منشایابی ذرات گرد وغبار با بررسی خصوصیات فیزیکی وشیمیایی آنها در شهرستان بیرجند

فصلنامه زمین شناسی محیط زیست

مقاله 1، دوره 11، شماره 38، خرداد 1396، صفحه 1-9   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حوریه سادات موسوی^{* 1}؛ علیرضا پورخباز²

¹دانشجوی کارشناسی ارشد آلودگی های محیط زست دانشگاه بیرجند

²استاد گروه مهندسی محیط زیست دانشگاه بیرجند

چکیده

شهر بیرجند ،مرکز استان خراسان جنوبی،به عنوان منطقه مطالعاتی با آب وهوایی خشک وبیابانی در شرق ایران،در حاشیه شمال شرقی دشت لوت واقع شده است.این شهرستان اگرچه در حوزه آلاینده های گازی مشکلی ندارد اما ریزگردها بیشتر از گذشته باعث بروز روزهای ناسالم می شود . هدف از این تحقیق بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی ، شناسایی کانی ها ،فلزات محلول همراه با ریزگردها برفراز شهرستان بیرجند و شناسایی منابع طوفان گرد وغبار است .نمونه‌برداری حاصل ته‌نشینی خشک ذرات هنگام فصول تابستان و  پاییز سال 1395 صورت پذیرفته است . این  پژوهش بر روی ذرات ریز گرد با اندازه  بزرگ‌تر از  10 میکرومتر انجام‌شده است .با استفاده از روش‌های طیف‌سنجی جذب اتمی و طیف‌نگاری فلورسانس اشعه ایکس فلزات محلول وکانی های های حاضر در ذرات گردوغبار شناسایی و با به‌کارگیری میکروسکوپ الکترونی شکل ذرات و اندازه تعیین گردیده است .طبق نتایج بدست آمده مقادیر گردوغبار در شهر بیرجند در اواخر تابستان به میزان اوج خود می رسد. فلزات کلسیم و پتاسیم بالاترین میزان را در گرد وغبار دارند .وبررسی کانی شناسی در درگرد وغبارنشان می دهد گردوغبار دارای منشاءای در منطقه آبرفتی ورسوبی است وتشابه بالایی با کانی های موجود درگردوغبار دشت سیستان و تالاب هامون دارد .آنالیز فیزیکی وشیمیایی کانی های حاضر در ذرات بیانگر منشاء احتمالی ریزگرد ها ازدشت سیستان وحاصل از باد های 120 روزه می باشد. کلسیم وپتاسیم نیز با بالاترین میزان خود در بین فلزات محلول نشانگر منشاءخاکزاد بودن گرد وغبار است.

کلیدواژه‌ها

ذرات گردو غبار؛ خصوصیات فیزیکی وشیمیایی؛ فلزات محلول؛ تکنیک XRD؛ SEM؛ روش سنجش انباشت

مراجع