اعتباریابی نسخۀ تجدیدنظر شدۀ مقیاس زمینه‌یابی نیازهای خانواده برای خانواده‌های با فرزند دارای نیازهای ویژه

دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی

مقاله 12، دوره 14، شماره 4 - شماره پیاپی 54، اسفند 1392، صفحه 106-120   

نویسندگان

حمیده سلیمانی^* ؛ لعیا بشاش

چکیده

  هدف این پژوهش اعتباریابی نسخۀ تجدیدنظر شدۀ مقیاس زمینه‌یابی نیازهای خانواده (R-FNS) برای خانواده‌های با فرزند دارای نیازهای ویژه انجام شد. روش پژوهش بررسی توصیفی - پیمایشی از نوع ساخت و اعتبارسنجی یک ابزار بود. نمونۀ پژوهش شامل 100 خانواده با فرزند دارای نیازهای ویژه از مدارس آموزش و پرورش استثنایی بود که به شیوۀ نمونه‌گیری در دسترس در سال تحصیلی 89 - 1388 انتخاب شدند. ابزارهای سنجش شامل؛ مقیاس تجدیدنظر شدۀ زمینه‌یابی نیازهای خانواده (R-FNS) (بیلی و سیمنوسون، 1995)، مقیاس نیازهای خانواده برای خانواده‌های ایرانی (نصیری و سامانی، 1387) بو د. همسانی درونی مقیاس تجدیدنظرشدۀ زمینه‌یابی نیازهای خانواده (R-FNS) نشان داد تمام 35 سؤال برای گروه مادران (86/0) و برای گروه پدران (81/0) همبستگی بالایی با کل نمره داشت. محاسبۀ ضریب آزمون ـ بازآزمون به فاصله سه‌ماه مطلوب و بالا بود (001/0 > P ). نتایج آزمون کولموگروف - اسمیرنف نشان داد، تمامی متغیرهای پژوهش از توزیع بهنجار برخوردارند. محاسبۀ روایی محتوایی مقیاس، براساس ضرایب توافق کندال، برای مؤلفه‌ها و نمرۀ کل از نظر آماری معنادار بود (001/0 > P ). نتایج آزمون تحلیل واریانس چندمتغیری مانوا نشان داد بین دو گروه مادران و پدران در مؤلفه‌های اطلاعات، حمایت اجتماعی و خانوادگی، مالی، تبیین یا توضیح به دیگران و مراقبت از فرزند تفاوت معناداری وجود دارد (001/0> P ). همبستگی‌های معنی‌دار بین مؤلفه‌ها و نمرۀ کل مقیاس R-FNS با مقیاس IFSN مطلوب بود و روایی مقیاس را تأیید کرد. یافته‌های پژوهش نشان داد، نسخۀ فارسی R-FNS در اندازه‌گیری نیازهای خانواده‌های با فرزند دارای نیازهای ویژه از خصوصیات روان‌سنجی قابل قبولی برخوردار است.

کلیدواژه‌ها

اعتباریابی؛ مقیاس زمینه‌یابی نیازهای خانواده؛ نیازهای ویژه