صلاحیت‌های حرفه‌ای معلمان آموزش عمومی و ارائۀ چارچوب ادراکی مناسب

پژوهش در برنامه ریزی درسی

مقاله 1، دوره 6، شماره 23، مهر 1388، صفحه 1-22

نویسندگان

مصطفی نیکنامی^* ؛ فریبا کریمی

چکیده

هدف این پژوهش بررسی صلاحیت‌های حرفه‌ای معلمان دوره آموزش عمومی به‌منظور ارائۀ چارچوب مناسب بوده و با روش توصیفی پیمایشی انجام شده است. از مرور متون و پیشینۀ پژوهش 8 مؤلفۀ اصلی و 99 زیرمؤلفه استخراج شد و براساس آن پرسشنامۀ اول تدوین گردید. روایی محتوایی پرسشنامه را صاحبنظران تأیید کردند و پایایی آن پس از اجرای مقدماتی از طریق محاسبۀ ضریب آلفای کرانباخ 96/0 محاسبه گردید. جامعه آماری این پژوهش معلمان مقاطع ابتدایی و راهنمایی (آموزش عمومی) شهر اصفهان به تعداد 6880 نفر بودند که 400 نفر از آنها براساس جدول کرجسی و مورگان به‌صورت نمونه‌گیری تصادفی نسبی انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل داده‌ها در دو سطح توصیفی و استنباطی (تحلیل عاملی، t وابسته، tمستقل وt تک‌متغیره) صورت گرفت. تجزیه و تحلیل نتایج نشان داد که بین وضعیت موجود و مطلوب صلاحیت‌های معلمان تفاوت وجود دارد و در کلیۀ مؤلفه‌های اصلی تفاوت معنادار است (001/0 ≥P). وضع موجود صلاحیت‌های معلمان آموزش عمومی نشان‌ می‌دهد که در بعد شخصیتی و اخلاقی در وضعیت بالاتر از متوسط قرار دارند، ولی در بعد آموزشی، رفتاری شناختی و مدیریتی در سطح متوسط و در مؤلفه‌های فناوری، توسعۀ حرفه‌ای، فکری و تدریس از وضعیت ضعیفی برخوردارند. پس از انجام تحلیل عامل، 9 مؤلفۀ اصلی و 90 گویه شناسایی و دوباره نامگذاری شد. براساس نتایج تحلیل عاملی، چارچوب ادراکی صلاحیت‌های معلمان طراحی گردید. متخصصان و صاحبنظران آموزشی درجۀ تناسب اجزای چارچوب را با میانگین 63/4 از 5 تأیید کردند.

کلیدواژه‌ها

صلاحیت‌های حرفه‌ای؛ معلم؛ توسعۀ حرفه‌ای؛ آموزش عمومی