکه چاه­های کشاورزی باشد. برنامه ریزان می­توانند از طریق به روز کردن داده­های این مدل،  از آن به عنوان یک مدل بهینه برای پایش نوسانات سطح ایستابی آب منطقه مورد مطالعه  و برنامه ریزی در مورد میزان بهره برداری از سفره، استفاده کنند.

کلیدواژه‌ها

سطح ایستابی؛ آب‌های زیرزمینی؛ مدل‌های زمین‌آمار؛ نیم تغییرنما؛ کرمانشاه