اثربخشی آموزش اصلاح رفتار مادران بر میزان رفتارهای نامطلوب کودکان مبتلا به اختلال بیش‌فعالی/ نقص توجه

دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی

مقاله 10، دوره 17، شماره 1 - شماره پیاپی 63، خرداد 1395، صفحه 90-98   

نویسنده

رضا پاشا^*

عضو هیأت علمی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، ایران

چکیده

هدف این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش اصلاح رفتار مادران بر میزان رفتارهای نامطلوب کودکان مبتلا به بیش فعالی/ نقص توجه بود. پژوهش از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون ـ پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعۀ آماری همۀ مادرانی بودند که دارای فرزند 6 تا 12 سالۀ مبتلا به اختلال بیش‌فعالی ـ نقص توجه بودند و به مرکز درمانی سینا در شهر دزفول مراجعه کرده بودند. نمونه 24 نفر از مادران این جامعه بود که به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند و به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایش (12 نفر) و گواه (12 نفر) قرار گرفتند. ابزار اندازه‌گیری شامل 5 مقیاس درجه‌بندی اختلال کاستی توجه و بیش‌فعالی از نگاه والدین کانرز (1990) بود. ابتدا برای هر دو گروه پیش‌آزمون برگزار شد. سپس گروه آزمایش در 10 جلسه و هر جلسه یک ساعت آموزش دیدند، آنگاه پس‌آزمون به عمل آمد. در تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش آماری تحلیل کواریانس چندمتغیره (مانکوا) و تحلیل کوواریانس یک متغیره (آنکوا) استفاده شد. نتایج نشان داد مشکلات رفتار مخالفت‌جویانه و همچنین بیش‌فعالی کودکان کاهش یافته است (05/0P<)، اما در خرده‌مقیاس‌های کاستی توجه و مشکلات شناختی/توجهی، تغییر معناداری ایجاد نشده است.

کلیدواژه‌ها

اختلال بیش‌فعالی/ نقص توجه؛ آموزش اصلاح رفتار والدین؛ مخالفت‌جوبی

مراجع

Barkley, R.A. (1998). Attention Deficit Hyperactivity disorder: A handbook for diagnosis and treatment (2nd Ed.). New York: Guilford Press. Bird, H.R. (1996). Epidemiology of childhood disorder cross cultural context. Journal of child Psychology and Psychiatry, 37, 35-49. Carr. A. (2008). The Handbook of Child and Adolescent Clinical Psychology a Contextual Approach (2nd Ed). New York: Routledge Taylor & Francis group. Conners, C.K., (1990). Manual for Conners’ Rating Scales. Canada. Multi health system, Inc. Daly, B.P., Creed, T., Xanthopoulos, M., Brown, R.T. (2007). Psychosocial treatments for children with attention deficit/hyperactivity disorder. Neuropsychology Review, 17, 37-89. Danforth, J.S. (1998). The behavior management flow chart: A component of behavior management strategies. Clinical Psychology Review, 18, 229-257. Danforth. J.S. Harvey. E., Ulaszek. W.R. & Mckee. T.E. (2006). The outcome of group parent training for families of children with attention deficit hyper activity disorder and defiant aggression behavior. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 37, 188-205. Essau. C.A. (2006). Child and Adolescent Psychopathology. New York: Routledge Taylor & francis group. Fabiano, G.A., Pelham, W.E., Coles, E.K., Gnagy, E.M., Chornis-Tuscano, A., Connor, B. (2008). A meta-analysis of behavior treatment for attention –deficit / hyperactivity disorder. Clinical Psychology Review, 52, 1-12. Huang H. Chao. C, Tu. C.C. & Yang. P.C. (2003). Behavior Parent training for Taiwanese parent of children with attention-deficit hyperactivity disorder. Psychiatry &Clinical Neurosciences, 57, 275-281. Johnston, C., & Jassy, J.S. (2007). Attention deficit hyperactivity disorder and oppositional / conduct problem: Link to parent – child interaction. Journal of the Canadian Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 16, 74-79. Laforett, D.R., Murray, D.W., & Collins, S.H. (2008). Psychosocial treatments for preschool-aged children with attention-deficit hyperactivity disorder. Developmental Disabilities Research Review, 14, 300-310. Lundahl. B., Risser. H.J., & Lovejoy. M. (2006). A Meta analysis of parent training: moderators and follow-up effects. Clinical Psychology Review, 26, 86-104. Matos, M., Bauermeister, J.J., & Bernal, G. (2009). Parent-child interaction therapy for Puerto Rican preschool children with ADHD and behavior problems: A pilot efficacy study. Family Process, 48, 232-252. McGuinness, T.M. (2008). Helping Parents Decide on ADHD Treatment for Their Children. Journal of Psychological Nursing, 46, 23-27. Nixon, R.D.V. (2002). Treatment of behavior problems in preschoolers: A review of parent training program. Clinical Psychology Review, 22, 525-546. Power, T.J., Karustis, J.L. & Habboushe,. D.F. (2001). Homework success for Children for ADHD. The Guilford press. Sanders, M.R. (2005). Triple P: A Multi Level System of Parenting intervention. The university of Queensland. Santosh, P.J., Taylor, E., Swanson, J., Wigal, T., Chuang, S., Davis, M., Greenhill, L., Newcorn, J., Arnold, L.E., Jensen, P., Vitiello, B., Elliott, G., Hinshaw, S., Hechtman, L., Abikoff, H., Pelham, W., Hoza, B., Molina, B., Wells, K., Epstein, J., & Posner, M. (2005). Refining the diagnosis of inattention and over activity. Clinical Neuroscience Research, 5, 307-314. Singh, N.N. a, Singh, A.N.b, Lancioni, G.E.C, Singh, J.A, Winton. S.W.D, & Adkins, A.D. (2009). Mindfulness Training for Parents and Their children With ADHD Increases the Children’s Compliance. Journal Child and Family Studies. Article in Press. 1-10. Weinberg. A.W. (1999). Parent training for Attention-deficit hyperactivity disorder: Parent and child outcome. Journal of Clinical Psychology, 55(2), 907 913.