برآورد پتانسیل سیلاب با تاکید بر ویژگیهای ژئومورفولوژیک در حوضه آبخیز گوهر رود با استفاده از روش SCS

فصلنامه جغـرافیا

مقاله 2، دوره 4، شماره 19، اسفند 1390، صفحه 43-62   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

اردوان بهزاد^{* 1}؛ محمدرضا ثروتی²؛ ابراهیم مقیمی³

¹دانش آموخته دکتری ژئومورفولوژی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

²هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی

³هیات علمی دانشگاه تهران

چکیده

سیل از جمله پدیده هایی است که هر ساله خسارات فراوانی را به بار می آورد و همواره مورد توجه کارشناسان هیدرولوژی بوده است. عواملی نظیر فیزیوگرافی ، ژئومورفولوژی و عوامل انسانی می تواند این پدیده را در حوضه ها تسریع ببخشد. از آنجایی که در طرحهای بهره برداری از منابع آب، کنترل سیلاب، سدسازی، عملیات آبخیزداری و اکثر زمینه های مطالعات هیدرولوژی، دبی سیلاب اهمیت دارد لذا دقت مطالعات و درجه ایمنی طراحی تأسیسات و سازه های آبی، بستگی زیادی به روش مطالعات دارد. در تحقیق حاضر پتانسیل سیلاب حوضه آبخیز گوهر رود  با استفاده از روشSCS   مطالعه شده است. ابعاد هیدروگراف حوضه با توجه به مقادیر بارش 24 ساعته ، زمان تمرکز ، شماره منحنی ، بارش مازاد ، زمان تا اوج و دبی اوج بدست آمد ، سپس هیدروگراف سیل برای حوضه گوهررود در دوره های زمانی 2 ، 5 ، 10 ، 25 ، 50 و 100 سال محاسبه گردید. نتایج نشان داد که با توجه به فیزیوگرافی  و مرفولوژی حوضه گوهررود ، این حوضه دارای توان سیلخیزی است.

کلیدواژه‌ها

هیدروگراف؛ روش SCS؛ آنالیز منطقه ای؛ شماره منحنی ( CN )؛ زمان تا اوج؛ دبی اوج؛ گوهررود

مراجع

1-    بهزاد ، اردوان و همکاران ( 1390 ) ، برآورد پتانسیل سیلاب با تاکید بر ویژگیهای ژئومورفولوژیک در دو حوضه آبخیز زیلکی و فیره رود با استفاده از روش SCS‌، فصل نامه جغرافیایی سرزمین ، سال هشتم ، شماره 30 .

2-    حسین زاده ، سیدرضا و همکاران ( 1385 ) ، تجزیه و تحلیل ژئومورفولوژیک سیلاب های کاتاستروفیک رودخانه ی مادرسو  (جنگل گلستان) ، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه ای ، شماره هفتم .

3-    حیدری زاده ، مجید ( 1389 )، توسعه روش  SCS با مفهوم روش منطقی در برآورد پیک سیلاب، تهران، اولین کنفرانس سالانه مدیریت منابع آب.  

4-    رحیمی ، داریوش (1388)، تاثیر رگبارهای منفرد بر مدیریت بحران سیل ( نمونه مطالعاتی حوضه فارسان )  ، مجله جغرافیا و برنامه ریزی محیطی ، سال 20 ، شماره 3

5-    شرکت سهامی آب منطقه ای خراسان شمالی  (1388 )،  کارایی مدلهای هیدروگراف واحد در تعیین مشخصات هیدروگراف سیلاب ، دانشگاه فردوسی مشهد .

6-    سازمان جنگلها و مراتع ( 1384 ) ، تهران ، لایه رقومی زمین شناسی کل ایران.

7-    سازمان جنگلها و مراتع ( 1384 ) ، تهران ، لایه رقومی خاک شناسی کل ایران.

8-    سازمان جنگلها و مراتع ( 1384 ) ، تهران ، لایه رقومی پوشش گیاهی کل ایران.

9-    سازمان هواشناسی کشور ، ( 86 – 1364 ) ، آمار ایستگاه سینوپتیک منجیل .

10-علیزاده ، امین ( 1389 ) ، اصول هیدرولوژی کاربردی ، مشهد ، انتشارات آستان قدس رضوی .

11-غلامی ، وحید و همکاران (1388) ، بررسی اثرات تغییرات کاربری اراضی در ایجاد رواناب و خطر سیلاب حوزه ی آبخیز کسیلیان ، مجله علوم و مهندسی آبخیزداری ایران ، سال سوم ، شماره 9   

12-  مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری ( 1367 ) ، برنامه کامپیوتری محاسبه شدت بارندگی در ایران (RIMAC 1.0)

13-مهدوی ، محمد ، ( 1389 ) ، هیدرولوژی کاربردی ، تهران ، انتشارات دانشگاه تهران ، جلد دوم ، چاپ ششم.

14-مقیمی ، ابراهیم ( 1388 ) ، اکوژئومورفولوژی و حقوق رودخانه ، تهران ، انتشارات دانشگاه تهران .

15-وزارت نیرو ، مرکز مطالعات منابع آب تهران ، (86 – 1364 )،  آمار دبی ایستگاههای شهربیجار، توتکابن ، پل سازمان ، لوشان و گیلوان.

16-وزارت نیرو ، مرکز مطالعات منابع آب تهران ، (86 – 1364 ) ،  آمار ایستگاه تبخیر سنجی  شاه شهیدان و پیرکوه

17-وزارت نیرو ، مرکز مطالعات منابع آب تهران ، (86 – 1364 )،  آمار ایستگاه باران سنجی توتکابن

18- K. Geetha & S. K. Mishra & T. I. Eldho & A. K. Rastogi & R. P. Pandey   (2008 ) , SCS-CN-based Continuous Simulation Model for Hydrologic Forecasting , Water Resour Manage (2008) 22:165–190 , DOI 10.1007/s11269-006-9149-5

19- T. Reshma , P.Sundara Kumar, M.J.Ratna Kanth Babu , K. Sundara Kumar (2010 ) , Simulation of runoff in watersheds using SCS – CN Muskingum – Gunge method’s using Remote Sensing and Geographical Information Systems , International Journal of Advanced Science and Technology , Vol. 25

20- Bhankaurally Mustapha Yahya , Nowbuth Manta Devi and Bhavana Umrikar (2010), Flood Hazard Mapping by Integrated GIS SCS Model , INTERNATIONAL JOURNAL OF GEOMATICS AND GEOSCIENCES , Volume 1, No 3