مهارت‌های شهروندی مغفول در برنامه درسی دوره ابتدایی ایران

پژوهش در برنامه ریزی درسی

مقاله 1، دوره 13، شماره 49، تیر 1395، صفحه 1-12   

نویسندگان

محمود بداقیان¹؛ فائزه ناطقی^{* 2}

¹2استادیار گروه علوم تربیتی، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران

²1دانش آموخته کارشناسی ارشد تاریخ فلسفه آموزش و پرورش، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران

چکیده

چکیده هدف پژوهش حاضر شناسایی مهارتهای شهروندی مغفول دربرنامه درسی دوره ابتدایی ایران از دیدگاه کارشناسان و معلمان شهرخمین بود . این پژوهش بصورت توصیفی پیمایشی انجام پذیرفت. جامعه آماری پژوهش را آموزگاران و کارشناسان آموزشی دوره ابتدایی شهرستان خمین تشکیل داد ( جمعا ً 368 نفر 364 نفر آموزگار و 4 نفر کارشناس آموزشی دوره ابتدایی ) .نمونه ی تحقیق شامل تمامی کارشناسان آموزشی و 196 نفر از آموزگاران بود . به منظور نمونه گیری در ارتباط با کارشناسان از روش تمام شماری و در ارتباط با آموزگاران از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای بهره گرفته شد . ابزار اندازه گیری پرسشنامه محقق ساخته شامل 39 گویه بسته پاسخ بود که بعد فردی ،اجتماعی ، فرهنگی ، اقتصادی و سیاسی تربیت شهروندی را در بر گرفت . اعتبار پرسشنامه بر اساس ضریب آلفای کرونباخ 77/0 برآورد گردید و برای تعیین روایی ابزار پژوهش از روایی محتوایی و صوری استفاده شد ؛ تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی (درصد ، میانگین ، انحراف معیار ) و آمار استنباطی (آزمون لون و آزمون تی تک نمونه ای )صورت گرفت . یافته های پژوهش نشان داد که هیچ یک از ابعاد مهارت های شهروندی به نحو مطلوبی در کتاب های دوره ابتدایی بازتاب نداشته است. گرچه تقریبا تمامی مهارت ها در یک درجه توجه قرار دارد اما بطور نسبی ابعاد فردی و سیاسی به ترتیب شامل تاکید کمتر و ابعاد فرهنگی و اجتماعی دارای توجه نسبتا بیشتری در تدوین کتب درسی دوره ابتدایی بوده است. همچنین نتایج نشان دادکه کمترین توجه کتاب های دوره ابتدایی مربوط به مهارتهای شهروندی زیر می باشد: در زمینه مهارت های اجتماعی «شناخت روابط خویشاوندی و توان مشارکت در جامعه»، در ارتباط با مهارت های فردی «راههای توسعه هیجانات خوب و کنترل عواطف»، در ارتباط با مهارت های فرهنگی «توان استفاده ازفناوری اطلاعات و ارتباطات در سطح مقدماتی»، در ارتباط با مهارتهای اقتصادی«آشنایی با فرایند تولید، توزیع و مصرف برخی کالاها» و در ارتباط با مهارت های شهروندی سیاسی «احترام به خدمتگزاران جامعه»، «احترام به افراد عدالت خواه و حق طلب» و «شناخت حقوق فردی». با توجه به یافته های پژوهش حاضربازنگری در محتوای برنامه درسی دوره ابتدایی در راستای میزان توجه به مهارت های شهروندی ضروری به شمارمی رود.

کلیدواژه‌ها

برنامه درسی؛ دوره ی ابتدایی؛ مهارت های شهروندی؛ مغفول

مراجع

Ameli, S. R. (2001). Interaction Of Globalization, Citizenship, & Religion. A social science. No18, pp 167-200. Aghazade A.(2006). Principles and rules governing the process of citizenship education and examining the evolution and characteristics of such education in Japan. J Educ Innov. . Vol [5], No 17 ,pp7-15. [Persian] Collado, M.C and Atxurra, R.l.,(2006). Democratic citizenship in textbooks in Spanish primary curriculum. Curriculum studies, vol[38],No 2,pp 205-228. Fathi Vajargah, K.,Chokadeh, S.(1998). Citizenship education in schools. Publications IeeJ. Johwn I., Patrick, H. (2007). Continuing challenges citizenship education-educe Torsion a free society must streets bath the rights and the respond sibilates of citizenship. Hammett, D., Staeheli, L. A. (2011). Respect and responsibility:Teaching citizenship in South African high schools. International ,Journal of Educational Development. Vol [31], No 3 ,pp 269- 276 Hosseini Mehr.A., Saif Naraqi M., Naderi A.,shrytmdary A.,(2011). Civic skills required by students in the academic middle school curriculum. Journal of Leadership and Educational Administration. No8 ,pp45-65. [Persia] Jamali Taze Kand, M.,Talebzadeh Nobarian,M.,Abolghasemi, M.,(2013).Analyzing the Status of Citizenship Education Components in Social Science Curriculum Content of Secondary School. . Vol [10], No10 ,pp1-19. [Persian]. Kaveh, M. H., Darabi, F., Nazari, M., & Tabatabaei, S. H. (2011). Citizanship in schools. A Study Based On The Theory Of reasoned Action. Educational innovations. Vol [5], No17 ,pp 857-865. [persian]. Lotfabadi., H. (2006). National & Global citizenship Education with Strengthening Students’ Identity & value System. Educational innovations. Vol[5]. No17.pp11-44. [persian]. Mohseni., R.A. (2010). Analysis of citizens' rights. Journal of Political Studies. . Vol[3]. No10.pp11-44. [persian] Manouchehri, A. (2007). Comparison Of Content Primary School Textbooks With The Characteristics Of A Global Citizen. MA thesis,faculty of Educational sciences. Alzhara university[Persian] Manouchehri, A., & Nehati. H. S. (2006). Introduction To Political philosophy Of habermas’s Theory Of Civic Dialogue. A social science. No29.pp1-28. [persian]. Mojalal, CH., M. (2008). The Analysis Of Primary school Education Curriculum Implemented In Iran After Citizenship Education. Educational research branch Brojerd. Vol[5], No17.pp11-44. [persian]. Mohmdjany,F.,Sadatmand, Z., Keshtiaray. N. (2013). A content analysis of primary school textbooks based on the components of global education. Journal of Teaching and Learning. No2.pp52-68. [persian]. Nikolakaki,Maria.(2008). Between Deliberative & critical Citizenship Education : Reflections on Theory & Praxies in ROSS,a & CUNNINGHAM,P(ed) Reflecting on Identities: Research, Practice & Innovation .London CiCe,pp 227-234. Parker, B. (2000) .citizenship, contingency and countryside. Rights,culture, Land and theEnvironment. London and New York; Routledge. Rivelli, S. (2010). Citizenship education at high school A comparative study between Bolzano and Padova (Italy). Free University of Bolzano-Bozen- Faculty of education, Viale Ratisbona 16, Bressanone 39042. Procedia social and Behavioral sciences. Vol [2],pp 4200-4207. Solis, H. A. (2010) .Education for global citizenship: the role of universities in the maintenance of civilization in the context of late modernity and globalization. Some comments on the Mexican case. Vol [20]. No2, pp3180-3184. Sabaghi N, Sadatmand Z.(2013).Effectiveness Rate of the Components of Citizenship Values in the Primary School Curriculum . Journal OF Research in Curriculum Planning. Vol 10. No 10, (continus 37), 155-166. Share pour M,.(2007). Sociology of Education. Press Samt. Taze kand, Talabzadeh Nobarian, Abolghasemi.(2013).Analyzing the Status of Citizenship Education Components in Social Science Curriculum Content of Secondary School. Journal OF Research in Curriculum Planning. Vol 10. No 10, (continus 37),1-19. Talebzadeh, N. m., abolghasemi, M., & jamali, T. M. (2012). The Role Of The social Sciences Curriculum In Citizenship Skills. Learning strategies. 5(3). Yavari, Z., Keshtiaray N., & Ahmadi, Gh. (2013). Develop Goals With An Emphasis On Citizenship Education Curriculum In High School. A new Approach Management Education. 1. Xu,R. (2009). A survey on the democratic qualities of high school students and the schoolhing for democracy.Educ china.Vo[4], No1.pp49-110.