تعالی جویی (سوبلایم)در اشعار سهراب

تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)

مقاله 7، دوره 9، شماره 33، مهر 1396، صفحه 263-292   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

ماه نظری

دانشیار/رئیس دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی

چکیده

سهراب با توجه به پیشرفت های تکنولوژی در چند دهه اخیر و از خود بیگانگی انسان،دیدی عمیق  نسبت به مسائل جهانی دارد .اشعارش بیانگر معضلات وتناقضات عجیب وغریب در جهان پیشرفته ی معاصر است . با ایجاد تقارن ، زمین و فرازمین،گذشته و حال­را چنان به تصویر کشیده است که در ذهن جستجوگر وتعالی طلبش، اهمیت با گذشته است .آن چنان، بیدار و همه‌جانبه، تعالی‌جوست که نیازی به اغراق ندارد زیرا از صافی تعقل جزیی‌نگری می گذرد تا پیام خود را با شگفتی هرچه تمامتر  ابراز نماید .ﺩﺭﻭﻥﮔﺮﺍﻳﻲ ﻭ ﺩﻋﻮﺕ ﺑﻪ ﺁﺭﺍﻣﺶ ﺩﺭ ﺩﺍﻣﻦ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺭﺍ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻭﻳﮋﮔﻲ ﺷﻌﺮ ﺍﻭ ﺩﺍﻧﺴﺖ؛ که ﻣﻠﻬﻢ ﺍﺯ ﺩﻭ ﻭﻳﮋﮔﻲ ﻋﺮﻓﺎﻥ ﻭ ﺭﻣﺎﻧﺘﻴﺴﻢ اندیشه ی اوست  که درنهایت  سیر به تعالی را انتظار می کشد.
مسئله این است که آیا سهراب در سروده هایش ،بیشتر به مفید بودن اشعارش می اندیشد ،یا  شگفتی  انگیزی آن؟هدف سهراب (فرضیه)، ازبه کارگیری تصویرهای پیچیده ، برای خلق شگفتی ،تعالی ،القای عاطفی وهیجانات روحی است تا خود وخواننده را به ماورای دیگری سوق دهد .
اهمیت موضوعبررسی شباهت تعالی گرایی چند جانبه ی  سهراب با نظریه های ،لونگینوس¹ ، بورگ² و کانت ³می باشد .به معنی دقیق تر، سهراب به عشق عرفانی بی حدو مرز ،بدون شکل وقالب با عمقی اعجاب انگیز می اندیشد .

کلیدواژه‌ها

سهراب؛ تعالی(سوبلایم) عرفانی؛ لونگینوس؛ بورک و کانت

مراجع

1. احمدی ،بابک، (1371)، ازنشانه ها ی تصویر تا متن ( به سوی نشانه شناسی ارتباط دیداری)، تهران : نشر مرکز.
2. الیاده ،میرچا،(1375)،مقدس ونامقدس، ترجمه نصرالله ،زنگوی ،تهران انتشارات سروش .
3. بیرلین ،ف ،(1386 ) ،اسطورهای موازی ، ترجمه عباس، مخبر، تهران : نشر مرکز.
4. حییم ،سلیمان ،(1381) ، فرهنگ معاصر انگلیسی – فارسی  حییم ، چاپ دوازدهم ،تهران : فرهنگ معاصر.
5. سپهری،سهراب،(1368)، هشت کتاب ،چاپ هفتم، تهران : کتابخانه طهوری.
6. شایگان فر،حمید رضا ،(1390)نقد ادبی ، چاپ چهارم، تهران : انتشارات دستان .
7. شمیسا،سیروس، (1378 ) بیان ، تهران :  مرکز .
8. مختاری،محمد ،(1392)، انسان درشعر معاصر، تهران : انتشارات طوس.
9. یونگ ،کارل گوستاو،(1368)، چهار صورت مثالی ،ترجمه ، جلال ، ستاری ،مشهد: آستان قدس رضوی.
10. یونگ،کارل گوستاو ،(1372)،جهان نگری ، ترجمه جلال ،ستاری ، تهران :انتشارات توس .
11. عابدی، کامیار، امامی،کریم،(1379)، ازمصاحبت آفتاب (زندگی وشعر سهراب سپهری )چاپ چهارم، تهران :نشر یوشیج .
12. یوسفی،غلامحسین ،( 1373)،چشمه روشن ، تهران : علمی .
13. مجله دانشنامه ،شماره52و53 ،بهار وتابستان 83، صادق سلطان القرایی ، فرضیه سوبلایم رومانتیک (گلچین گیلانی )ص: 67- 83)