نقش تعدیل کنندۀ کنترل شغلی در رابطۀ گرانباری، ابهام و تعارض نقش با پیامدهای رفتاری مثبت و منفی

دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی

مقاله 5، دوره 12، شماره 43، فروردین 1390، صفحه 54-65   

نویسندگان

زهرا ادیبی^* ؛ محسن گلپرور؛ محمد رضا مصاحبی

دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان،اصفهان

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی نقش کنترل شغلی در رابطۀ گرانباری، ابهام و تعارض نقش با رفتارهای مدنی ـ سازمانی، خلاقیت، عملکرد وظیفه، رفتارهای انحرافی و تمایل به ترک خدمت اجرا شد. پژوهش از نوع همبستگی و جامعۀ آماری پژوهش کارکنان یک سازمان وابسته به وزارت نفت در بندرعباس بودند که از میان آنها، 187 نفر به‌صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزارهای سنجش شامل، پرسشنامه‌های ابهام و گرانباری نقش، تعارض نقش، عملکرد وظیفه و ترک خدمت (باباکاس و همکاران، 2009)، پرسشنامۀ کنترل شغلی محقق‌ساخته، پرسشنامۀ رفتارهای مدنی‌ـ سازمانی (بخاری و علی، 2009)، پرسشنامۀ رفتارهای انحرافی (بنت و رابینسون، 2000) و پرسشنامۀ خلاقیت (تایرنی و همکاران، 1999) بود. داده‌ها از طریق ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون سلسله‌مراتبی تحلیل شد. یافته‌ها نشان داد که: 1ـ کنترل شغلی رابطۀ ابهام و گرانباری نقش و تعارض نقش را با عملکرد وظیفه، ترک خدمت، خلاقیت و رفتارهای مدنی ـ سازمانی تعدیل نمی‌نماید؛ 2ـ کنترل شغلی، ‌رابطۀ بین تعارض نقش را با رفتارهای انحرافی تعدیل نمود. بدین معنی که وقتی کنترل شغلی بالاست، بین تعارض نقش با رفتارهای انحرافی رابطۀ منفی و معنادار (01/0P < ) وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

گرانباری؛ ابهام؛ تعارض؛ رفتارهای مثبت؛ رفتارهای منفی؛ کنترل شغلی